Leve de technologie! Ik kan in Bilthoven wonen en toch emotioneel deel hebben aan Israëls avontuur. Dankzij de directe verbinding met de Israëlische TV, radio en kranten. Ik was erbij toen Jitschak Rabin in het hart van Tel Aviv werd vermoord. Voordat Yigal Amir, de extreem-nationalistische religieuze moordenaar drie kogels in de rug van Rabin afvuurde, zong Rabin aarzelend, maar toch, het vredeslied, dat eerder op de legerzender werd uitgezonden. Aarzelend omdat Rabin in feite een schuwe, in zichzelf gekeerde man was. Ik schrijf dit omdat er zo’n opvallende gelijkenis is tussen Rabin en de vorige maand overleden zanger Arik Einstein.
Tienduizenden Israëli’s hebben dat zo gevoeld toen het heengaan van deze populaire popster bekend werd. Arik was geen Elvis Presley, geen John Lennon, maar leek naar mijn idee, zij het met een heel ander geluid, op de Franse chansonnier George Brassens. Ik doel op de inhoud van hun liedjes. Brassens vertolkte op zijn gitaar, met zijn sonore stem, het Franse levenslied. Eenvoudig maar diep. Dat was ook het geheim van Arik Einstein. Pratend zingen, eenvoudige teksten voor iedereen toegankelijk en herkenbaar. Toen het bericht van zijn overlijden op 74-jarige leeftijd bekend werd, herleefde Israël het ‘Rabin-moment’. Tienduizenden kwamen samen op het Rabinplein, tegenover het stadhuis, waar Rabin werd vermoord. Bij zijn woning werden kaarsjes aangestoken, op het plein zongen vrienden zijn liedjes.
Zelfs premier Benjamin Netanjahoe zat op de eerste rij bij de herdenkingsbijeenkomst, alhoewel er tussen de ideeën van de premier en de overleden zanger een onoverbrugbare kloof is. Netanjahoe is de man van het nieuwe, kapitalistische, nationalistische Israël. Arik Einstein daarentegen vertegenwoordigde het oude Israël, de eenvoud, de afkeer van het kapitalisme, van de vrouwenhandel (één van zijn laatste uitspraken) in zijn land. Hij moet in zijn laatste levensjaren een droevige man geweest zijn. Hij trok zich terug in zijn flat in het centrum van Tel Aviv, waar hij zich een vreemde in eigen land ging voelen. Hij zag het oude, optimistische Israël wegebben en kon zich niet inpassen in het nieuwe, andere Israël.
De tienduizenden die naar het Rabinplein stroomden, kwamen daar niet alleen uit bewondering en liefde voor Arik Einstein, het was ook een uiting van verlangen naar het ‘oude Israël’. Ik kon dat vanuit mijn werkkamer op de Israëlische televisie goed volgen. Ik had het gevoel erbij te zijn. Tientallen jaren heb ik de liedjes van Arik Einstein op de Israëlische radio gehoord. Voor mij was hij ook een begrip geworden, een icoon van Israël. Na de bijeenkomst op het Rabinplein gingen de duizenden weer naar huis. Arik Einstein heeft één dag na zijn dood het nostalgisch verlangen naar het verleden via TV, radio en de pers kortstondig leven ingeblazen. Zoals een vrouw uit Tel Aviv me toevertrouwde: het lijkt wel alsof Rabin weer is overleden. Zo veel aandacht voor Arik Einstein!
