Het lijdt geen twijfel. De Israëlische identiteitscrisis en de excessen daarvan raken Nederlandse Joden in hun ziel. Dat merkte ik tijdens de zeer druk bezochte Harry van de Bergh lezing zondag 3 september in de Uilenburgersjoel. Er werd met zeer grote aandacht geluisterd naar de Israëlische professor Barak Medina, van de rechtenfaculteit van de Hebreeuwse Universiteit in Jeruzalem.
Geen wonder. De titel van zijn uitvoerige, goed onderbouwde betoog spreekt voor zichzelf: ‘Hangt de Israëlische democratie aan een draadje?’ Met een slag om de arm kwam deze Israëli tot de conclusie dat de Israëlische democratie inderdaad in gevaar komt door toedoen van het onverantwoordelijke gedrag van de regering Netanjahoe. Hem werd vanuit de volle synagoge gevraagd of Israël in existentieel gevaar komt door de ‘juridische staatsgreep’ (de ontkrachting van het Hooggerechtshof ten gunste van de wetgevende macht van de Knesset).
Professor Barak Medina onderkent het gevaar dat het bestaan van Israël bedreigt als reservisten weigeren in een dictatuur te dienen. En als hoog opgeleide elite, bijvoorbeeld artsen en hightech personeel, en kapitaal het land verlaten ontstaat er een bedreigende situatie. Dan verliest Israël zijn slagkracht.
Uit gesprekken met aanwezigen merkte ik hoe diep de bezorgdheid over de ontwikkelingen in Israël onder Nederlandse Joden zit.
Daarom was het heel verstandig van de professor dat hij niet alleen een voorlopig nog theoretisch zorgwekkende situatie omschreef, maar zijn betoog ook met hoop afsloot.
In het aanhoudend protest, iedere zaterdagavond opnieuw, ziet hij namelijk het bewijs dat er een brede massa is die politiek zeer bewust is, of geworden, die het politieke landschap in Israël tóch kan veranderen. Dat zou dan blijken tijdens nieuwe verkiezingen, mocht de regering Netanjahoe ten val worden gebracht
De Israëlische politie schat dat gedurende de veertig weken massaprotest op zaterdagavond, telkens weer in het centrum van Tel Aviv en elders in het land, zeven miljoen Israëli’s de straat zijn opgegaan. Dat is volgens de professor hoopgevend, temeer daar het bij beheerst geweldloos protest is gebleven. Ook de internationale druk op de regering Netanjahoe, door de regering Biden en Amerikaanse Joodse organisaties, kan helpen Israël van ondergang te redden.
Over welke ‘ondergang’ gaat het? Het verlies van het liberale, democratische karakter van Israël (zonder de bezette gebieden), de toenemende demografische macht van de charediem en religieuze zionisten (Ben-Gvir) en groei van de Arabische gemeenschap in Israël, thans twintig procent van de bevolking. Volgens Israëlische demografen zullen charediem, Arabieren en religieuze zionisten over 25 jaar de helft van de Israëlische bevolking uitmaken. Wat betekent dat voor Israëls militaire weerbaarheid in een vijandelijke omgeving?
‘Juridische staatsgreep’ of niet dit demografische gegeven is de boeman in de kast, de ‘juridische staatsgreep’ zit er nog in.
