Tsipi Livni, de moedige minister van Buitenlandse Zaken en van Justitie in verschillende Israëlische regeringen is in Egypte voor haar inzet voor vrede met de Palestijnen niet vergeten.
De gezaghebbende Egyptische krant Al-Ahram haalde in september een veelzeggende en diepe uitspraak van haar aan uit 2008: “Het Midden-Oosten wordt niet langer gekenmerkt door Arabieren tegen Israël, maar door gematigden tegen extremisten.”
Dat is naar mijn mening precies wat u en ik in september in Washington hebben waargenomen. We hebben gezien dat twee Golfstaten, de Verenigde Arabische Emiraten en Bahrein, op het bordes van het Witte Huis, vrede sloten met Israël. Het was het topje van de ijsberg, want Israël onderhield reeds lange tijd militaire en hightech relaties met deze landen. Iran als gemeenschappelijke vijand heeft Israël en een reeks soennitisch-Arabische landen naar elkaar toe gedreven.
Jared Kushner, de schoonzoon van Trump, heeft zich ontwikkeld tot een behendige speler in het Midden-Oosten. Hij wordt niet langer beoordeeld als een amateur-diplomaat met een kinderlijk smoeltje. Nee, hij heeft goede persoonlijke banden ontwikkeld, met de dekking van Trump, met de meeste Arabische leiders, en dat is in dit deel van de wereld goud waard. Hij voorziet dat meer soennitisch-Arabische landen het door de emiraten getrokken spoor zullen volgen. Ook Saoedi-Arabië staat op zijn lijstje, naast Marokko, Soedan en Koeweit.
Arabische diplomaten zeggen volgens Al-Ahram dat de Palestijnen door deze snelle ontwikkeling zijn overrompeld en zich verraden en alleen gelaten voelen door hun Arabische broeders. Ze weten zich er geen raad mee en graven zich dieper dan ooit in hun hol in. Hashem Youssef, een doorgewinterde Egyptische diplomaat in het Israëlisch-Palestijns conflict zei tegen Al-Ahram: “De Palestijnen moeten de aard van deze fundamentele ontwikkelingen erkennen.”
In mijn woorden: ze moeten uit hun hol komen, de realiteit erkennen en daarna in het belang van de Palestijnse zaak handelen.
Ik wil er op wijzen dat deze Arabische kritiek geenszins betekent dat de Palestijnse zaak uit de harten van de Arabieren is verdwenen.
De Palestijnse zaak leeft nog, maar in een andere regionale omgeving dan voor de jongste ontwikkelingen tussen Israël en de emiraten.
De Palestijnen zouden er volgens Arabische diplomaten goed aan doen het ‘vredesplan van de eeuw’ van Trump alsnog te aanvaarden en op basis daarvan een dialoog met Israël aan te gaan. Zij zouden moeten inspelen op de verrassende nieuwe ontwikkelingen in het Midden-Oosten.
Arabische diplomaten wijzen er op dat Israëls aanvaarding door een belangrijk deel van de Arabische wereld op de lange duur de angst van de Israëli’s voor Palestijnse onafhankelijkheid zou kunnen afzwakken. Dat kan van invloed zijn op de politieke ontwikkelingen in de Joodse staat, waar volgens een opiniepeiling nog een kleine meerderheid is te vinden voor een redelijk vergelijk met de Palestijnen.
Voor het zover is moet er nog heel veel water door de Nijl stromen.
De Palestijnse werkelijkheid is een mozaïek van tegenstellingen.
Zolang Hamas Gaza regeert en net als Hezbollah aan de leiband van Iran loopt, is het scheppen van een vredesmoment tussen Israël en de Palestijnen nog een fata morgana.
Dat moment is nu. De nieuwe regionale ontwikkelingen, waarin Israël een hoofdrol speelt, kunnen de Palestijnen uit hun hol lokken. Ze zijn te zwak om te lang in de duisternis te blijven. Een nieuw Palestijns leiderschap na Mahmoed Abbas zal zich aangemoedigd door de soennitisch-Arabische prinsen en koningen moeten losmaken van de Palestijnse dogmatiek ter wille van het welzijn van het Palestijnse volk.
Israël zal het idee van een Palestijnse staat moeten aanvaarden volgens de richtlijnen van het akkoord van Oslo uit 1993 met de bekende grenscorrecties. Trumps vredesplan, dat nu al in de prullenbak ligt, kan een aanknopingspunt zijn om tot een meer realistische vredesoptie te komen, zoals de vermoorde Jitschak Rabin in 1993 voor ogen had.
Misschien is het nieuwe Midden-Oosten dat zich aan ons vanuit Israëlisch perspectief openbaart een mooi begin in het nieuwe Joodse jaar.
