Chinezen met wie ik in China heb gesproken, weten niet wat antisemitisme is. Ze kunnen die anti-Joodse emotie niet voelen; China heeft nooit een ‘Joods probleem’ gehad, hoewel er in de loop van de geschiedenis Joodse gemeenschappen in het Hemelse Rijk zijn geweest en er nog altijd zijn.

Voor zover ik heb kunnen nagaan, zijn er geen aanwijzingen over anti-Joodse gevoelens, laat staan pogroms. Hetzelfde geldt voor Japan. Japan weigerde in de Tweede Wereldoorlog te buigen voor druk van nazi-Duitsland om 20.000 in Sjanghai levende Joden (vluchtelingen) aan Duitsland uit te leveren.

Ik breng dit in herinnering in verband met de door Joodse instanties geconstateerde opleving van antisemitisme op Europese bodem.

Ik wil mijn mening dat antisemitisme om religieuze redenen in de eerste plaats diep in de Europese cultuur is geworteld niet nader toelichten. Ik denk dat lezers van Crescas intuïtief begrijpen waar ik op doel. China en Japan hebben geen religie die wordt gedomineerd door de kruisiging van een zoon van God, zo wil de fabel, door Joden.

Ook al is God op het Europese continent, zeker in West-Europa, op de terugtocht toch is het opvallend dat het antisemitisme in de ‘aanval’ is, zelfs een opmerkelijke renaissance doormaakt.

Joodse religieuze leiders in Europa hoeden zich ervoor in het openbaar standpunten in te nemen tijdens verkiezingscampagnes. De Britse opperrabbijn Efraim Mirvis heeft met deze behoedzame traditie gebroken.

In een artikel in The Times stelt hij dat de overgrote meerderheid van de Britse Joden in angst leeft. Angst die wordt ingegeven door de mogelijkheid dat de socialisten, Labour, onder de als antisemiet gebrandmerkte Jeremy Corbyn, de verkiezingen op 12 december zullen winnen. Het lijdt geen twijfel dat de venijnige kritiek op Israël onder de aanhang van Labour en ook in de top van de partij sterk antisemitisch is gekleurd.

Jeremy weigerde in een tv-vraaggesprek met een populair BBC-programma zijn verontschuldigingen aan te bieden voor sterke antisemitische onderstromingen in Labour.

De interventie van de opperrabbijn in de verkiezingscampagne heeft in Labour tot grote beroering geleid.

De Joodse senator Lord Dubs, die in 1939 voor de nazi’s met zijn ouders naar Engeland vluchtte, is van mening dat de opperrabbijn te ver is gegaan in zijn uitval tegen Jeremy Corbyn. Volgens hem is de leider van Labour geen antisemiet, maar heeft hij gefaald adequaat te reageren op antisemitisch gekleurde kritiek van partijleden op Israël.

Opiniepeilingen geven aan dat Labour geen kans maakt de verkiezingen te winnen. En dat zal niet het gevolg zijn van Britse Joden die nu hun traditionele partij de rug toe keren. Hun aantal is te klein om de verkiezingen te kunnen beïnvloeden.

Naar schatting 50.000 Franse Joden hebben in Israël hun toevlucht gezocht voor Jodenhaat in Frankrijk.

Wie de moeite neemt door de Ben-Jehoedastraat, in het centrum van Tel Aviv, te wandelen, kan zich verlustigen in de mooie Franse taal die uit alle hoeken opduikt.

Het Britse accent laat het voorlopig nog afweten.