We zijn in een crisis beland, nu is het officieel – een daling van 0.7% maar liefst. Wat betekent dat eigenlijk precies? Volgens mij weet niemand dat. Want, is eeuwige groei eigenlijk mogelijk? Niets groeit toch eeuwig door? En bovendien, de daling komt vooral omdat de consumenten – wij dus – minder uitgeven. Dus: als we ons allemaal weer gek gaan kopen aan onzin, dan is er geen recessie maar juist weer groei! Probleem opgelost. Maar we zijn juist mínder gaan uitgeven omdat ons de laatste maanden van 2011 al een economische recessie werd aangepraat. Dus gingen we minder uitgeven en kwamen we in een recessie – een zichzelf vervullend scenario – begrijpt u het nog allemaal? Graag verwijs ik nog even naar beursgorilla Jacko, die
na 11 jaar op rij de AEX te hebben verslagen in 2011 voor het eerst in zijn twaalfjarig bestaan verloren van de AEX. Jacko behaalde een negatief rendement over 2011 van 44,74%. De AEX presteerde fors beter met een verlies van 'slechts' 11,87%. Toch behoort Jacko nog steeds tot de beste beleggers van Nederland. Vóór 2011 heeft hij elf jaar lang een hoger rendement dan de AEX-index weten te behalen. In zijn twaalfjarig bestaan wist Jacko in totaal een positief rendement van 32% te behalen over zijn vermogen. Dit in schril contrast tot de AEX index welke over de afgelopen twaalf jaar een negatief rendement behaalde van 54%.
Over groei gesproken. In de media dook ik ook nog dit bizarre berichtje voor u op:
Een klant van de hamburgertent 'The Heart Attack Grill' in Las Vegas had bijna zijn laatste hamburger gegeten. Toen de man een 'Triple Bypass burger' van maar liefst 1 kilo at, kreeg hij een hartaanval. Andere klanten dacht dat de man een act opvoerde en maakten foto's van hem (...) De man begon te trillen en te zweten en kon nauwelijks meer praten. Een ambulance moest de man naar het ziekenhuis brengen (...) 'The Heart Attack Grill' ziet eruit als een ziekenhuis, bedoeld als reactie op de betuttelende houding van de Amerikaanse overheid over fastfood. In het burgerrestaurant heet de baas 'doctor', de seveersters zijn verkleed als verpleegkundigen, je bestelling heet een recept en de klanten worden patiënten genoemd. De grootste burger bevat niet minder dan 8000 calorieën en klanten die meer dan 150 kg wegen, mogen er gratis eten.
Behalve dat een hamburger met 8000 kalorieën mij een beetje zwaar op de maag lijkt te liggen, deed het me ook aan een verhaal van de Baal Sjem Tof. Een wat raar, zelfs macaber verhaal op het eerste gezicht. Het verhaal gaat ongeveer zo:
Op een dag werd aan de Baal Sjem Tof onthuld wie er in de Hemel – in het Paradijs – zijn partner zal zijn. Het zou een nobele ziel zijn die in zijn aardse leven een eenvoudige boer was in een plaatsje vele kilometers verder. In het verlangen om deze speciale man te ontmoeten, trekt de Baal Sjem erop uit. Na een lange tocht arriveert hij in het dorpje. Daar aangekomen wordt hij naar een eenvoudige man – een boertig type - verwezen. Het is een ongeletterde man waar niets bijzonders aan te zien is. De Baal Sjem Tof verblijft een week bij hem zodat hij hem kan observeren, maar kan helemaal niet bijzonders aan de man ontdekken. Lernen doet hij niet, en bidden bijna ook niet. Behalve dat hij onzagwekkende hoeveelheden voedsel naar binnen slaat. De hele dag is hij bezig me eten. Hij heeft dan ook een kolossale omvang. Aan het eind van zijn reis gekomen onthuld de Baal Sjem dat de boer en hij samen in de Hemel zullen zijn – ze zijn soulmates.
'Wat is je geheim', wil de Baal Sjem weten. Er moet toch íets bijzonders zijn? 'Ik doe helemaal niets bijzonders', zei de man. 'Behalve misschien dat ik veel eet, eten is het enige dat ik doe'.
'Waarom eet je dan zo veel?', wil de Baal Sjem weten.
Dan vertelt de man zijn verhaal: zijn vader is tijdens een pogrom als martelaar voor zijn geloof gestorven ('al Kiddoesj Hasjem') en werd levend verbrand. Omdat hij echter een zeer magere man was, stierf hij zeer snel. 'Mij zal dat niet overkomen', zegt de kolossale man. Ik zal blijven branden, en branden... (Klik hier voor het verhaal).
Zoals ik al zei, een raar en macaber verhaal. Maar chassidische verhalen moet je nooit letterlijk lezen, andere religieuze teksten ook (bijna) nooit. Er zitten meerdere dimensies in, waarvan volgens mij de volgende van belang is. Het verhaal gaat over het vervangen van het werkelijke opofferen van het leven – feitelijk martelaarschap – dat helaas een realiteit was in verschillende donker episodes van de geschiedenis, door het ideaal van een leven gewijd aan zelfopoffering voor het Heilige.
Er is ook een ander verhaal over rabbijn Josef Karo die door zijn spirituele gids – zijn 'maggied' – was voorspeld dat hij zou sterven als martelaar. Een vooruitzicht waar Karo naar uitkeek (zo ging dat vroeger, bij sommige mystici). Maar Karo ging helemaal niet dood als martelaar – de boodschap van de 'maggied' bleek een andere te zijn: wanneer Karo elke dag bij het reciteren van het Sjema dit doet met de intentie dat hij bereid is zijn leven te geven voor Hasjem, dan zal het hem aangerekend worden alsof hij het werkelijk gedaan heeft. Ook dit verhaal van de Baal Sjem en de dikkerd kun je zo lezen. Werkelijk martelaarschap is geen noodzaak, maar eerder een religieus ideaal dat je ook zeer aards kan vervullen. Door je volledig aan iets te wijden – in dit geval voorgesteld als iemand die alleen maar met eten bezig is. Ogenschijnlijk de antithese van een heilig leven waarin ascese juist bewondering wekt. Het verhaal leert dat men overal en met alles God kan dienen, zelf in het meest aardse. En dat wat er uitziet als vreten en gulzigheid toch een verborgen hogere dimensie kan hebben. Je moet natuurlijk wel een Baal Sjem zijn om dát te herkennen...
Tot slot: hecht niet teveel waarde aan voedselonderzoeken, aldus de Metro van 16 februari:
De consument is in de war. Haast wekelijks worden ogenschijnlijke zekerheden qua voeding en drank ondermijnd door het zoveelste wetenschappelijke onderzoek. Als we de berichten van de laatste maand moeten geloven zou wijn - goed voor het hart - mondkanker veroorzaken. Melk, de laatste jaren door sommige wetenschappers de witte moordenaar genoemd, zou de hersenen stimuleren. Wie weet nog wat gezond is?
Lees zelf hier maar verder...
Sjabbat Sjalom
