Te midden van alle onrust is het moeilijk om geconcentreerd te blijven op waar je mee bezig bent. Verschrikkelijke gebeurtenissen in Denemarken dit keer, die in de media steeds weer herhaald worden. De maandagavond er na – zo heb ik me laten vertellen – zat bij DWDD weer het bekende Joodse panel om hun visie te geven op het antisemitisme in Europa. Europa is groot, maar dat is geen probleem. Nu kijk ik al nooit naar DWDD, maar dit keer had ik zeker niet gekeken. Denk aan de twee synagogen op het verlaten eiland, en zo … Gelukkig wist het NIW mij weer op te peppen door een lang artikel over de celeb-rabbijn Boteach die ons land weer eens aandeed. En natuurlijk een praatje hield – ‘He is back’, zag ik ergens langskomen. Maar ik moest onwillekeurig aan de Shining denken en die kop van Nicholson (’Honey, I’m back’ of zoiets …).
Nee, ik ben geen fan van Boteach: te veel scoren met seks, te rechtse politieke ideeën – doodstraf, Republikein, stevige meningen over het Midden-Oosten. Maar meer mensen zijn denk ik een beetje op hem uitgekeken, zie bijvoorbeeld over zijn houding tegenover vrouwen dit artikel in Ha’aretz of een ander stuk over zijn opmerkelijke connecties met Rwanda. En alsof het allemaal niet genoeg is, deed Grunberg een Maimonides, eveneens afgelopen maandag – zo vertelden welingelichte kringen.
Tja, en dan was daar de discussie in het NIW over vaccinaties en een vurig pleidooi vóór vaccinatie door niemand minder dan de hoofdredacteur een week eerder (meen ik). Tja wat zal ik zeggen? Volgens mij gaat het niet om de vraag wel of niet, maar welke wel en welke niet? Wie een beetje googlet komt genoeg vraagtekens tegen, en echt niet alleen op ranzige samenzweerder-sites en andere dwaallichten. Neem nou de Israëlische Uzi Beller, die maande in de Jerusalem Post tot voorzichtigheid met de HPV-vaccinatie voor jonge vrouwen en meisjes. En hoe zit het nu precies met die griepprik? Die van dit jaar werkt in ieder geval niet, maar van eerdere jaren ook maar zeer matig bij sommige groepen, althans volgens sommigen. En nu weer een rare Canadese studie waaruit zou blijken dat wie zich twee jaar achter elkaar liet vaccineren tegen de griep, een grotere kans had om griep te krijgen, dan iemand met maar één vaccinatie. Of dit artikel over de prik tegen de Mexicaanse griep die onnodig en mogelijk gevaarlijk zou zijn. Wat is waar, en wat niet waar? Wat is een feit en wat een mening? Het is heel moeilijk om een oordeel te vormen op basis van onafhankelijke informatie (waar vind je die precies?). En de belangen zijn groot, en twee plus twee is soms vijf …
Dit lijkt me een algemeen probleem in de moderne tijd te zijn. Hoe meer boeken, hoe meer informatie, hoe meer internet – hoe moeilijker het wordt het kaf van het koren te scheiden. Ook de wetenschap, met de druk om te publiceren, is daar niet immuun voor … Wat me bij het begrip Openbaring brengt. Orthodoxe gelovigen in de drie monotheïstische geloven claimen informatie te hebben die niet van mensen afkomstig is, maar van God. Niet te verifiëren natuurlijk, en daarmee een moeilijk verhaal. Kan je rationeel gezien wel handelen op basis van dergelijke informatie die per definitie subjectief is? Want, een feit voor de gelovige, een mening voor de ander. En wat zeg je met het begrip Openbaring – dat mensen geen échte kennis hebben, maar slechts gebrekkige? Of is elke menselijke kennis per definitie vals? Maar wat doe je dan met allerlei techniek en uitvindingen die werken en het leven veraangenamen, en waar we inmiddels niet meer buiten kunnen? Of komt alle kennis uiteindelijk van Boven – alleen wordt het op menselijke wijze verkregen. Of komt alles uit de mens, maar voelen we soms alsof het van Boven komt? Hetgeen weer niet wil zeggen dat Boven niet bestaat …
Soms lijkt het ook alsof religieuze kennis maakbaar is en mensenwerk is – we volgen het meerderheidsstandpunt, óók wanneer de waarheid vanuit God bekeken anders is (‘de Tora is niet in de Hemel’). Althans dat lijkt het verhaal van de Oven van Achnai te willen zeggen, volgens sommigen. Anderzijds kan dat in het extreme doorgevoerd, tot religieuze technocratie leiden, tot cynisme en manipulatieve acties. Alles wordt in de achterkamertjes van de Tempel voorgekookt. Maar, aan de andere kant: hoe weet je of iemand de Stem van God heeft gehoord, of gek is …
En om te eindigen met iets leuks: duikers vinden gouden schat van munten voor de kust van Israël – misschien geen olie, maar wel goud? Daar doe ik het ook voor …
Sjabbat sjalom!
