Mijn zoon, advocaat in Israël, voorspelde het al: het proces tegen Netanjahoe zal wegens de coronacrisis worden uitgesteld.
Ik ben van achter mijn bureau in Bilthoven niet in staat om na te gaan of Netanjahoe achter de schermen druk heeft uit geoefend om het proces van 17 maart naar 24 mei te verplaatsen. Maar ja, als ik de modus operandi van Netanjahoe begrijp, ligt dat wel voor de hand.
Waarmee de ernst van de coronacrisis in Israël natuurlijk niet wordt gebagatelliseerd.
De pathologische crisis in de Israëlische politiek is echter zó diep dat zelfs corona niet kan leiden tot eenheid. Gezien de ernst van de situatie zou dat wél moeten.
Netanjahoe heeft wel een visje uitgegooid naar Benny Gantz van Blauw-Wit om een regering van nationale eenheid met Likoed te vormen. Eenheid zonder Arabieren, stelde Netanjahoe.
De reactie van Gantz, de leider van een grote partij, is een keerpunt in de Israëlische politiek. “Eenheid ja, maar niet zonder Arabische vertegenwoordiging.” Gantz heeft een politieke knieval gemaakt voor de politieke realiteit. “We kunnen twintig procent van de Israëlische bevolking niet negeren”, zei hij. De opkomst van de Israëlische Arabieren bij de jongste algemene verkiezingen was met 65 procent de grootste ooit. Met vijfien zetels in de Knesset kan de Verenigde Arabische Lijst het opstapje zijn naar de vorming van een minderheidsregering waarbij deze partij als gedoogpartij zal fungeren. De eerste stappen in die richting zijn al gezet. Inmiddels heeft de Verenigde Arabische Lijst president Rivlin aanbevolen Gantz tot kabinetsformateur te benoemen. Avigdor Lieberman van de partij Israël-Béténoe volgde in zijn voetspoor. Met een soortgelijke aanbeveling door de socialisten is er met 61 van 120 zetels in de Knesset een basis voor de vorming van een alternatieve regering onder Gantz.
President Rivlin heeft op basis van de aanbevelingen van de partijen Gantz de opdracht gegeven een nieuwe regering te vormen, het liefst binnen 28 dagen en als het kan – vanwege de coronacrisis – nog sneller. Gantz heeft kort na zijn benoeming het woord ‘eenheid’ laten vallen, kennelijk een poging om met Likoed een regering van nationale eenheid te vormen. Ik ga ervan uit dat hij zijn visie dat de Israëlische Arabische gemeenschap, twintig procent van de bevolking, deel moet uitmaken van zo’n regering gestand doet. Hoe? Niet noodzakelijkerwijs als ministers in de regering maar wel op belangrijke posten in de verschillende Knessetcommissies, waar zij de belangen van de Arabische gemeenschap kunnen behartigen. Hoger wil de Verenigde Arabische Lijst, met vijftien zetels in de Knesset niet inzetten.
Kan Netanjahoe dat aanvaarden? De coalitiebesprekingen zullen het uitwijzen. Niets is nog zeker in de Israëlische politiek, met uitzondering van de coronacrisis, die Israël op slot heeft gedaan. Hoe het ook uitpakt het einde van het tijdperk Netanjahoe staat voor de deur.
Het uitstel van het proces tegen hem wegens corruptie, fraude en het schenden van vertrouwen, en de coronacrisis zijn geen reddingsboeien die Netanjahoes lange politieke loopbaan kunnen verlengen, Het doek valt als het boven omschreven scenario werkelijkheid wordt in een crisissituatie.
Of toch een regering van nationale eenheid met rotatie van het premierschap? Eerst Gantz en dan Netanjahoe! Is dat zijn eergevoel niet te na?
Tot slot: het is betreurenswaardig dat Netanjahoe, omarmd door zijn ambitieuze vrouw Sarah, zo aan de macht hangt en lak heeft aan de dynamiek van de democratie.
Ik verwerp zijn anti-Arabische instelling. Maar als je zonder emotie naar zijn carrière kijkt dan vallen twee dingen op: hij deinsde terug voor het voeren van oorlogen en zette Israël op indrukwekkende wijze op de internationale kaart. Laten we dat niet vergeten en hem niet uitsluitend op basis van de binnenlandse politiek en onverantwoordelijk persoonlijk gedrag beoordelen.
