Zo rond carnaval en Poerim hangt de lol en gein gewoon in de lucht. Neem nu Aalst (België), waar ze altijd van die leuke praalwagens maken. En laten we wel zijn: wat is er leuker dan een karikatuur maken van traditionele Joden met grote neuzen en een geldkist ernaast? Het is gewoon geinig om de draak te steken met vooroordelen die werden gebruikt om de grootste genocide op Europese grond te omkleden. Pure lol, meer niet. Je vraagt je wel af of men het in Aalst ook zo lollig had gevonden als men de slachtoffers uit de Eerste Wereldoorlog had bespot. België staat namelijk nogal vol met monumenten voor omgekomen burgers en soldaten. Moet kunnen, tóch? Ook Pegida ziet de lol wel in van het plaatsen van een beledigend spandoek en etalagepop bij een moskee in Den Haag. Religies beledigen moet kunnen. Dat het minachten van andermans religie tot menig kruistocht(je), zelfmoordactie of etnisch geweld heeft geleid, maakt het allemaal niet minder grappig …
Ook in Israël is het lachen geblazen zo rond Poerim. Zo besloot rabbijn S. Aviner – uit de religieus-zionistische hoek – volgens de website Srugim dat een man die gehuwd is met een andere man niet meetelt voor minjan, “omdat hij zonder enige scrupule en verbod van de Tora overtreedt.” Ik denk dat het maken van minjan op den duur steeds moeilijker zal worden, ook in Israël. In het artikel werd ook verwezen naar een fake news propagandafilmpje dat aan de partij van Eli Yishai werd toegeschreven, waarin een afbeelding van Yishai was te zien met daarnaast de tekst: “Opdat je geen zoon krijgt met twee vaders”. Lachen toch?
Niet minder lollig was de uitspraak van de Sefardische opperrabbijn van Israël, Jitschak Josef. Deze was verbolgen over de toestemming voor de 'Vrouwen van de Muur' om hun maandelijkse Rosj Chodesj-minjan dit keer met luidsprekers te mogen houden. Uit de brief aan de juridisch adviseur van de regering, Avichai Mandelblat, om de ontheiliging van de van de Kotel – die de status van de Tempel heeft volgens de rabbijn! – tegen te gaan: “Het doel van deze vrouwen is het beschamen van het heilige en alles wat van waarde is voor Israël (…) De Sjechina is nooit geweken van de Kotel maar hun daden duwen de voeten van de Sjechina weg en wee ons dat we hier onze dagen getuige van zijn…”, schrijft de rabbijn, wederom volgens Srugim.
Maar echte humor was een ander bericht op alweer Srugim. Daarin wordt verteld over een ceremoniële pruikenverbranding in het charedische Betar Illiet, de achtste alweer als we de actievoerders moeten geloven. Het wel of niet dragen van een pruik van (kunst)haar is een oud halachisch probleem waar traditioneel vóór- en tegenstanders zich over uitspreken. Dit keer dus een versnelling hoger – een ceremonie waarin pruiken, op koppen geplaatst, worden verbrand. De internetsite beschrijft hoe aan de tien pruikenkoppen de tien namen van de zonen van Haman worden bevestigd. Dan spreekt een rabbijn een kabbalistisch gebed uit – het Lesjem Jichoed – en steekt de pruiken aan onder luid gejuich van de aanwezigen.
Niet iedereen in de charedische gemeenschap is overigens blij met dit soort ceremoniële pruikenverbrandingen. Er zijn immers grote rabbijnen uit verleden en heden die de pruik gewoon toestonden. Bovendien vind men dat halacha door rabbijnen wordt gemaakt en niet door dit soort activistische initiatieven van de 'straat', aldus het artikel op de website.
En dan zijn er nog de ontmoetingen in real life die je aan het denken zetten. Zoals de ontmoeting met een kleermaker die de jurk van onze dochter gaat vermaken. Hij blijkt uit Afghanistan te komen, uit Kaboel. Gevlucht vanwege de Taliban. En ja, die zijn inderdaad zo erg als je denkt, zegt hij. Hij laat de littekens op zijn armen zien. Een aandenken van de Taliban als straf voor het roken van een sigaret tijdens de Ramadan. Een heel pakje sigaretten werd aangestoken en uitgedrukt op zijn arm. Dan vertelt hij hoe zijn vader en oom in een rij werden gezet van mensen die allemaal werden doodgeschoten. De kleermaker huilt ondertussen. Een gelukszoeker?
De afgelopen weken lazen we in de Tora hoe de Israëlieten in de woestijn een draagbaar heiligdom bouwden, de Tabernakel. De geschiedenisboeken staan vol van allerlei megalomane bouwprojecten, gemaakt door (loon)slaven uit verschillende culturen. Van de piramides in Egypte tot de voetbalstadia van de moderne tijd. Dat maakte de Tabernakel wel bijzonder, omdat hij door vrije mensen werd gebouwd, waar man én vrouw aan bijdroegen, arm én rijk. Maar hoe bouw je de rechtvaardige en fatsoenlijke samenleving? Misschien ook met humor onder andere, maar wel de goede!
Sjabbat sjalom en alvast een goede Poerim!
