Ik heb zaterdag jongst leden in een prima Italiaans restaurant - La Republica – in het oude centrum van Tel Aviv gedineerd met mijn vrouw en dochter. Wel erg duur naar Nederlandse maatstaven gemeten. Het restaurant ademde een rustige sfeer. Toeristen mengden zich met naar het zich liet aanzien vermogende Israëli’s.
Terwijl ik daar smulde, kon ik de gedachte niet van me afzetten me in een schijnwereld te bevinden. Die avond vlogen weer raketten uit Gaza naar het zuiden van Israël. Palestijnen likten hun wonden nadat er bij de grens tussen Israël en de Gazastrook volgens Palestijnse bronnen honderd Palestijnen waren gewond bij de steeds terugkerende demonstraties bij het hekwerk, dat ook grens heet en is.
Die avond verzamelden zich volgens Israëlische schattingen 30.000 mensen bij de jaarlijkse herdenking van de moord op premier Jitschak Rabin, alweer 24 jaar geleden op het grote plein voor het stadhuis. Ik was er bij toen.
‘Een koningsmoord van bijbelse proporties’ schreef ik die nacht in NRC terwijl er op het plein voor het stadhuis werd gerouwd en gehuild.
Israël heeft zich niet hersteld van de moord op Rabin, die op weg scheen naar een vredesoplossing met de Palestijnen. De haat van toen tegen de ‘vredespremier’ is een blijvende factor geworden in de emotionele Israëlische politiek.
“Het is ons ongeluk dat 24 jaar na de moord ophitsing en haat weer de kop opsteken”, zei Benny Gantz tijdens de herdenkingsbijeenkomst. “De kinderen in Israël zullen niet opgroeien in een land waar de leiders haat heiligen. Ik zal haat niet laten zegevieren”, zei hij, kennelijk in de overtuiging dat hij Netanjahoe zal opvolgen als premier.
De herdenking vond plaats onder de leus: ‘Ja voor vrede, zonder geweld’.
De weg naar het premierschap voor Gantz, de leider van Blauw Wit, is geplaveid met struikelblokken.
Ik vind het belangrijk dat Gantz de moed, ja moed, heeft gehad zich te laten fotograferen met de leiders van het Verenigd Arabisch Front, dat over dertien zetels in de Knesset beschikt en daardoor een speler van belang is geworden in het politieke spel.
Deze partij zou een door Gantz te vormen regering kunnen gedogen als Avigdor Lieberman, de leider van de partij Ons Huis (Russische kiezers) dat zou kunnen verkroppen. Die Lieberman is een pathologische Arabierenhater. “De Arabieren zijn een vijfde kolonne”, waarschuwde hij Gantz het Verenigd Arabisch Front te wantrouwen en op een veilige afstand van de macht te houden.
Gantz heeft nog een kleine twee weken om een coalitie bij elkaar te sprokkelen. Netanjahoe moest zijn formatiemandaat aan president Rivlin teruggeven omdat hij geen meerderheidsregering kon vormen. Hij kon geen 61 stemmen van de 120 in de Knesset voor zich winnen. Gantz worstelt met hetzelfde probleem, tenzij hij erin slaagt een minderheidsregering te vormen. Als ook Gantz vastloopt op de door wantrouwen verbrokkelde Israëlische politiek liggen nieuwe algemene verkiezingen in het verschiet.
Door weerzin gedreven verdeeldheid is geen goed recept om de dreigingen van ver en nabij eensgezind het hoofd te kunnen bieden.
Dreigt een oorlog met Iran? In de Israëlische media wordt daar bijna dagelijks over gespeculeerd, alsof dit een onvermijdelijk scenario is.
Karl Marx zei eens: “Arbeiders aller landen verenigt U.” Als variant op de uitspraak van de denker van het communisme zou ik willen zeggen: Joden verenigt u voordat het te laat is.
