“Als de haat die hem omringt eenmaal verdwenen is dan zal hij tevoorschijn komen als een van de belangrijkste personen die ooit geleefd hebben.”

Wie is die gehate persoon en wie heeft dat gezegd? U mag raden. Toen ik het antwoord las, klapperden mijn oren. Die gehate persoon is niemand anders dan Adolf Hitler die door de toekomstige Amerikaanse president John F. Kennedy als een van de belangrijkste personen uit de geschiedenis werd aangeduid.

Wanneer kwam Kennedy tot deze misleidende en weerzinwekkende conclusie? In juli 1945, kort na de val van het Duizendjarige Rijk tijdens een bezoek aan Duitsland. De Volkskrant van 18 mei publiceerde dit citaat naar aanleiding van een Duitse publicatie over de brieven van Kennedy. Er zijn meer opvallende bevindingen over Hitler van de jonge Kennedy tijdens zijn bezoek aan Duitsland in 1937. Die was volgens hem in Duitsland populairder dan in het buitenland. Geen woord over de vervolging van de Joden, geen woord - in 1945 - over de sjoa?

Wat bezielde deze fervente katholiek Hitler de hemel in te prijzen? Dacht hij misschien dat het een goede zaak was het Europese jodendom op te ruimen? Ik kan het me niet voorstellen, maar dat zijn bewondering voor Hitler op zijn zachtst gezegd vreemd is, lijdt geen twijfel.

Een grote vriend van Israël is hij nooit geweest. De hechte banden tussen Israël en de VS ontstonden pas na de moord op Kennedy in 1963 onder diens opvolger Johnson. Kennedy verzette zich hevig tegen het Israëlische atoomprogramma en was tot in het diepst van zijn zuivere ziel getraumatiseerd door de invloed van AIPAC, de pro-Israëlische lobby, op de Amerikaanse politiek.

De Amerikaanse journalist Seymour M. Hersh heeft dat duidelijk gemaakt in zijn boek The Samson Option. Zou Kennedy’s afkeer van Israëlische invloed terug te brengen zijn op zijn lof voor Hitler in 1945? Ik vond het noodzakelijk dit onder uw aandacht te brengen omdat wij zo gemakkelijk Kennedy bejubelen wegens het feit dat hij tijdens de Cuba-crisis zijn mannetje stond tegenover de Rus Chroesjtsjov. Nu zien we ook een andere Kennedy uit de geschiedenis opduiken. Alsof hij het ‘niet heeft geweten’.

Hannah Arendt wist het wel. Ik heb zojuist de film over deze uitzonderlijke, moedige Joodse filosoof gezien. Zij stond voor haar innerlijke waarheid dat Adolf Eichmann een man zonder geweten was, een onmens ook. Zij kwam tot die conclusie tijdens het proces in Jeruzalem tegen deze Duitse oorlogsmisdadiger, die op last van David Ben Goerion uit Argentinië werd ontvoerd.

Voor veel Joden was en is het nog steeds onaanvaardbaar dat Eichmann kon worden neergezet als een robot zonder geweten, slechts een schroefje in een grote vernietigingsmachine. Dat zij ook schamper schreef over de Joodse Raden en voor beide opvattingen een lading van venijnige kritiek over zich heen kreeg, komt in de film van Margarethe von Trotta overtuigend tot uitdrukking.

Het is een indrukwekkende film die veel van je emotionele aandacht vergt. Jammer dat Kennedy hem niet heeft kunnen zien.