Het was weer een bewogen week. Waar moet ik beginnen? Arje Deri is weer terug in de boezem van de Sjas-partij. Voor wie niet weet wie Arje Deri en wat Sjas is – hier wat bijscholing bij de Wikipedisje Jesjiva. Slecht nieuws voor Netanyahoe – althans ’azoi zogt man’ (Jiddisj voor: zo zegt men) in de wandelgangen. Deri is namelijk linkser dan Jisjai – de huidige nummer 1 in de Sjas-partij (Ovadja Josef en Hasjem zélf niet meegerekend ...). Alles kan zo maar weer veranderen als Sjas genoeg zetels haalt en een coalitie linksom weer mogelijk is, aldus de ‘moemchiem’ (Hebreeuws voor ‘experts’, ook in denigrerende zin gebruikt als aanduiding voor iemand die dénkt dat-ie ergens iets van af weet, maar dat feitelijk niet doet).
En ja, eindelijk was het zover: de verfilming van Alleen maar nette mensen draait in de bios. Hoe lang kan een weldenkend mens geduldig wachten op dit mega-event? Na het zien van de trailer was ik wat teleurgesteld. Met recht geldt hier: “Ik vind het boek beter dan de film”, terwijl ik het boek niet eens gelezen heb! Maar dat deden de juryleden die het boek in 2009 bekroonden met een Gouden Uil vast ook niet ... Ik kan me overigens wel voorstellen dat zijn boek sommigen (of velen?) in het verkeerde keelgat schiet. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat je iemand dan maar moet bedreigen ... Uit welingelichte kringen vernam ik dat Vuijsje al weer druk bezig is aan een nieuwe literaire parel: 50 tinten zwart.
Vorige week wees ik u op de trend in sommige (ultra-)orthodoxe kringen om publieke smartphone-molestaties te houden. Deze week bereikte mij een clip van een ultra-orthodoxe zanger, Lipa Schmeltzer, van het lied Hang Up the Phone. Van Schmeltzer had ik nog nooit gehoord, maar gelukkig gaf Google’s Boom der Kennis uitkomst, uiteraard bijgestaan door de trouwe Wikipeder-Chassidiem. Deze Chassidische zanger (‘t is een Skverer Chassied, en vraag me nu niet precies wat Skverer Chassidisme is ...) uit de VS is een rare vogel en irriteerde recent zijn ultra-orthodoxe mede-Joden door onder andere in een clip van een liedje en bijbehorend optreden in een legeruniform te verschijnen. Klik hier – (het is een Hebreeuws artikel in de Jediot Acharonot, maar de foto en clip zijn ook te bekijken door niet-Hebreeuwstaligen ...). Wel even de moeite nemen om enkele centimeters naar beneden te scrollen ...
In zijn muziek en clips mengt hij invloeden uit de moderne muziek – sommigen vinden dat hij door Lady GaGa is beïnvloed – moeiteloos door zijn teksten heen, gesproken in het Engels en het Jiddisj! Opmerkelijk is dat ondanks dit moderne laagje de inhoud van het lied eigenlijk tegen het gebruik van de telefoon is. Dit leidt tot grappige teksten als ‘Instead of searching Google, I'm busy making kugel ...’ en ‘Instead of checking e-mail, ich heb mein hends in Himmel’ (ik hef mijn handen op naar de hemel). En ergens middenin is natuurlijk in het Jiddisj te horen: ‘Ich hob a kusjere telefon’ = Ik heb een kosjere telefoon, dat wil zeggen, zonder internet. Enfin kijk zelf hier. Ook in ultra-orthodoxe kringen gebeurt dus meer dan je zou verwachten ...
Met het uitlezen van de Tora vorige week op Simchat Tora, zijn er altijd weer vragen over het leesrooster in de sjoel. Zo ook deze week. De rabbijn legt nog maar eens uit dat we al eeuwen het Babylonische leesrooster aanhouden, dat de Tora in één jaar uitleest. Dit in tegenstelling tot het oorspronkelijke Israëlische leesrooster dat er drie jaar over deed. De indeling van ons 1-jarige leesrooster staat los van de kalender benadrukt de rabbijn. Toch zijn er drie plekken waarin het gelezene wel een link lijkt te hebben met de kalender. Zo lezen we Parsjat Pekudei, waarin de oprichting van het Tabernakel wordt beschreven, vaak in de buurt van Rosj Chodesj Nissan – de dag waarop volgens de rabbijnse chronologie destijds in de woestijn de Tabernakel werd opgericht. Een tweede voorbeeld ziet de rabbijn in het lezen van de Parasja van Dewariem voor de vastendag van Tisja BeAw (9 Av). We lezen daarin het vers ‘Hoe kan ik alléén uw moeite, uw lasten en uw geschillen dragen?’ Dit vers begint in het Hebreeuws met het woord Eicha – hoe? – dat tevens de naam en het beginwoord is van het Klaaglied. Deze Rol die de ondergang van de Eerste Tempel en Jeruzalem beschrijft, wordt altijd met Tisja BeAv gelezen. Een derde overeenkomst is te vinden in het lezen van de Parasja Netzaviem (Deut. 29:9, e.v.) vlak voor Rosj Hasjana, die opent met de woorden: ‘U allen staat vandaag voor de Eeuwige uw God’, en de verwijzing naar het begrip Inkeer in hoofdstuk 30.
Zelf zou ik daar nog aan willen toevoegen dat we altijd de Parasja van Noach lezen over de zondvloed, terwijl het regenseizoen dan in Nederland inderdaad al begonnen is (understatement) ... Vanaf Sjemini Arzeret zeggen we immers ‘U laat het waaien en laat de regen neervallen’ in de gebeden. En in Israël begint men altijd circa één week na het lezen van Parsjat Noach met het expliciet vragen om regen in de negende zegen van het Achttiengebed: ‘En geef dauw en regen tot zegen op de aarde ...’ (wetén tal umatar livracha al pne ha’adamah). Misschien een goede waarschuwing om met de goede intentie te bidden. Want wat als een klein regenbuitje begint, kan Godbewaar uitlopen op een zondvloed ... Voor wie zich nu al zorgen maakt hoe Noach alle dieren in die kleine Ark krijgt, alvast goed nieuws: het aantal dier- en plantensoorten dat met uitsterven wordt bedreigd staat wereldwijd op 20.219 Lees maar op nu.nl.
Tot slot: Een dolfijn kan tot 15 dagen alert blijven, dus dat kan u dan als mens toch ook zeker? Noach ging ook pas met zijn 601e met pensioen, en sleet de laatste 350 jaar van zijn leven lekker in zijn eigen tuin met een wijntje van eigen grond ... (Beresjiet/Gen. 9:20-29).
Sjabbat sjalom
