Het coronavirus heeft het politieke landschap in Israël door elkaar geschud. Wat was zal niet meer terugkomen. Links is links niet meer en rechts is aanzienlijk verzwakt. Dat is het onderliggende gevolg van het besluit van Benny Gantz, nu alweer de ex-leider van Blauw-Wit, om onder Benjamin Netanjahoe te dienen in een regering van nationale eenheid met het vooruitzicht over achttien maanden het premierschap van Netanjahoe over te nemen.
Gantz zei wegens de ernst van de coronacrisis voor deze optie en de bescherming van de democratie te hebben gekozen. Maar ook is hij tot het inzicht gekomen dat de patstelling na de recente algemene verkiezingen tot een onaanvaardbare vierde verkiezingsronde zou leiden.
Hij noch Netanjahoe waren immers in staat een coalitieregering te vormen.
Gantz boog voor deze politieke realiteit het hoofd, maar ook voor Netanjahoe, die weigerde plaats te maken voor hem.
In dit zenuwslopende duel vocht Netanjahoe – met een proces in het vooruitzicht – voor zijn politieke leven. Met succes! Want het is hoogst onwaarschijnlijk dat Netanjahoe als zittende premier voor de rechters zal moeten verschijnen. Voor een wet die hem immuniteit van rechtsvervolging kan verschaffen, is door de vorming van nationale eenheid een parlementaire meerderheid ontstaan. Ik vermoed dat dit niet formeel maar informeel tussen beide leiders is afgesproken. Ook de druk van de Groot-Israël gedachte, gerealiseerd in de nederzettingenpolitiek, heeft aan kracht ingeboet.
Blauw-Wit kreeg in de aanloop naar de recente verkiezingen een links stempel te dragen. Met name de opening naar de Arabische Verenigde Lijst wekte die indruk. Gantz opperde de mogelijkheid met gedoogsteun van deze partij een minderheidsregering te vormen.
Met zijn overstap naar Netanjahoe in het nationale belang heeft Gantz deze optie laten vallen en naar mijn idee wat er nog over was van een progressief links de nekslag gegeven. Als gevolg van zijn moedige beslissing is Blauw-Wit uit elkaar gevallen.
Maar rechts komt er ook niet zonder kleerscheuren vanaf. In de te vormen regering van nationale eenheid gaan twee belangrijke posten – Defensie en Justitie – naar Gantz. Zijn fractie krijgt met vijftien zetels twaalf portefeuilles ten koste van ultrarechtse en Likoed ministers.
Waarschijnlijk komt ook het belangrijke voorzitterschap van de Knesset in handen van de aanhangers van Gantz.
Deze politieke verwikkelingen spelen zich af tegen de achtergrond van een rampzalige corona-epidemie en als gevolg daarvan een ernstige economische cisis. Meer dan een half miljoen Israëli’s hebben al hun baan verloren. Om de economie zo goed en kwaad als het kan te laten draaien, komt Netanjahoe met een financieel noodpakket in de orde van grootte van tachtig miljard sjekel!
Net als in Nederland en elders is het openbare leven vrijwel tot stilstand gekomen. De ziekenhuizen kunnen de gezondheidscrisis niet aan. Het aantal met Covid-19 geïnfecteerde mensen explodeert.
Bij het schrijven van deze regels staat Israël voor een lockdown.
Charedim in Jeruzalem en elders, evenals Israëlische Arabieren, storen zich niet of onvoldoende aan de strikte veiligheidsvoorschriften zoals anderhalve meter afstand houden. Vierhonderd charedim kwamen in Jeruzalem bij elkaar voor de begrafenis van een eerbiedwaardige rabbijn.
De woordvoerder van diens volgelingen zei tegen radio dat dit een mooi resultaat was, want onder normale omstandigheden zouden minstens vierduizend charedim naar de begrafenis zijn gekomen. Ook verzette hij zich uit naam van deze Litvakse tak tegen het sluiten van jesjiwot.
“Zonder Tora geen leven”, zei hij.
