De afschuwelijke moord in de synagoge in Pittsburgh is een eerste duidelijke vingerwijzing dat er diep in de Amerikaanse samenleving antisemitisme broeit.

De moordenaar liet kort voordat hij zijn geweer leeg schoot op biddende Joden via de sociale media weten dat Joden uit zijn op de verdelging van het blanke Amerikaanse volk. Omdat president Donald Trump voor zijn volk niet voldoende optreedt tegen vreemdelingen – dat zijn in dit geval Joden – heeft hij zelf maar ingegrepen om Amerika te redden! Elf vermoorde Joden, dat is de hartverscheurende prijs van deze antisemitische waanzin.

In de Israëlische media rees de vraag in hoeverre Trumps ophitsende retoriek en vreemdelingenhaat indirect hebben bijgedragen tot de moord. Een commentator ging zelfs zover Trump antisemitisme aan te smeren, omdat hij heeft gezegd dat de synagoge voor betere bescherming had moeten zorgen. Alsof de vermoorde Joden verantwoordelijk zijn voor hun dood.

Het is bizar dat Trump, die volgens premier Benjamin Netanjahoe een grote en dierbare vriend van Israël is, in het Joodse land van antisemitisme wordt beschuldigd. Met een Joodse schoonzoon en een dochter die is overgegaan tot het Jodendom, lijkt die beschuldiging mij te veel te zijn ingegeven door emotie en te weinig door verstand.

Maar ja …, Trump is wel verantwoordelijk voor het uit elkaar drijven van de Amerikaanse gemeenschap en het aanwakkeren van vreemdelingenhaat. Hij is een president die weinig respect heeft voor het democratisch proces in de grootste democratie op deze aardbol. Hij is zelfs gevaarlijk omdat hij onvoorspelbaar en onberekenbaar is.

In deze verscheurde Amerikaanse democratie kunnen haatspuwende splintergroeperingen gewapend en wel hun weg vinden. Dat is gevaarlijk voor alle minderheden in de VS. Dus ook de Joden moeten extra op hun hoede zijn in dit ruwe, nieuwe politieke en sociale klimaat in Amerika.

In Israël werd meteen de vraag gesteld of de moordpartij in de synagoge in Pittsburgh Amerikaanse Joden zou aansporen naar Israël te komen, op alija te gaan naar “het enige land ter wereld waar Joden veilig zijn.”

Achter deze zionistisch impuls zet ik een vraagteken. Ik ben hier weer een paar dagen en raketjes kwamen weer met tientallen uit Gaza neer op het aan Gaza grenzende Israëlische grondgebied. Er wordt hier meer gepraat en geschreven over oorlog dan over vrede. De uitdagingen waar dit land voor staat zijn groot.

De Palestijnse problematiek weegt zwaar op dit land. Deze dagen wordt de moord op premier Jitschak Rabin, op 5 november 1995, herdacht. Een commentator merkte op dat een tweede moord op een leider geen zin heeft, omdat de moord op Rabin volledig heeft voldaan aan de nationalistische politieke agenda van rechts. De trein dendert verder in de richting van annexatie van de westelijke oever van de Jordaan, of delen daarvan. Dat is in het huidige politieke klimaat kennelijk een onomkeerbare ontwikkeling.

Tot slot: Haaretz meldde dat de Shin-Beth, de binnenlandse veiligheidsdienst, indertijd in 1994 in Jeruzalem tijdens een grote nationalistische rally het portret van Rabin in het uniform van een SS-officier heeft laten verspreiden. Ik was bij die demonstratie; ik heb Netanjahoe op het balkon op het plein in Jeruzalem zien staan. Met geen woord keurde hij die poster af. Ik kan me niet voorstellen dat hij dat portret van Rabin niet heeft gezien. En als hij het echt niet heeft gespot, bied ik mijn verontschuldigingen aan.

Ja… Netanjahoe heeft gewonnen. Zal dat ook Israëls overwinning zijn?

Nog één belangrijke aanvulling: een Israëlische minister, voormalig gezant in de VS, heeft
gezegd dat het hoog tijd is dat Israël het liberale Jodendom en de conservatives als volwaardige Joden erkent, omdat de Joden in Pittsburgh als Joden werden vermoord. Wat een uitdaging voor het orthodoxe opperrabbinaat in Jeruzalem.