Kan Israël de waarheid verdragen? En welke waarheid dan?
Het valt me op dat in de media, maar als gevolg daarvan natuurlijk ook onder gewone mensen, het anti-Israëlgevoel in opmars is. De kritiek wordt scherper, emotioneler ook. Neem bijvoorbeeld de kop van een artikel in De Groene Amsterdammer van vorige week, waarin het woord ‘horror’ verscheen in relatie tot de regering van Benjamin Netanjahoe. Als je van de maan op aarde zou landen, zou je de indruk krijgen dat Israël een monsterstaat is waar zelfs messentrekkende Palestijnse kinderen worden vermoord.
Ik moet voor mijn innerlijke gevoel ook de hand in eigen boezem steken. Als correspondent van NRC Handelsblad in Israël van 1965 tot 2003 heb ik vaak kritiek uitgeoefend op de nederzettingenpolitiek, zonder de Arabisch/Palestijnse vijandschap uit het oog te verliezen. Dat was mijn waarheid. Ik ben niet van mening veranderd. Hoewel ik niet met zekerheid kan zeggen dat Israël in vrede zou leven indien er geen enkele nederzetting zou zijn gesticht na de oorlog in 1967, blijf ik er bij dat de agressieve nederzettingenpolitiek na 1977, toen Likoed aan de macht kwam, een dam tegen vreedzame co-existentie met de Palestijnen heeft opgeworpen.
Ik heb twee intifada’s, Palestijnse opstanden, verslagen. De eerste intifada leidde tot het akkoord van Oslo tussen premier Jitschak Rabin en de Palestijnse leider Jasser Arafat, de tweede intifada van 2000 tot 2005 leidde tot de mislukte vredestop tussen premier Ehoed Barak en Jasser Arafat in Camp David.
De ‘messentrekkerintifada’ waarvan we nu enkele maanden getuige zijn, leidt echter tot niets. Er zit geen idee achter, of het moet zijn dat het Palestijnse bestuur in Ramallah het wel mooi vindt zo Israël dodelijk te pesten.
Ik vind het buitengewoon verontrustend dat Palestijnse kinderen, maar ook volwassenen, met messen, en door het inrijden op soldaten en burgers, uiting geven aan hun frustraties. Het is een teken dat de Israëlische nederzettingenpolitiek, gedekt en gesteund door het Israëlische leger, de Palestijnse samenleving in een haatpsychose heeft gebracht. Er komt ook volgens hoge militairen geen einde aan deze uitbarstingen van messenhaat. Is het de invloed van ISIS die jonge en oudere Palestijnen er toe aanzet het martelaarschap boven het leven te kiezen? De messentrekkers moeten toch weten dat ze weinig kans hebben de aanslagen te overleven. Leger en politie hebben de vrije hand gekregen deze terroristen, van welke leeftijd ook, te neutraliseren, een eufemisme voor doden. Ik ben van mening dat in nogal wat gevallen te snel het vonnis over de messentrekkers is voltrokken, zeker als het gaat om minderjarige Palestijnen, kinderen zelfs. Ja, zo gek is het dat kinderen met een mes of schaar op soldaten afrennen.
Ik weet niet hoe de soldaten en agenten voelen als ze een Palestijns kind hebben gedood. Over de gevoelens van soldaten tijdens de oorlog in 1967 is tijdens het IDFA de opmerkelijke documentaire Censored voices getoond. Deze documentaire is gebaseerd op interviews die de belangrijke schrijver Amos Oz kort na die oorlog afnam van gedemobiliseerde soldaten uit de kibboetsen. Lange tijd zijn die tapes gecensureerd, maar ze werden uiteindelijk vrijgegeven door de militaire censuur. Ik ga niet beschrijven wat die soldaten hebben gezien en hebben meegemaakt. Het doet echt pijn met die werkelijkheid te worden geconfronteerd. Waarom heeft Mor Loushy, een Israëlische filmmaakster, deze documentaire gemaakt en waarom leent Amos Oz zich er voor in begeleidend commentaar? Mor Loushy heeft het in het Tuschinski Theater met passie uitgelegd. Voor haar is het naar buiten brengen van die verschrikkelijke waarheid een waarschuwing. Ze put er de hoop uit dat Israëli’s er zo door geschokt zullen worden dat hun ogen en hart open gaan, dat ze zich realiseren dat het zo niet mag zijn. Mor Loushy en Amos Oz projecteren in wezen het ‘toen’ van de soldaten op het ‘nu’, op de Israëlisch-Palestijnse werkelijkheid.
‘Dat geeft me hoop,’ zei Mor Loushy. Deze documentaire heeft vijf weken in Israëlische bioscopen (cinematheken) gedraaid en heeft zelfs de Israëlische prijs voor de beste documentaire gewonnen.
