In Trouw (4.12.2016) heeft de schrijfster Ronit Palache de sluier gelicht over haar worsteling met haar Joodse religie. Ze heeft een liberaal hoofd en door haar achtergrond een aan het gebouw van de Snoge gebonden religieus levensgevoel. Een diep doorvoelde traditie, denk ik, gevoed door trots op haar Portugees-Joodse afkomst.
In zover het in dit eerlijke interview over haar innerlijke strijd gaat en de nawerking van de Sjoa ook op haar, heb ik er geen moeite mee. Maar als ze het over Israël heeft, voel ik me geroepen een paar kanttekeningen te plaatsen. Het deed me pijn. Ik denk dat ze de historische betekenis van Israël onvoldoende doorgrondt.
Ze zegt in het interview ambivalent over Israël te zijn. “Er is een hoop gedoe en gegil en alles is politiek beladen. Dus kan ik soms niet wachten tot ik weer in Nederland ben.” Ze vindt Israël ook een “tamelijk racistisch land”, vanwege de spanningen tussen de verschillende bevolkingsgroepen. “Er wordt neergekeken op Palestijnen”, zegt ze verder.
Mijn kritiek op de verschillende aspecten van de anti-Palestijnse politiek en religieuze onverdraagzaamheid is feller dan die van Ronit, maar tast mijn diepe gevoel voor Israël niet aan.
Wat gebeurde er met een Nederlandse Jood zoals ik, die bijna veertig jaar (als correspondent voor NRC) in Israël heeft gewoond en gewerkt? Ik ben daardoor een culturele Israëli geworden. Iwriet is mijn tweede moedertaal geworden. Dat Nederlandse, wat angstige Joodse gevoel wordt in de Israëlische realiteit opgelost. Door die langdurige zionistische ervaring in Israël ben ik daarvan bevrijd. Afgezien van al het gedoe en gegil en nog veel meer is het voor mij een fantastische ervaring in Israël te zijn. De openheid en warmte van de mensen, de kwaliteit van de cultuur, de rijkdom aan diversiteit en levenskracht.
Uit het interview in Trouw krijg ik de indruk dat Ronit anders aankijkt tegen de Israëlische realiteit, zoals ik die beleef. Ik begrijp eerlijk gezegd niet goed waar die blijheid weer in Amsterdam terug te zijn vandaan komt nu het antisemitisme opleeft, op zijn minst in de discussie en op het tv-scherm. Ik denk dat Ronit op het scherm die huilende Hanneke Groentenman niet heeft gezien toen zij werd geconfronteerd met Marokkaans antisemitisme.
Israël is naar mijn mening voor Joden de veiligste plek op aarde, psychologisch wel te verstaan. Over die veiligheid hangt natuurlijk de schaduw van oorlog en terreur. In het interview met Trouw zegt Ronit ook: “als het misgaat in Gaza wordt je er als Jood op aangesproken, terwijl je de politiek van Netanjahoe misschien ook veroordeelt.” Raakt dat niet ergens in je Joodse ziel je connectie met Israël? Het is maar een vraag, maar wel een dwingende gezien de context van het probleem dat ik probeer aan te geven.
Ronit ik wil je wijzen op een ‘woedend’ opinieartikel van Paul Damen in het laatste nummer van het NIW. Hij is verontwaardigd over het opheffen van de bewakingsposten bij Joodse gebouwen en instellingen door de gemeente Amsterdam. Die witte huisje op hoge palen worden vervangen door camera’s. Een terrorist met een masker op heeft daar natuurlijk lak aan. Maar dat terzijde. Paul geeft Hanneke Groentenman de raad naar een Marokkaans website-forum te kijken. Als je dat doet dan “snak je naar een enkeltje El Al”, schrijft hij.
Ik begrijp hem heel goed. Er spoelt geen golf van antisemitisme over Nederland, maar het is er wel. De binnenlandse veiigheidsdienst heeft laten weten dat terroristen van plan waren Joodse doelen in Nederland aan te vallen. Als dat gebeurt, krijgt El Al het druk, denk ik.
Ik vermoed dat premier Benjamin Netanjahoe minder oog heeft voor uitingen van antisemitisme in Europa en meer in zijn nopjes is over de benoeming van de oliemagnaat Rex Tillerson tot minister van Buitenlandse Zaken in het kabinet van Donald Trump. Van deze minister in spé is bekend dat hij zeer warme relaties onderhoudt met de Russische president Vladimir Poetin. Met deze belangrijke benoeming heeft Trump bevestigd dat zijn politieke sympathie. evenals die van Netanjahoe, uitgaat naar de Russische leider.
Trump, Poetin en Netanjahoe beschouwen de uit de islam voortkomende fundamentalistische terreur als een van de grootste uitdagingen waarvoor de wereld staat. President Barack Hoessein Obama heeft zich ervan onthouden de islam als de grote boosdoener aan te wijzen. Met Trump in het Witte Huis – over ruim een maand – is de islam wél een doelwit. Hoe dat uitpakt, weet ik niet, maar het is duidelijk dat Trump een harde politiek zal voeren tegen uitingen van islamitisch geweld.
Evenals Obama heeft Netanjahoe nooit de islam als zodanig in de strafbank gezet. Hij heeft altijd zorgvuldig een onderscheid gemaakt tussen de islam en islamitische terreur. Desalniettemin spint hij garen bij de zich ontwikkelende Amerikaans-Russische alliantie tegen terreur van islamitischen huize.
Een bijproduct van deze ontwikkeling is een bonus voor de Israëlische nederzettingenpolitiek. Winst voor Netanjahoe en de kolonisten dus. En als ik het goed begrijp, krijgen de Palestijnen nog een teleurstelling te verwerken. Donald Trump schijnt zich aan zijn verkiezingsbelofte te houden de Amerikaanse ambassade van Tel Aviv naar Jeruzalem te verplaatsen. Netanjahoe kan in Jeruzalem de vlag uithangen. Trump is met hem!
