David Ben-Goerion legde zich in 1948 volgens het VN-besluit neer bij de stichting van een mini-Joodse staat naast een veel grotere Palestijnse staat in het Britse mandaatgebied Palestina.
72 jaar later voorziet het Amerikaanse vredesplan in de stichting van een kleine Palestijnse staat naast een veel groter Israël. Dat is de paradox van de geschiedenis, het gevolg van de weigering van de Palestijnen en Arabische landen de jonge Joodse staat te erkennen.
Zou Israël zo klein zijn gebleven als de Arabische landen samen met de Palestijnen in 1948 niet hadden geprobeerd Israël te vernietigen?
De Arabische agressie liep zo kort na de Sjoa vast op Joodse vastberadenheid en moed. Zesduizend Israëli’s, onder wie velen die de concentratiekampen hadden overleefd, sneuvelden. Toen de bestandsovereenkomsten in 1949 werden getekend, had Israël zijn grondgebied aanzienlijk uitgebreid. De Palestijnse staat verdween van de kaart doordat Jordanië de westelijke oever van de Jordaan en Oost-Jeruzalem veroverde, waar de Palestijnse staat had moeten verrijzen. Onder Jordaans bewind kreeg het Palestijnse nationalisme geen voet aan de grond. In de oorlog van 1967 veroverde Israël de westelijke oever van de Jordaan en Oost-Jeruzalem, waardoor Israël met de erfenis van de virtuele Palestijnse staat werd opgezadeld.
Twee Palestijnse opstanden tegen de Israëlische bezetting in 1987 en 2000 hebben via het mechanisme van het in 1993 in Washington getekende Oslo-akkoord (wederzijdse erkenning Israël en de PLO) de basis gelegd voor de herrijzen van een Palestijnse staat op de westelijke oever van de Jordaan.
Ik wil daarbij het verschil tussen de Israëlische en Jordaanse benadering van het Palestijnse nationalisme benadrukken. Jordaanse artillerie maakte een einde aan de Palestijnse opstand, de Zwarte September 1971, tegen het Jordaanse koningshuis. Aan Palestijnse zijde vielen door zware beschietingen van een groot Palestijns vluchtelingenkamp veel doden.
Israël heeft eveneens hard opgetreden tegen de Palestijnse opstandelingen, maar de hardheid van het militaire optreden werd getemperd door het democratisch instinct (veel kritiek) binnen de Joodse staat. Premier Rabin, die eerder zou hebben gezegd de benen en armen van de Palestijnen te breken, besloot dat er met de Palestijnen moest worden onderhandeld.
De eerste intifada leidde tot het Oslo-akkoord in 1993. De moord op Rabin in 1995, door mij in NRC omschreven als een Bijbelse Koningsmoord, heeft dat akkoord verlamd. De messiaans-nationalistische nederzettingenpolitiek, aangemoedigd door Benjamin Netanjahoe heeft Oslo uitgehold, hetgeen te zien is op de kaart van het ‘Amerikaanse vredesplan van de eeuw’, dat een verbrokkelde mini-Palestijnse staat laat zien.
Dit plan is duidelijk op de Israëlische veiligheidsbelangen en behoud van de nederzettingen gemoduleerd. Het is wél de eerste keer dat in een vredesplan een Palestijnse staat wordt genoemd. In de zee van kritiek die het plan overspoelt, wordt dit over het hoofd gezien, omdat het niet voldoet aan de Palestijnse eisen.
Mahmoed Abbas, de Palestijnse president heeft het plan woedend verworpen en beweert de banden met Israël en de VS te verbreken. Echt? Ook al heeft hij de steun gekregen van de Arabische ministers van Buitenlandse zaken rust zijn macht op veiligheidssamenwerking met Israël en de CIA. Het opgeven van die samenwerking betekent dat Hamas, dat al eerder verkiezingen op de Westelijke Jordaanoever won, de macht in Ramallah kan overnemen van de PLO, met of zonder geweld.
Even cynisch: aan de Arabische steun heeft Abbas in de praktijk niets, omdat de Arabische leiders achter de schermen andere geluiden laten horen. De EU houdt een slag om de arm, net als Rusland.
Wat betekent dat? Mahmoed Abbas móet wel met Israël onderhandelen. Heeft hij een andere keus? De biezen pakken misschien en de winst van Oslo, (Palestijns zelfbestuur) opgeven?
Trumps vredesplan kan een opstapje naar onderhandelingen zijn als ook in Israël wordt ingezien dat er ruim aan sommige Palestijnse eisen (bijvoorbeeld het opheffen van enkele of meerdere nederzettingen) moet worden tegemoetgekomen.
De mist zal misschien optrekken als het resultaat van de op 2 maart te houden algemene verkiezingen bekend wordt en Israël mogelijk een nieuwe politieke weg inslaat, die afwijkt van het idee dat God Judea en Samaria aan Israël heeft beloofd.
