De Israëlische kiezers hebben dinsdag een scherpe bocht naar rechts gemaakt. Het is het begin van een grondige verandering van Israël naar een meer nationalistische, dieper Joodse en anti-Arabische natie. Het liberale, meer gematigde Israël is door een tsunami van religieus zionisme onder de voet gelopen zonder uitzicht zich te kunnen oprichten.
Terwijl ik dit woensdagmorgen om 10.20 uur schrijf, komt het bericht door dat de liberale, voor mensen en vrouwenrechten staande Meretz-partij over de kiesdrempel is gestruikeld. Duidelijker kan niet worden gedemonstreerd dat er iets heel wezenlijks in Israël is gebeurd, dat het ‘oude Israël’ een aderlating heeft gedaan.
Met bijna 97 procent van de stemmen geteld kan Likoed-leider Benjamin Netanjahoe een stabiele rechtse regering vormen die in de Knesset op 65 van de 120 stemmen kan rekenen. De interim-premier Yair Lapid kan aan het hoofd van het linkse blok slechts op 50 zetels rekenen.
Welke koers Israël gaat varen, hangt in hoge mate af van de vraag of Netanjahoe de religieuze zionisten onder aanvoering van Itamar Ben-Gvir in hand kan houden. Ben-Gvir heeft hem in de wurggreep. Netanjahoe kan zonder de 14 zetels van de Religieuze Zionisten geen regering vormen. Het ligt voor de hand dat de meer ervaren Netanjahoe voor hem moeilijke concessies moet doen aan het in wezen naar fascisme riekende supernationalisme van Itamar Ben-Gvir en zijn volgelingen uit de nederzettingen in bezet gebied in Israël.
Zal Netanjahoe Ben-Gvir dan de post van minister van Defensie of de portefeuille van Binnenlandse Zaken moeten geven? Of zal Bezalel Smotrich als minister van Justitie de rechtsorde dusdanig hervormen dat hoge rechters in het vervolg door de Knesset worden gekozen? De weg wordt dan vrijgemaakt voor een heksenjacht op allerlei vormen van vrijheid van meningsuiting.
In anti-Arabische en anti-Palestijnse emotie vinden Netanjahoe en Itamar Ben-Gvir elkaar. Dat werd dinsdagavond duidelijk toen de ultrarechtse zege zich aftekende. Annexatie van Judea en Samaria, de westelijke oever van de Jordaan, is een van de hoofdmotieven van Ben-Gvirs retoriek. De Arabische partijen werden maandagavond weggezet als nesten van terroristen. Arabische Israëli’s, maar ook Israëlische Joden die het Joodse karakter van de staat Israël betwisten, kunnen in aanmerking komen te worden gedeporteerd. Itamar Ben-Gvir hield tijdens zijn verkiezingscampagne de Arabieren een nieuwe Naqba (vlucht/verdrijving van de Arabieren in 1948) voor.
Het is opmerkelijk dat de Nationale Eenheidspartij, geleid door de minister van Defensie en ex-opperbevelhebber Gantz met een andere ex-opperbevelhebber in de top van de partij, niet verder dan 14 zetels is gekomen. De tijd dat opperbevelhebbers als Yadin, Rabin, Barak en Gantz kiezers aan zich wisten te binden is naar de stembusuitslag te oordelen voorbij. Religieuze nationalistisch-zionistische instincten hebben de glorie van Tsahal ingehaald.
Theoretisch kan Netanjahoe zich van Itamar Ben-Gvir ontdoen indien Likoed en de Nationale Eenheidspartij een regeringscoalitie zouden vormen.
De Israëlische democratie is in de gevarenzone gekomen. Van de bekwaamheid en inzicht van Netanjahoe hangt het af of Israëls internationale positie en relatie tot de Joodse diaspora onder druk komt te staan. Dat zal meer door de te volgen Palestijnse politiek worden bepaald dan door de binnenlandse ontwikkelingen in Israël.
