Wanneer en hoe zakt de Syrische dictator Bashar al-Assad door het ijs? In navolging van de VS heeft ook de Nederlandse minister van buitenlandse zaken, Uri Rosenthal, besloten de ambassadeur uit Damascus terug te roepen. Hij lijkt er zeker van te zijn dat het einde van de langdurige Assad-dictatuur in zicht is. Ook de Israëlische minister van defensie Ehoed Barak is die mening toegedaan. Ik vermoed dat de sterk op Israël georiënteerde Rosenthal zich ook door het Israëlische denken heeft laten beïnvloeden. Ik durf te wedden dat hij iedere dag nauwkeurig de rapporten van zijn ambassadeur in Tel-Aviv leest en ook de Nederlandse media op Israël-informatie laat napluizen.
Het is goed om te beseffen dat de betrekkelijk jonge Assad, gesteund door zijn aantrekkelijke vrouw, voor zijn leven vecht. Na zoveel bloedvergieten, na zo’n grote misdaad tegen zijn volk - tegen de Sunni-moslims in het bijzonder - staat hem het lot van Moeamar Kaddafi en van Hosni Moebarak voor ogen. Zolang zijn Alawi-kliek, een tak van de islam, een kleine minderheid van hoogstens 12 procent van de Syrische bevolking, aan de macht blijft en het leger die macht blijft ondersteunen, gaat het bloedvergieten in Syrië door. Tot wanneer? Tot ook de hogere rangen in het leger het voor gezien houden. Als ik me niet vergis, is het einde van het Syrische drama nog niet in zicht. Tenzij ... tenzij wat? Tenzij Rusland over stag gaat en druk op de generaals uitoefent om Assad aan de kant te zetten. De Amerikaanse president Barack Obama speelde een hoofdrol in de val van de Egyptische president en langdurige bondgenoot Moebarak. De machtige Rus Poetin zou zijn invloed in Damascus kunnen aanwenden om in het voetspoor van de Amerikaan het regiem van Assad de nekslag te geven.
Dit scenario kan zich slechts voltrekken als Moskou tot het inzicht komt dat Assad’s positie onhoudbaar is. Tot nu toe geven de Russen geen krimp. Zij klampen zich om strategische redenen vast aan hun enige bondgenoot in het Midden-Oosten, Syrië. Zij bedienen zich van hun vetorecht in de Veiligheidsraad en sturen wapens, om Assad in het zadel te houden. Het is een riskante politiek. In de Arabische wereld wordt al dagen tegen Rusland en China gedemonstreerd. Naarmate de beelden van de slachting van Sunni-moslims door de Alawieten op de tv-schermen in de Sunni-Arabische wereld komen, groeit de walging van Rusland.
Er is iets diepgaands aan de gang in het Midden-Oosten. Na de grote Israëlisch-Arabische oorlog in 1973 heeft de toenmalige Sovjet-Unie door het toedoen van de Egyptische president Anwar Sadat strategisch en ideologisch verlies geleden in de Arabische wereld. De val van Assad’s regiem zou dat proces verder beïnvloeden. Rusland, de erfgenaam van de Sovjet-Unie, zou daardoor haar laatste vazal in het Midden-Oosten verliezen. Een nieuw regiem in Damascus dat uit de burgeroorlog naar voren zal komen, zal de Russen niet en nooit vergeven dat zij Assad tot het bittere einde hebben gesteund.
Voor Israël staat enorm veel op het spel. En niet alleen negatief. De val van Assad is ook het einde van het bondgenootschap tussen Syrië en Iran. Hezbollah in Libanon mag dan wel heel veel raketten hebben, zonder steun van Syrië en de doorstroming van wapens en instructeurs uit Iran, via Syrisch grondgebied, is Hezbollah een papieren tijger. De strategische balans in het Midden-Oosten wordt in het geval Assad valt, ten gunste van Israël verschoven. Zònder Syrië en met een strategisch verzwakte Hezbollah heeft Iran minder sterke troefkaarten in handen in de escalerende confrontatie over het Iraanse atoomprogramma. Voor Israël is het pure winst als het bondgenootschap tussen Damascus en Teheran op het bloedbad tegen de Sunni-moslims in Syrië breekt. Misschien hoeven de Israëlische burgers geen schuilkelders te ruimen en gasmaskers in huis te halen als Netanyahoe besluit de infrastructuur van de Iraanse nucleaire industrie aan te vallen. Hezbollah heeft de capaciteit Israël met zijn raketarsenaal te terroriseren. Volgens Israëlische militaire kringen staan 200.000 raketten op Israël gericht, de meesten uit Libanon. Zou Hezbollah het wagen zonder steun van Syrië op last van Iran zijn raketten af te vuren? Ik betwijfel het. De beslissing in Jeruzalem Iran aan te vallen is nog niet gevallen. Ik denk dat niet alleen de weerstand van president Obama tegen een Israëlische preventieve oorlog tegen Iran op het Israëlische beslissingsproces drukt, maar dat ook het eindspel in Syrië zwaar weegt.
Nederland zit in spanning over het al dan niet doorgaan van de Elfstedentocht, de rest van de wereld houdt zijn adem in over de opstand tegen één van de laatste Arabische dictaturen van de oude stempel.
