De spanningen in Israël lopen zo hoog op dat de jaarlijkse herdenking van de gevallen soldaten is ontaard in een zinloos politiek gevecht. Oneervol maar wel echt Israëlisch. Waar gaat het om?
Ouders en familieleden van gesneuvelde militairen in Israëls oorlogen smeken ministers uit de regering van Benjamin Netanjahoe weg te blijven bij de herdenkingen op de militaire begraafplaatsen. De aanwezigheid van bijvoorbeeld de minister voor Binnenlandse Veiligheid Itamar Ben-Gvir bij de ceremonies wordt door de nabestaanden als ontering van de gevallenen beschouwd. Niet omdat hij minister is maar wel omdat hij er racistische ideeën op nahoudt die niet stroken met Israëls waarden.
Wegens deze nieuwe breuklijn in de Israëlische samenleving heeft president Chaim Herzog een dringend beroep gedaan om de politiek buiten het eerbetoon aan de voor Israëls bestaan en veiligheid gesneuvelde soldaten te houden.
De Israëlische politie houdt er desalniettemin rekening mee dat het aan de vooravond van de viering van Israëls 75ste Onafhankelijkheidsdag op de militaire begraafplaatsen tot incidenten komt als er ministers uit de rechtse regering van Netanjahoe verschijnen. Bij het schrijven van deze regels zag het er naar uit dat de meeste ministers de ceremoniële herdenking van de gevallenen inderdaad niet zullen bijwonen om rellen te voorkomen.
Het is tragisch en zorgwekkend dat de diepe meningsverschillen over de juridische hervormingsplannen van de regering Netanjahoe op de militaire begraafplaatsen zouden kunnen exploderen.
Tot dusver is het bij wekelijkse massademonstraties gebleven. Die zullen doorgaan en wellicht heftiger worden, omdat een compromis tussen de regering en de oppositie over de hervormingsplannen niet in zicht is. Onder leiding van president Herzog wordt stevig en naar verluidt soms ook op hoge toon onderhandeld over de uiterst belangrijke vraag of de Knesset, het parlement, beslissingen van het Hooggerechtshof teniet kan doen.
Volgens de oppositie zou dit de weg vrij maken voor een parlementaire dictatuur. Een mening die ik deel. Als de rechters bij het Hooggerechtshof zouden beslissen dat annexatie van de westelijke Jordaanoever in strijd is met de basiswetten kan de Knesset doen alsof zijn neus bloedt en de uitspraak met een ‘gewone’ parlementaire meerderheid negeren. De weg komt dan ook vrij om Israël geleidelijk als een halachische staat in te richten.
Verdediging van de democratie tegen mogelijke willekeur van de Knesset brengt honderdduizenden wekelijks de straat op. Daar gaat het om, ook bij het debat over wie wel en wie niet bij de ceremonie voor de gesneuvelde soldaten aanwezig mag zijn.
Als de doden niet eensgezind kunnen worden herdacht is dat echt reden om bezorgd te zijn over de weerbaarheid van Israël.
