De karikatuur spreekt voor zichzelf: de minister van Defensie Avigdor Lieberman zit in een tank, de loop dreigend naar voren gericht, een vluchtende charedi in Ashdod achterna. Vertekening van de realiteit natuurlijk. Wat steekt er achter? Om zijn regeringscoalitie bij elkaar te houden is premier Benjamin Netanjahoe gezwicht voor de eis van de charediem (God vrezenden) dat winkels op de heilige sjabbat moeten worden gesloten.

In Ashdod, waar een hoog percentage Russische immigranten woont voor wie de sjabbat geen enkele betekenis heeft, is het gedwongen sluiten van supermarkten onder druk van de charediem niet alleen onbegrijpelijk maar ook onaanvaardbaar. En zoals dat hier gaat, wordt er op sjabbat in Ashdod massaal gedemonstreerd tegen de sluiting van supermarkten. Reden voor minister Lieberman zich bij de demonstranten aan te sluiten. Met wellicht vervroegde verkiezingen in het vooruitzicht speculeert hij op de mogelijkheid – zelf een Russische immigrant – Russische immigranten van Likoed af te troggelen en voor zijn partij te winnen.

Het ‘Ashdod-incident’ weerspiegelt de oplopende spanningen tussen de orthodoxie en seculiere segmenten in de Israëlische samenleving.

Rabbijnen, voornamelijk uit de hoek van de charediem, verzetten zich op religieuze gronden tegen het samen dienen van vrouwen en mannen in Tsahal, het Israëlische leger. Een oud thema, dat aan kracht wint naarmate de invloed van de religie op de politiek toeneemt. Moeten soldaten – mannen en vrouwen – de rabbijn gehoorzamen of de chefstaf, wiens ontslag door een belangrijke rabbijn wordt geëist? Het antwoord is duidelijk: de chefstaf moet natuurlijk worden gehoorzaamd in het nationale belang en niet de rabbijn die wel kan bidden maar niet meer dan dat. Voor ultra-orthodoxe rabbijnen is het nationale belang ondergeschikt aan de religie. Het is een geladen emotioneel conflict dat grote spanningen in de samenleving oproept.

Dat gebeurde ook met het verhaal van het zestienjarige roodharige Palestijnse meisje Ahed Tamini, dat een soldaat in bezet gebied een of meer klappen in het gezicht had gegeven nadat haar neef tijdens een demonstratie door een rubberkogel aan zijn hoofd werd gewond.

Ahed Tamini is door een militaire rechter als een gevaarlijke terroriste gebrandmerkt en zou door een militaire rechtbank in weerwil van haar jeugdige leeftijd enkele jaren gevangenisstraf kunnen krijgen. Het bizarre van deze zaak is dat de Shin Bet, de binnenlandse veiligheidsdienst, is nagegaan of dit roodharige meisje wel echt Palestijns is! Ze zou toch ook, ik noem maar iets, een meisje uit Amsterdam kunnen zijn dat de zaak hier tegen Israël komt opstoken? Ingewijden zijn ervan overtuigd – een vergelijkbare gedachtegang – dat Ahed Tamini een ‘show’ opvoerde die door haar Palestijnse moeder met een videocamera werd opgenomen om de Israëlische bezettingsmacht zwart te maken. Die opzet mislukte, want de soldaat die de klappen incasseerde, reageerde niet op deze provocatie.

Het is even onbegrijpelijk als kortzichtig dat het Israëlische leger enkele uren later Ahed Tamini arresteerde en van haar zo een Palestijnse heldin maakte.

De kwestie ‘Tamini’ heeft Jehonatan Geffen, een zeer populaire en geliefde songwriter en zanger, zo geroerd dat hij een lied voor haar heeft gecomponeerd waarin hij dit Palestijnse meisje vergelijkt met Jeanne d’Arc en zelfs Anne Frank.

Er ging een storm van verontwaardiging door het land wegens Geffens, ook voor mij raadselachtige beslissing Anne Frank er bij te halen. Minister Lieberman verbood de onafhankelijk opererende legerzender liedjes van Geffen uit te zenden. Natuurlijk kwam liberaal Israël in opstand tegen het uit de ether bannen van de populaire liedjes van deze zanger/componist.

Nog feller liepen de emoties op over het plan duizenden Afrikanen te deporteren. Premier Benjamin Netanjahoe beweerde dat Rwanda bereid was de poorten voor hen te openen. Ieder gedeporteerde zou 3500 dollar meekrijgen, een soort Israëlische Wiedergutmachung. Weigerde hij of zij dan zouden de weigeraars voor onbepaalde tijd worden opgesloten.

De autoriteiten in Rwanda ontkenden dat er sprake was van een overeenkomst met Israël om te fungeren als opvangcentrum voor de gedeporteerden, zoals Netanjahoe had beweerd. Naar schatting verblijven 35.000 Afrikanen, de meesten uit Soedan en Eritrea, illegaal in Israel.

Ook Netanjahoe moet wel geschrokken zijn van het felle protest uit de kelen van overlevenden van de Sjoa, van schrijvers, musici, medici, van de denkende Israëlische elite. In grote advertenties in de kranten werd Netanjahoe uit naam van universele Joodse waarden opgeroepen het deportatiebevel in te trekken. Onder de druk van de publieke opinie zal uitzetting volgens Netanjahoe uitsluitend plaatsvinden volgens het internationale recht. Asielzoekers krijgen dus een kans. Voorlopig lijkt de hele uitzettingsprocedure bevroren.

De hier bovengenoemde voorvallen demonstreren het emotionele, heterogene karakter van de Israëlische samenleving. Het zijn geen uitzonderingen maar dagelijkse kost. Soms wat meer, soms wat minder, maar altijd prikkelend voor geest en gemoed.

Ik hoef de lezers van de Crescas-nieuwsbrief er niet van te overtuigen dat de voortdurende bezetting een onuitputtelijke bron van emotie is.

Is er licht aan het einde van de tunnel? Komt er toch een vredesplan uit de hoge hoed van de Amerikaanse president Donald Trump? “Jeruzalem is van de tafel”, zei hij, refererend aan zijn besluit Jeruzalem als Israëls hoofdstad te erkennen. Ik weet uit de eerste hand dat de vredespogingen van president Bill Clinton in Camp David in 2000 vastliepen op de kwestie Jeruzalem.

Even een gedachtesprong: zou Aboe Dis (bij Jeruzalem) voor een Palestijnse leider aanvaardbaar kunnen zijn als Palestijnse hoofdstad indien de Palestijnen hun rechten op vrije toegang tot de Al-Aksa moskee in de oude stad van Jeruzalem gewaarborgd krijgen? Of is de naam Jeruzalem – Al-Kuds – zo heilig dat het idee van Trump om Aboe Dis aan te wijzen als de Palestijnse hoofdstad de doodsteek is voor een vredeskans en een kogel voor de Palestijnse leider die het waagt Jeruzalem op te geven?

Het Palestijnse leiderschap staat onder loodzware Amerikaanse en Saoedi-Arabische druk om het emotionele roer inzake Jeruzalem om te gooien en zich te schikken in een kleine Palestijnse staat met Aboe Dis als hoofdstad onder Israëlische militaire controle.

Meer is er niet over van de Palestijnse onafhankelijkheidsdroom.

Nu.