CIDI heeft deze week nogal dramatische cijfers gepubliceerd over de toename van antisemitisme in Nederland. Je schrikt wel even als je leest dat er vorig jaar drieëntwintig procent meer antisemitische incidenten zijn gemeld ten opzichte van vorig jaar. Om precies te zijn: in 2012 werden 112 incidenten gemarkeerd, in 2013 steeg dit aantal tot 147.
Wat moet ik met die informatie? Op alija gaan, mijn hoofd in het zand steken en vrolijk verder leven? Is die verontrustende informatie bedoeld om op mijn hoede te zijn, in de trein geen Israëlische krant te lezen? Loop ik gevaar in Nederland? Moet ik mijn Jood-zijn laten onderduiken? Moeten we knokploegen vormen om ons te verdedigen? Welke raad kan CIDI me geven? Wat is eigenlijk de betekenis en waarde van die nieuwe gegevens over jodenhaat? Of is het de bedoeling Nederland aan de schandpaal te nagelen? Ik vraag me af of het wel zo verstandig is jaar in jaar uit met een thermometer de temperatuur van het antisemitisme te meten. Het maakt in ieder geval op mij een obsessieve indruk. Natuurlijk trok het CIDI-rapport over toenemend antisemitisme in Nederland de aandacht van de Israëlische pers. Ik weet zeker dat in Israël dr Manfred Gerstenfeld, met deze nieuwe gegevens over jodenhaat op zijn bordje, zit te smullen. Nu heeft hij weer stof om in de Israëlische media Nederland opnieuw zwart te maken. Pikzwart deze keer.
Is het wel zo erg hier? Vorige week vrijdag was ik in Amstelveen. Bij de kapper. De Israëli Eli knipt daar, de schoonheidsspecialiste uit Israël heeft er een kennelijk goed lopende zaak. Er wordt hoofdzakelijk Ivriet gesproken. Ik moest voor mijn vrouw een challe kopen. “Naar Laromme,” zei ze. Nog geen honderd meter verder had ik het gevoel in Tel Aviv te zijn. Het was erg druk in de bakkerij. Er werd geen woord Nederlands gesproken toen ik er was. Deze kosjere bakkerij draait kennelijk zo goed dat de Israëlische eigenaren hebben besloten de winkel grondig te moderniseren. Naar schatting zijn er tienduizend Israëli’s in en rond Amsterdam. Zouden zij iets van antisemitisme merken? Zouden zij zich ergeren aan de aanzettende anti-Israëlische gevoelens in Nederland? Of gaat dat aan hen voorbij? Zijn ze er ongevoelig voor omdat ze Israël toch met een gevoel van onbehagen (voorlopig) hebben verlaten?
Ik zit dus nogal met wat vragen naar aanleiding van de nieuwste CIDI-gegevens over antisemitisme in Nederland, het land dat voorop liep in het ontvangen, tolereren en het verlenen van burgerrechten aan Joden. Ik denk dat het een goed idee is een symposium te beleggen over de plaats van de Nederlandse Jood in de Nederlandse samenleving. Zodat gedachten en ervaringen kunnen worden uitgewisseld. Ik weet wel dat CIDI in extreme gevallen processen aanspant tegen antisemitische uitspattingen. Het probleem is dat dan in de fuik wordt gelopen van Israëlische excessen tegen Palestijnen. Anti-Israëlisme en antisemitisme liggen in elkaars verlengde. Maar voor een bepaalde categorie, laat ik schrijven ‘rechtvaardige burgers’, is extreme kritiek op Israël geen uiting van antisemitisme maar wel stellingname voor universele mensenrechten. Het is soms heel moeilijk beide zaken uit elkaar te houden. In mijn omgeving, in het deftige Bilthoven, stuit ik op hoog opgeleide mensen die weigeren Israël te bezoeken, met als argument dat Israël de mensenrechten schendt. Bij hen heb ik geen antisemitische gevoelens kunnen ontdekken. Ligt dat aan mij?
