De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken John Kerry is in een mijnenveld van Israëlische beledigingen gestapt. De mijnen zijn gelegd door extreem ideologische nationalisten die hopen dat Kerry er op zal stappen en zwaar gewond naar huis zal terugkeren. Einde vredesmissie. Zover is het gelukkig nog niet. Kerry schudt de beledigingen van zich af. Zou hij een antisemiet zijn? Moedigt hij Europa aan Israël te boycotten? Is hij pro-Palestijns en daarom een ongewenste bemiddelaar? Ministers in de regering van Benjamin Netanjahoe, Bennett van de Israël-huis partij, en zelfs de minister van defensie Ja’alon, hebben Kerry op even onwaardige als onverstandige manier onder vuur genomen volgens de beste Israëlische traditie van ongegeneerde openheid. Kerry is, zij het niet al te overtuigend, in bescherming genomen door premier Netanjahoe, die zijn ‘vriendjes’ heeft opgeroepen zich netjes te gedragen.
Kerry zelf heeft alle aantijgingen naar het rijk der fabelen verwezen. Hij, zo zegt hij, staat in voor Israëls veiligheid, is fel gekant tegen een boycot van Israël en bidt voor vrede omdat dat naar zijn zeggen de beste veiligheidsgarantie voor Israël is. In de rug krijgt hij steun van Israëls onvermoeibare president Sjimon Peres die zijn hoop op de bemiddelingspoging van Kerry heeft gevestigd. ”Het is geen tijd voor politieke, maar voor historische beslissingen,” zei Peres een paar dagen geleden. Met kennis van zaken – hij was er per slot van rekening bij - wees hij er op dat de beslissing van Ben Goerion in 1948 de staat Israël uit te roepen, aanzienlijk riskanter was dan het nemen van een vredesrisico met de Palestijnen. Toen was Israël zwak, nu heeft Israël volgens Peres - de vader van het Israëlische atoomarsenaal – het sterkste en beste leger in het Midden-Oosten om het land te verdedigen. Zijn boodschap aan de tegenstanders van een serieuze overeenkomst met de Palestijnen is duidelijk: het hoofd koel houden, geen paniek.
De temperatuur in Netanjahoe’s coalitie over het in de lucht zittende vredesvoorstel - een soort van beginselverklaring waarop verder gebouwd kan worden - loopt op. Minister Bennett heeft gewaarschuwd dat zijn partij de coalitie zal verlaten als de principes in het bemiddelingsvoorstel van Kerry voor hem en zijn partij ideologisch onaanvaardbaar zijn. Ik geef de lezers van deze column op een briefje dat Bennett, indien hij zich aan deze uitspraak houdt, binnenkort ex-minister is. Want de principes waarop Kerry zijn initiatief baseert, stroken niet met de ondeelbaarheidsgedachte van het Land van Israël, Erets-Israël, en openen dus de weg naar een kleine Palestijnse staat naast Israël.
Uit opzettelijk gelekte informatie blijkt dat de vredesonderhandelingen tussen Jeruzalem en Ramallah uitgaan van de bestandslijnen van 1967, met Israëlische landcompensatie aan de Palestijnen voor gebieden waar nederzettingen in bezet gebied door Israël zullen worden geannexeerd. Tot woede van Bennett heeft Netanjahoe zelfs gesuggereerd dat Israëlische kolonisten in hun nederzettingen in een Palestijnse staat kunnen blijven. “Dan worden ze vermoord,” beet Bennett terug. In een vraaggesprek met de New York Times heeft de Palestijnse president Mahmoed Abbas het principe van de legering van NATO-troepen in de gedemilitariseerde Palestijnse gebieden aanvaard om, zoals hij zei, tegemoet te komen aan de Israëlische veiligheidsangsten. Ook kunnen Israëlische troepen gedurende vijf jaar langs de rivier Jordaan gelegerd blijven. Abbas aanvaardt ook het idee dat de Jordaan-vallei een permanente elektronisch bewaakte grens wordt tussen de Palestijnse staat en Jordanië. Het is mij duidelijk geworden dat de nadruk van de missie van Kerry ligt op het opzetten van een veiligheidsstructuur waarmee Netanjahoe het Israëlische volk recht in de ogen kan kijken. Op basis van het wegnemen van de ‘angst’ snijdt Kerry de andere, zo emotioneel geladen kwesties Jeruzalem en Palestijnse vluchtelingen aan. In de onevenwichtige verhouding tussen Israël en de Palestijnen moeten de grootste concessies voor vrede van Israël komen. President Abbas kan niet meer dan beloften geven. Niet onbelangrijk natuurlijk als het gaat om het Joodse karakter van Israël (een overbodige eis mijns inziens) of het beëindigen van alle claims.
Abbas is de zwakste partij met de meeste wereldsympathie. Israël moet zich er voor hoeden dat de grote psychologisch/politieke winst van de Palestijnen op het wereldtoneel, in het bijzonder op het Europese continent, zich vertaalt in een economisch en culturele boycot. Netanjahoe moet tot iedere prijs voorkomen dat Kerry Israël ervan zal beschuldigen zijn missie te hebben getorpedeerd. Als Netanjahoe echt niet wil of kan, moet hij heel behendig manoeuvreren en hopen dat niet hij maar Abbas de grote blunders maakt. Als ik Netanjahoe was, zou ik daar niet op rekenen, want Abbas lijkt me nogal handig te manoeuvreren in de laatste fase van het zenuwslopend touwtrekken rond de vredesmissie van John Kerry.
