Oh die Benjamin Netanjahoe! Wat een vechter. De gekozen president Joe Biden is nog niet geïnstalleerd (dat volgt op 20 januari) of de Israëlische premier stuurt hem een waarschuwing.
Hernieuw het nucleair akkoord met Iran niet, want dan krijg je het met mij aan de stok, is de strekking van zijn boodschap aan Biden.
Joe Biden weet precies waarover Netanjahoe het heeft. Hij diende onder president Barack Obama als vice-president. Van heel dichtbij heeft hij gezien en gehoord hoe de Israëli over het hoofd van Obama heen een gezamenlijke zitting van het Congres en de Senaat bezwoer het nucleair akkoord met aartsvijand Iran niet te bekrachtigen. Het hielp niet veel. Obama tekende. Zijn opvolger Donald Trump heeft dat door zijn vriend Netanjahoe verfoeide akkoord met een pennenstreek - het kan ook een tweet zijn geweest - opgezegd.
Nu zijn we een verkiezingsronde verder. De stoelendans kan opnieuw beginnen. Trump was het roerend met Netanjahoe eens dat de deal met Iran de weg vrij maakt voor een Iraanse atoombom. Niet meteen maar binnen een paar jaar.
Biden denkt dat het akkoord dat hij gaat hernieuwen wél waterdicht is, zodat Netanjahoe zich geen zorgen hoeft te maken. En dus maakt de Israëlische premier zich groot, want hij maakt zich wel grote zorgen.
Met hoogstwaarschijnlijk een Republikeinse meerderheid in de Senaat, aangemoedigd door de sterke Joodse pressiegroep AIPAC, heeft Netanjahoe, in schaaktermen uitgedrukt, een sterke stelling tegen Biden.
Het is een langdurig gegeven dat de Joodse stem in de VS in samenspel met de Evangelisten, effectieve invloed kan uitoefenen op de Amerikaanse buitenlandse politiek.
Met de ‘Israëlische’ Trump in het Witte Huis waren de kaarten voor Netanjahoe de afgelopen vier jaar heel mooi geschud. Tot zijn laatste presidentiële snik kreeg Israël behalve begrip ook liefde van hem. Jonathan Pollard, de Israëlische spion in Washington, die levenslang kreeg, is dankzij Trump op vrije voeten en wordt in Israël, na 35 jaar bajes, als held ontvangen.
Ook stuurde Trump zijn minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo naar Israël om Amerikaanse steun aan de nederzettingen te betonen. Pompeo is de eerste Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken die een bezoek heeft gebracht aan bezet gebied.
Verrassender was de driehoekstop in Neom, een stadje in Saoedi-Arabië, met kroonprins Mohammed-bin-Salman en Netanjahoe. Werd daar ook bekeken hoe en wanneer Israël met steun van de VS de Iraanse nucleaire infrastructuur kan bombarderen? Eerder waren er berichten uit Washington dat Trump op advies van zijn naaste raadgevers een luchtaanval op Iran had afgeblazen. Is dat een rookgordijn? Kan het nog gebeuren voordat Trump op 20 januari afscheid van de presidentiële macht moet nemen? Netanjahoe blijft er op hameren. “Israël zal geen Iraanse atoombom tolereren”, zei hij weer. Hoe? Raadsel.
Netanjahoe is zo verstandig geweest Joe Biden met zijn verkiezingszege geluk te wensen. Een beetje zuur geluk, want het is nu al duidelijk dat de Palestijnse kwestie door de nieuwe Amerikaanse regering uit de ijskast zal worden gehaald. De door Biden benoemde Amerikaanse minister van Defensie Michele Flournoy houdt vast aan de stichting van een Palestijnse staat naast Israël, volgens de contouren van het Oslo-akkoord uit 1993. En er zijn meer Democraten die er zo over denken.
Israël moet beslist wennen aan de wat koelere wind uit Washington nu Trump de macht moet overdragen aan “sleepy Joe”, zoals hij hem denigrerend noemde tijdens de verkiezingsstrijd.
De gevoelige neus van Mahmoed Abbas, de Palestijnse president, heeft de nieuwe politieke geur in Washington al opgesnoven. Hij heeft zijn politie opdracht gegeven de samenwerking met Israël te hervatten. Uit woede over de steun van Trump aan Israëls nederzettingenpolitiek verbrak Abbas die samenwerking eerder. Trump vernederde hem. Van Biden krijgt hij eer en begrip. Waarschijnlijk niet meer dan dat, omdat er in de Amerikaanse en Israëlische politiek geen momentum is dat de Palestijnse onafhankelijkheidsdroom sanctioneert.
