Het zal wel nooit anders worden. Israël is een nimmer stoppende waterval van nieuws. Goed nieuws, slecht nieuws, pijnlijk nieuws en onterend nieuws wisselen elkaar in hoog tempo af. Het is Israëlisch nieuws dat ook de Diaspora aangaat, dat ook de Joden buiten Israël meesleept en emotioneel beroert. Wij zijn door de snelheid van de nieuwe media meer dan ooit een grote familie. De laffe moord in het Joods Museum in Brussel heeft dat opnieuw bewezen. Het nieuws ging door berg en been. Angstgevoelens werden opgeroepen, Joden en niet-Joden in Nederland zegden bezoeken aan het Joods Historisch Museum (JHM) in Amsterdam af. Uit angst. Maar er waren ook Joden en niet-Joden die zich op dezelfde avond van de aanslag opgaven als donateur van het JHM.
Ik moet even aandacht schenken aan de ongelukkige uitspraak van Ivo Opstelten, de minister van Veiligheid en justitie. Hij zette me echt op stelten toen hij het kort na de aanslag over zijn lippen kon krijgen en zei dat de Nederlandse staat geen reden ziet Joodse instellingen te beveiligen. Waarom die uitnodiging voor terreur, minister? Waarom zei u niet dat u liever geen commentaar wilde leveren op de vraag of de Staat der Nederlanden wel die verantwoordelijkheid op zich zou moeten nemen? Ik zie er geen kwaad, maar gewoon ministeriële domheid in.
Nu duidelijk is geworden dat Mehdi Nemmouche, de moordenaar, een Jihadistische strijder in Syrië is geweest, is het opletten geblazen. Op het Europese continent lopen een paar honderd eveneens in Syrië geradicaliseerde Moslims rond die in het voetspoor van Mehdi dood en verderf kunnen zaaien. Ook naar Nederland is een aantal strijders uit Syrië teruggekeerd. Werk aan de winkel voor de veiligheidsdiensten dus. Maar wie kan, en hòe kan je, een op moord zinnend mens onderscheppen? Preventief arresteren? Dat kan toch niet in een rechtsstaat! Ik denk dat hier een belangrijke taak ligt voor de Islamitische gemeenschap en de imams. Zij kennen de teruggekeerden. Zij kunnen hen in hun gemeenschap opnemen en misschien déradicaliseren, hen op het spoor zetten van de vredelievende Islam, want die is er ook. Een soort van collectieve therapie.
Dat er flinke spanningen zijn tussen Israël en de VS over de mislukking van de bemiddelingspoging van de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken John Kerry, is maandagavond duidelijker dan ooit aan het daglicht gekomen. Kerry heeft premier Netanjahoe laten weten dat de VS zullen samenwerken met de nieuwe Palestijnse regering van nationale eenheid. Ik denk dat Netanjahoe op zijn stoel heeft zitten steigeren. Netanjahoe waarschuwde eerder dat Israël niet en nooit met deze Palestijnse regering van nationale eenheid zal samenwerken en deze zelfs zal boycotten en andere strafmaatregelen overweegt. Voor hem en zijn geradicaliseerde nationalistische aanhang is de nieuwe regering in Ramallah een terroristische regering, omdat de terreurbeweging Hamas er zitting in heeft genomen nadat Fatah en Hamas zich opnieuw met elkaar hebben verzoend. Kerry ziet in tegenstelling tot Netanjahoe de positieve aspecten van die Palestijnse verzoening. Hamas heeft zich volgens de Palestijnse president Mahmoed Abbas neergelegd bij de erkenning van alle door de PLO gesloten akkoorden met Israël, inclusief de erkenning van de staat Israël binnen de grenzen van 1967. Hamas zal zich eveneens onthouden van terreur, om maar enkele aspecten van het historische akkoord in Ramallah aan te stippen.
De belangrijkste en tevens de voor Israël moeilijkste paragraaf in het akkoord, is dat er over zes maanden algemene Palestijnse verkiezingen zullen worden gehouden. Zal de geschiedenis zich herhalen? Toen enkele jaren geleden Hamas de parlementaire verkiezingen overtuigend won, werd de verkiezingsuitslag genegeerd, hetgeen er uiteindelijk toe leidde dat Hamas met geweld de macht in Gaza van de PLO overnam. Ik denk dat Hamas weer goede kansen heeft om te zegevieren. Wat zou Israël kunnen doen om een Hamas-overwinning te verhinderen of althans zo klein mogelijk te laten zijn? Marvan Barghouti vrijlaten, de superpopulaire Fatah-leider die zich ook vanuit de gevangenis en ook tijdens zijn proces (ik was erbij) heeft uitgesproken voor de stichting van een Palestijnse staat naast Israël? Ik zie in hem een potentiële Palestijnse Nelson Mandela. Ik kan slechts hopen dat Netanjahoe tot hetzelfde inzicht komt, ook al is deze Palestijn een terrorist, zoals veel leiders voor hem die tegen koloniale overheersing vochten, ook in Palestina tegen de Engelsen.
De Amerikaanse erkenning, want daar komt het op neer, is op korte termijn diplomatieke en strategische winst voor Mahmoed Abbas. Ik denk dat kopstukken in de Israëlische veiligheidsdiensten hun hoofd breken over de mogelijke gevolgen van de laatste ontwikkelingen in Ramallah. Tot eergisteren werkten de Israëlische veiligheidsdiensten nauw samen met hun Palestijnse collega’s, tegen Hamas, op de Westelijke oever van de Jordaan. Komt die samenwerking nu in gevaar nu de kaarten anders zijn geschud? Ik vraag me af hoe lang Israël onder Netanjahoe de confrontatie met de nieuwe Palestijnse regering van nationale eenheid kan volhouden. Het kan toch zo zijn, om welke redenen dan ook, dat er sprake is van een belangrijke, pragmatische koerswijziging van Hamas. Als je de teksten van de overeenkomst begrijpt, heeft Hamas zich neergelegd bij het bestaan van Israël binnen de bestandslijnen van 1967. Ik ben van mening dat Israël daar op moet inspelen, in plaats van verontwaardigd in de hoek te gaan staan. Praten is beter dan schieten.
Elie Wiesel is een wijs man. Hij heeft, heel verstandig, een paniek-aanbod van Netanjahoe om president van de staat Israël te worden, afgewezen. Waarom maakte Netanjahoe die noodsprong? Geloof het of niet maar Sarah, de vrouw die hem heel kort houdt en bovendien rechtser dan rechts is, verzette zich tegen de benoeming van Reuven Rivlin als opvolger van Shimon Peres. Rivlin is een trouw lid van Likoed, maar geen politieke blindganger. Hij is een Likoednik van de oude Begin-stempel, een pure democraat die als voorzitter van de Knesset de waarden van de democratie waardig verdedigde. Toch is dat niet de echte achtergrond van de weerzin van Netanjahoe tegen zijn partijgenoot. Het is gewoon een botsing van persoonlijkheden. Na het kordate ‘nee’ van de Amerikaanse staatsburger Elie Wiesel had Netanjahoe geen tijd meer om een andere kandidaat uit de hoge hoed te toveren en dus heeft hij zijn steun uitgesproken voor de kandidatuur van Reuven Rivlin. Ook al omdat de meerderheid van de Partij dat wilde, hetgeen misschien ook geldt voor de Israëlische Arabische parlementariërs die door Rivlin, in zijn rol van voorzitter van de Knesset, in bescherming werden genomen tegen nationalistische golven die het Knessetgebouw overspoelen. Erg waardig heeft Netanjahoe het niet gespeeld.
