Die Shimon Peres toch. Waar haalt hij de gotspe vandaan zich voor vrede met de Palestijnen uit te spreken? Voor Shimon Peres, Israëls president, is Mahmoed Abbas, de Palestijnse president, wel een aanvaardbare vredespartner. Je snapt gewoon niet wat die sukkel beweegt zich met Israëls politiek te bemoeien. Wat snapt hij van Israël? Niks toch, volgens premier Benjamin Netanyahoe.
Ik ben het eens met de critici van Peres, dat deze oude staatsman zich niet met de politiek moet bemoeien. In zijn hoge functie als president moet hij daar boven staan. Dat zou een ideale situatie zijn als Peres, bij wijze van spreken, president van Nederland zou zijn. Een land dat historisch beschouwd alleen water als vijand heeft. Israël zwemt in de vijanden. Met een blik vooruit, met uitzicht op de grote gevaren in het onberekenbare Midden-Oosten, heeft Peres de afgelopen dagen een paar reddingsboeien uitgegooid. Dat ziet hij als zijn morele plicht. Van de critici die hem in het glazen huis van het presidentschap willen houden, trekt hij zich niets aan. Het gaat hem om het behoud van ‘zijn Israël’. Peres wil de zionistische Joodse democratie redden! Hij onderkent de gevaren van buiten die het Joodse land verscheuren binnen zijn nimmer vastgestelde grenzen. Zijn ziel brandt. De man kan niet meer. Hij moet zijn mening geven.
Ik begrijp Peres heel goed. Hij stond aan de wieg van de stichting van Israël in 1948. Hij was een vertrouweling van de eerste premier David Ben Goerion, hij was de eerste en jongste directeur-generaal van het ministerie van defensie, hij is de vader van de Israëlische atoommacht. Hij was nog veel meer: premier, niet altijd succesvol maar wel moedig. Hij kwam thuis met een vredesverdrag met Jordanië op zak, maar werd hard door Likoed-premier Jitschak Shamir onderuit gehaald. Eens zei Shamir me dat Israël Judea en Samaria moest behouden om de miljoenen Joden die naar het Beloofde Land zouden komen, te kunnen opvangen. Peres stond in november 1995 ook naast premier Jitschak Rabin toen deze strijder voor Israël, de chef-staf, in 1967 werd vermoord. Ik ben bij die demonstraties geweest, vóór de moord, toen Rabin als een SS-er werd voorgesteld. Ik weet dat Netanyahoe dat vanaf het balkon in het centrum van Jeruzalem moet hebben gezien. Ik was daar ook.
Het ‘ingrijpen’ van Peres in het politieke debat valt samen met de verkiezingscampagne. Op 22 januari gaan de Israëli’s naar de stembus. Ik veronderstel dat Peres vreest dat er opnieuw een nationalistische coalitie uit de bus komt, die vanuit ideologische overwegingen een kans op een vergelijk met de Palestijnen begraaft. Netanyahoe heeft Peres eigenlijk tot een openbaar debat uitgelokt. Hij diskwalificeerde president Abbas als vredespartner, sprak zich uit voor massieve bouw in bezet gebied en liet weten dat Peres de geest van het volk niet begrijpt. Is dat zo? Nee … Ik ben geen heilige gelover in opiniepeilingen. Maar van de laatste heb ik opgekeken. De meerderheid van de rechtsen (nationalisten) zou de stichting van een Palestijnse staat en verdeling van Jeruzalem aanvaarden. Dat blijkt uit drie opiniepeilingen die op 31 december door Ha’arets werden gepubliceerd. Volgens deze peilingen is zelfs tweederde van de Israëli’s voor vrede, op voorwaarde dat de Palestijnse staat gedemilitariseerd is en Israël de grote nederzettingenblokken in bezet gebied behoudt. Een opiniepeiling van Dahaf laat zien dat 57 procent van de stemmers van Likoed-Beiteinoe en Bajit Hajehoedi een dergelijke oplossing aanvaardt. Verrassend niet?
Die Peres is toch zo gek niet. Kennelijk liggen zijn gevoelige vingers op de pols van zijn volk. Nog wat: de blik van de buitenwereld is door onverantwoordelijke journalistiek, gevoed door onverstandige Israëlische politieke handelingen en uitspraken, vertroebeld. Ik kan u verzekeren dat de Israëli’s van rechts en links naar vrede hunkeren. Wie had ooit gedacht dat Israël vrede met Egypte zou sluiten, dat de Egyptische president Anwar Sadat naar Jeruzalem, jawel Jeruzalem, zou komen en in de Knesset een vlammend betoog voor vrede zou houden? En wie voorzag dat Israël en de PLO aan de vredestafel zouden gaan zitten? En wat zei Peres ook nog? Als Hamas Israël binnen de grenzen van 1967 erkent, dan is ook deze beweging een potentiële onderhandelingspartner.
Ter geruststelling: Peres en Netanyahoe praten nog met elkaar.
