Ze zijn alweer weg. Avital is in Londen, Gai in Jaffa, Shahar in Goa en Ilan in een mosjaw bij Tel Aviv. Wat lieten ze achter? Wie zijn ze?
Voices of the Levites. Vier Israëli’s die de afgelopen dagen in synagogen in Amsterdam (Uilenburg), Deventer, Utrecht en Delft muziek maakten zoals die geklonken zou kunnen hebben in de Tweede Tempel. In historische zin is de synagoge de opvolger van de door de Romeinen verwoeste Tweede Tempel in Jeruzalem waar bijzondere muziek geklonken moet hebben. Ilan Green, de initiatiefnemer en artistieke leider van Voices of the Levites kwam op het unieke idee die verloren gegane muziek tot leven te brengen. Hoe doe je dat?
Uit Tenach en de Talmoed leerde hij de namen van de instrumenten kennen die tweeduizend jaar geleden in of bij de Tempel werden bespeeld. “Ik kende alleen de namen maar ik had geen idee hoe ze eruit zagen en hoe we ze zouden moeten bespelen,” vertelde hij me in Tel Aviv. Afgaande op zijn intuïtie en een diep Joods gevoel besloot Ilan die instrumenten te maken. “Niemand was ooit op het idee gekomen dat te doen,” zei hij. In zijn werkplaats maakte hij in de loop van twee jaar zestien instrumenten die van hem de oude Joodse namen kregen. Zo werd machol een drum met verschillende klanken in de vorm van een Davidster. De gittiet werd een piepklein gitaartje, de sjeminiet een snaarinstrument, de asor een kleine harp, tena, een gedroogde vijg met rammelende pitten ... Ik zal niet alle instrumenten opnoemen maar Ilan Green heeft beslist instrumenten gebouwd die in samenspel een geluid produceren dat je in de waan brengt aan de voet van de Tempel te zitten. Voices of the Levites geven nog meer authentieke Joodse diepte aan hun muziek omdat ze teksten uit Tenach, Misjna en de Psalmen op muziek hebben gezet. Ik heb van hun muziek genoten. Ik ben er ook door geraakt. Het is fascinerend. Dat weten inmiddels ook tegen de tweehonderd mensen die op de verschillende plaatsen in Nederland naar het optreden van dit viertal hebben geluisterd en hen ovaties gaven. Voor Ilan Green en zijn ensemble was het een bijzondere sensatie in synagogen hun muziek ten gehore te brengen.
“Dat is de eerste keer dat we in batee-knesset optraden,” zei hij. Voor hem had dat ook iets magisch. We kennen het succes van de Israëlische high-tech. Op een ander vlak is ook het ontstaan van Voices of the Levites een uiting van de Israëlische inventiviteit en ondernemingsdrang. Dat wilde ik ook een keer in mijn Crescas-column schrijven en even niet ingaan op het aftreden van de Palestijnse premier Fayyad en de arrestatie van in gebedskleden gehulde vrouwen bij de Klaagmuur. Dat zijn andere geluiden die vloeken met de oude, verjongde muziek uit de instrumenten van dit Israëlische gezelschap. Niet alleen de instrumenten brachten mij in vervoering, ook de klassiek geschoolde, zuivere stem van Avital klonk hemels.
