Videobeelden laten er geen twijfel over bestaan. President Donald Trump weigerde de Duitse bondskanselier Angela Merkel de hand te reiken tijdens de afsluitende persconferentie van haar bezoek aan Washington. Trump moet de kreten van de fotografen hebben gehoord om Merkel de hand te schudden. En ook het daarop volgende verzoek van de vrouwelijke Duitse bondskanselier haar de hand te reiken. Trump keek nors weg. Bizar. Ik herinner me dat hij wel de hand pakte van de Britse premier May in de corridor van het Witte Huis.
Waarom is dat incident van belang voor de lezers van Crescas? Het demonstreert de onvoorspelbaarheid en geestestoestand van Trump. Israëls leiders van links en rechts moeten daar terdege rekening mee houden bij het interpreteren van Trumps aanhoudende verklaringen dat hij het Israëlisch-Palestijns conflict tot een oplossing wil brengen.
Vooropgesteld: in de nieuwe Amerikaanse begroting blijft de 38 miljard dollar aan militaire hulpverlening (over een periode van tien jaar) als een blok staan, terwijl op allerlei belangrijke sociale posten zwaar wordt bezuinigd. De Amerikaanse generaals mogen zich verheugen in een ruggesteuntje van 54 miljard dollar. Ik ben zo vrij de belangrijke militaire hulp aan Israël in verband te brengen met het Amerikaanse begrotingsinfuus voor het Amerikaanse leger.
Als hoogwaardig militair Amerikaans steunpunt in het Midden-Oosten is Israël een factor in de door Trumps naaste omgeving vrijwel onvermijdelijk geachte oorlog met China! Dr. Jan van der Putten, één van de invloedrijkste China-kenners in Nederland en daarbuiten, heeft er zojuist een boek – Botsende supermachten: China en Amerika op ramkoers? – over geschreven.
Naarmate het prestige van Trump verder afbrokkelt, is het scheppen van een vijand de traditionele afleidingsmanoeuvre. Israëls leiders moeten zich de vraag stellen of zij in een Amerikaans militair avontuur à la Trump willen worden meegesleept. Of is Israël zó met handen en voeten aan de Verenigde Staten gebonden dat Jeruzalem geen andere keus heeft dan zich aan de zijde van de VS te scharen, mocht er een groot conflict uitbreken over de heerschappij over de Zuid-Chinese zee, over Noord-Korea of over een ander geschilpunt? Dat die oorlog zal uitbreken, staat voor enkele Amerikaanse publicisten vast. Niet nu, maar binnen een tijdsbestek van tien jaar.
Zou Trump tijdens zijn eerste termijn als president Jeruzalem en Ramallah nader tot elkaar kunnen brengen? Hij heeft de orthodoxe Jood Jason Greenblatt als bemiddelaar naar het Midden-Oosten gestuurd. Ik heb natuurlijk niets tegen Joden, maar het is heel opvallend dat door Washington in het verleden en nu weer Joodse persoonlijkheden naar het Midden-Oosten worden gestuurd om de vrede tussen Israëli’s en Palestijnen te bewerkstelligen. Joodse ambassadeurs (Shapiro, Indyk, Kurtzer en anderen), de Joodse bemiddelaar Dennis Ross et al … en nu wordt er door Trump een orthodoxe ambassadeur, David Friedman, een enthousiaste kolonistenvriend, naar Tel Aviv afgevaardigd.
Zo’n ‘vrede Jood’ komt voor een grote psychologische uitdaging te staan. Hij moet het vertrouwen winnen van de ‘Palestijnse vijand’, zonder zijn Joodse ziel, dat wil zeggen Israël, pijn te doen. Als hij begrip opbrengt voor Palestijnse standpunten wordt hij in nationalistische Israëlische kringen gauw als een zichzelf hatende Jood gebrandmerkt. Palestijnen keren zich van hem af als hij teveel naar Israëlische standpunten neigt.
Jason Greenblatt heeft tijdens zijn eerste ronde besprekingen en contacten de gulden middenweg gevonden, schijnt het. Hij sprak met kolonisten, bezocht Palestijnen in een vluchtelingenkamp en voerde besprekingen met premier Netanjahoe en de Palestijnse president Mahmoed Abbas. Als his master’s voice oefende Greenblatt druk uit op Netanjahoe om de nederzettingenactiviteiten te staken of althans te matigen.
Trump beschouwt het laten buigen van Netanjahoe als een springplank naar een peace deal met de Palestijnen. Waar hij aan het thuisfront over het ene na het andere probleem struikelt, ziet hij kansen om zijn staatsmanschap te bewijzen door Israël en de Palestijnen de weg naar vrede te wijzen. Misschien voor hem een Nobelprijs voor de vrede? Wie weet. Maar dan moet Netanjahoe wel meewerken om zijn ‘vriend’ in het Witte Huis die prijs te gunnen. Ik ben benieuwd hoe de listige Netanjahoe zich aan de druk van Trump zal weten te onttrekken. Het uitschrijven van vervroegde verkiezingen is een tijd winnende manoeuvre. En dat wordt door Netanjahoe kennelijk overwogen. Het pokerspel van Netanjahoe en Trump is in volle gang. Merkels geweigerde handdruk wordt snel vergeten maar Trumps messiaans aandoende vredeswens zal de voorpagina’s blijven halen.
