Zo. Het hoge woord is er uit. De orthodoxe Amerikaanse ambassadeur Friedman in Jeruzalem heeft premier Benjamin Netanjahoe aangemoedigd de westelijke oever van de Jordaan – Judea en Samaria – geheel of gedeeltelijk te annexeren. “God is met Israël”, heeft hij onlangs plechtig verklaard. Ik ga er van uit dat de ambassadeur deze opzienbarende uitspraak uit naam van president Donald Trump heeft gedaan. Ik ga er ook van uit dat de annexatiegedachte een belangrijke paragraaf is in het tot mislukken gedoemde vredesplan van Trump voor de oplossing van het Israëlisch-Palestijns conflict. Dat behoeft geen uitleg.
De Palestijnen zullen zich nooit neerleggen bij verlies van grondgebied waar volgens het akkoord van Oslo uit 1993 een Palestijnse staat zou moeten verrijzen. Die Palestijnse illusie is dood verklaard. Rest de vraag of Netanjahoe de Amerikaanse aanmoediging om te annexeren zal oppakken. Zou dat nuttig zijn voor zijn herverkiezing in september dit jaar? Of is het ook goed voor Trump om in 2020 te worden herkozen? Israël liefkozen brengt evangelisten en veel joden naar de stembus. Zijn fiat aan annexatie volgt op de verplaatsing van de Amerikaanse ambassade naar Jeruzalem. Je zou bijna concluderen dat er een Joodse president in het Witte Huis zetelt.
Ik vraag me serieus af of zijn orthodoxe Joodse schoonzoon en diens tot het Joodse geloof overgegane vrouw Ivanka – de lievelingsdochter van Trump – invloed hebben op de gedachtewereld van Trump.
Voor mij is het in ieder geval duidelijk dat Trump intervenieert in de Israëlische verkiezingscampagne ten gunste van zijn vriend Netanjahoe. De aangeslagen premier is ook een waardevolle pion in de komende presidentsverkiezingen. Een garantie dat Trump als de grootste Israëlische vriend aller tijden in het Witte Huis op de evangelisten en Joodse stem kan rekenen.
Wat betekent de mogelijke annexatie van de Westelijke oever van de Jordaan voor het Nederlandse Jodendom? Hoe zullen CIDI en het NIW reageren? Kritisch? Ik hoop het. Per slot van rekening is Israël diep verdeeld over de vraag al dan niet grondgebied in te lijven.
Ik ben radicaal tegen. Ik kwam voor de oorlog in 1967 naar Israël als correspondent van NRC, ik herinner me een gesprek met David Ben-Goerion na Israëls zege in de Zesdaagse oorlog. Hij was voor het behoud van Jeruzalem maar tegen annexatie van gebieden met een Palestijnse bevolking.
Ik leerde ook Yacov van Amerongen kennen, beter bekend als Yacov Arnon in de belangrijke functie van secretaris-generaal van het ministerie van financiën. Met generaal Matti Peled, Uri Avneri (uitgever van Haolam Hazè) en anderen maakte hij deel uit van een beweging die zich verzette tegen het stichten van nederzettingen in bezet gebied.
Weet u wie professor Yeshayahu Leibowitz was? Een zeer orthodoxe, maar ook, ik zou zeggen humanistische Jood, die in de jaren zeventig van de vorige eeuw waarschuwde voor het verval van Israël. Hij vergeleek de onder Menachem Begin begonnen massale nederzettingenpolitiek met de Lebensraum-filosofie van het nazisme. Onder studenten en daarbuiten had deze op tal van gebieden uitblinkende Leibowitz profetisch gezag.
Die tijden zijn voorbij. Israël is veranderd. Joodse immigranten uit alle delen van de wereld zijn in de melting pot Israëli’s geworden. De Tora is voor Israëls kinderen een ‘levend’, in hun moedertaal Ivriet toegankelijk geschiedenisboek. Voor hen is het bijna een natuurlijke gedachte dat Judea en Samaria deel moeten uitmaken van de Joodse staat Israël. Zo was het tweeduizend jaar geleden toch ook?
Dat is een van de redenen voor de verrechtsing van het politieke klimaat in Israël sedert 1967. En ik meen te begrijpen dat dit ook het geval is in de kleine Nederlands-Joodse gemeenschap. Dat maak ik op uit de inhoud van de Nederlands-Joodse media. Op zijn hoogst milde kritiek op Israël.
Een uitzondering op deze regel vormt Een ander Joods geluid, dat consequent in de geest van professor Leibowitz en Uri Avneri heeft gewaarschuwd voor de gevolgen van extreem nationalistische verrechtsing van de Israëlische politiek.
Ik weet dat Benny Begin en Dan Meridor, Likoed-politici van de oude stempel, zich de haren uit het hoofd trekken over de fanatieke anti-Palestijnse koers die Israël onder Netanjahoe met steun van Trump is ingeslagen.
