President Donald Trump heeft bij het verschijnen van deze nieuwsbrief een lang gekoesterde Israëlische droom waar gemaakt en Jeruzalem als Israëls hoofdstad erkend.
Geruchten over het inlossen van zijn verkiezingsbelofte ontlokten heftige reacties in en buiten het Midden-Oosten. De vreugde in Israël was meteen groot in regeringskringen. Een mooier cadeau kon premier Benjamin Netanyahoe zich niet wensen. Ook zijn zionistische droom wordt werkelijkheid. “Jeroesjalajiem sjel zahav le netsach netsachiem birat Jisraël” – Gouden Jeruzalem voor eeuwig de hoofdstad van Israël.
Het zou mooi zijn geweest als dit in de pen zittende historische besluit van Trump gepaard was gegaan met een vredesplan waarmee de Palestijnen kunnen leven. Hij zou bijvoorbeeld Oost-Jeruzalem waar de twee belangrijke moskeeën zich bevinden, ‘boven’ de Klaagmuur, tot hoofdstad van de te stichten Palestijnse staat kunnen uitroepen. Dat heeft Trump niet gedaan. Het is echter van belang dat zijn verklaring dat Jeruzalem Israëls hoofdstad is niet betekent dat hij de grenzen van Jeruzalem heeft gemarkeerd. Dat laat ruimte voor onderhandelingen tussen Israël en de Palestijnen om te kunnen voldoen aan Trumps vurige wens vredesapostel te zijn. Trump wekte tijdens zijn verklaring in Washington de indruk dat het verplaatsen van de Amerikaanse ambassade van Tel Aviv naar Jeruzalem geen negatief effect zal hebben op wat volgens hem nog steeds een vredesproces is.
Trump heeft Netanjahoe heeft met zijn verklaring over Jeruzalem een schitterend cadeau gegeven. Hij heeft zich gesitueerd als de grootste vriend van de Joodse staat aller tijden. Welke prijs zal Netanjahoe daarvoor moeten betalen, bij het trekken van grenzen in Jeruzalem bijvoorbeeld?
25 Israëlische ex-ambassadeurs en academici deden een beroep op Trump af te zien van de erkenning van Jeruzalem als Israëls hoofdstad. Het geruchtencircuit over Trumps initiatief heeft deze week al bijzonder heftige reacties uitgelokt. Als ik níet naïef was, zou ik misschien kunnen denken dat het een proefballon is.
Leiders in het Midden-Oosten sloegen op tilt. Woede bij de Palestijnen in Ramallah over het ‘Amerikaanse verraad’. “Het einde van het vredesproces”, werd daar meteen gezegd. Trump is met zijn vredesambitie voor de Palestijnen super ongeloofwaardig als bemiddelaar. Tussen haakjes: ik denk dat Netanjahoe daar niet over treurt. Zijn Amerikaanse vriend speelt de zionistische muziek en degradeert de Palestijnse president Mahmoed Abbas tot een Palestijnse clown.
De Turkse president Erdogan, die zichzelf graag ziet als dé sultan van de islam, kon zich niet beheersen. In een wonderlijke gedachtenkronkel zei hij de diplomatieke betrekkingen met Israël te zullen verbreken als Trump Jeruzalem tot Israëls hoofdstad uitroept. Maar meneer Erdogan toch, waarom niet de diplomatieke banden met Washington verbreken? Waarom Israël straffen. Nou ja, zo’n straf is dat niet.
Uit Europa kwamen ook bestraffende en waarschuwende geluiden. De Franse president Macron wees op de schaduwkanten van Trumps plan om Jeruzalem boven de geschiedenis te tillen en in Israëls armen te werpen. Hij voorziet chaos in het Midden-Oosten en hij niet alleen. Ook de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Sigmar Gabriel sloot zich aan bij de Franse president. Nog een keer een aanwijzing dat de Duitse diplomatie de historische last van en verantwoordelijkheid voor de Holocaust niet meer of niet meer voldoende laat meewegen in het nemen van beslissingen ten aanzien van de Joodse staat.
Er is een verband tussen de intentie van Trump aangaande Jeruzalem en de pro-Israëlische politiek van de nieuwe heerser prins Mohammed bin Salam in Riyad. Deze prins is zo geobsedeerd door het Iraanse gevaar – hij heeft dat gemeen met Netanjahoe – dat hij kennelijk een vredesplan op zak heeft waarvan de Palestijnen geen brood lusten en kunnen lusten.
Tijdens een geheim bezoek aan de prins kreeg de Palestijnse president Mahmoed Abbas de volle lading over zich heen. De jonge prins wilde de oude Palestijn aan zijn pro-Israëlische vredesvisie onderwerpen. Hij zou geprobeerd hebben Abbas met een gift van honderd miljoen dollar op zijn privérekening, ergens in een belastingparadijs, om te kopen. Abbas weerstond de verleiding en is woedend naar Ramallah teruggevlogen.
Je zou het niet geloven, maar kennelijk heeft de prins Abbas geen Palestijnse hoofdstad beloofd in Oost-Jeruzalem, waar die twee belangrijke moskeeën staan.
De vrees bestaat dat met Trumps verklaring over Jeruzalem het zogenaamde vredesproces in de diepvries belandt. De ‘winst’ gaat voorlopig naar Netanjahoe. Zonder vredesproces kan hij ten aanzien van de sluipende annexatie van bezet gebied doorzetten. Zijn zionistische droom komt door de excentrieke combi van Trump en prins Mohammed bin Salam een flinke stap dichterbij.
Nog even voor de duidelijkheid, lezers, niets is permanent en waar in de bazaar van het Midden-Oosten.
