Premier Benjamin Netanjahoe heeft de eerste slag in de strijd om de Israëlische democratie gewonnen. De Knesset heeft, zoals kon worden voorzien, in eerste lezing de verregaande juridische hervormingen goedgekeurd. Het aanhoudende massaprotest tegen castratie van het Hooggerechtshof heeft de ultrarechtse regeringscoalitie er niet toe gebracht gas terug te nemen.
Het Hooggerechtshof zal – als de juridische hervormingen in tweede en derde lezing ongewijzigd worden goedgekeurd – de geldigheid van wetten niet meer kunnen toetsen. Om het eenvoudig uit te drukken is de Knesset dan soeverein, een vorm van democratie zonder juridisch tegenwicht die volgens de honderdduizenden demonstranten de weg opent naar dictatuur volgens het patroon van de Franse revolutie in 1789. Bovendien zullen politici meer invloed hebben op de benoeming van rechters.
Netanjahoe negeert niet alleen de demonstranten maar ook president Joe Biden, die Israël duidelijk te verstaan heeft gegeven dat de alliantie tussen de VS en Israël wordt gesmeerd met democratische waarden.
Netanjahoe speelt hoog spel met het imago van Israël als de enige democratie in het Midden-Oosten.
Bovendien verdeelt hij de Israëli’s in hartstochtelijke voor- en tegenstanders van de hervormingen. Zelden liepen de emoties zo hoog op als tijdens het parlementaire debat, waarbij de partijen elkaar tot in het diepst van hun ziel beledigden. Maar ook de Joodse diaspora wordt door Netanjahoe’s ambitie om te ontsnappen aan de gevangenis zwaar op de proef gesteld. Er hangt hem wegens corruptie en vertrouwensbreuk een gevangenisstraf boven het hoofd.
De rechtszaak tegen hem loopt al ruim een jaar en het einde is niet in zicht. De juridische hervormingen omvatten ook een wet die een zittende premier onschendbaar maakt. Dat is de ontsnappingsclausule voor Netanjahoe. Hij weet dat de ‘redding’ nabij is, want er is nog geen nieuwe datum vastgesteld om de rechtszaak tegen hem te hervatten. Dan zijn de hervormingen in tweede en derde lezing al door de Knesset goedgekeurd en gaat Netanjahoe vrijuit!
Is dat de achtergrond waarom Netanjahoe zich zo inspant de hervormingen zo snel mogelijk in de wet te verankeren?
Is dat de prijs die de democratie moet betalen voor het welzijn van Netanjahoe?
Tijdens de stemming in eerste lezing glom hij van blijdschap.
Niet alleen loopt Israël grote binnen- en buitenlandse schade op, ook vervreemdt hij zich van wat eens zijn vrienden en vertrouwelingen waren. Het is toch opvallend dat oud-hoofden van Mossad, ex-generaals, opperrechters, hoog high-techpersoneel en anderen zijn politiek soms in heel scherpe bewoordingen verwerpen.
Volgens een dinsdag gepubliceerde opiniepeiling is drie kwart van de Israëli’s tegen de hervormingen, tegen het ondermijnen van de democratie.
Verontwaardiging, woede en bezorgdheid om het lot van Israël drijven honderdduizenden met evenveel vlaggen al enkele weken de straat op. Protest uit liefde voor Zion!
