“En ik keek uit over een grauwe vlakte; en zie de gehele Europese mediavallei was vol over de Sjoa – maar echte rechtvaardigheid zag ik nog niet aan het zwerk …” (Visioen van een Europese media-lezer 6:13). Waar je surft deze week, kom je de oorlog tegen. Of het nu over Bulgarije gaat, waar Israëlische toeristen op skivakantie – een nieuwe trend – leuke mokken vinden met hakenkruizen en beeltenissen van de Führer himself, of over Westerbork, dat nu godzijdank Europees erfgoed is, samen met het Vredespaleis. Het doorgangskamp op de Drentse heide dat voor zo'n 100.000 Joodse landgenoten (en Sinti, Roma en verzetsstrijders) een doorgangskamp was op weg naar de vernietiging in concentratiekampen is nu eindelijk Europees erfgoed. Europees erfgoed? De NOS legt uit:
De Europese Erfgoedlijst bestaat sinds een paar jaar. Er staan gebouwen en plaatsen op die belangrijk waren in de Europese geschiedenis en het ontstaan van de Europese Unie, zoals de Akropolis in Athene en de scheepswerf in Gdansk.
Vredespaleis, de Akropolis, de scheepswerf in Gdansk, en nu Westerbork dus. Lees de kritische noot van Seije Slager in Trouw en let op het Pottenbakkerijmuseum in het Belgische Raeren (Duitstalige gedeelte van België!) dat eveneens Europees Erfgoed is volgens Slager.
Dan maar even naar onze buren in België, ‘want dat taaltje is zo zacht’ (Het Goede Doel) ... Daar treedt, zo lees ik op de NOS-pagina, zo nu-en-dan in de trein een ernstige vorm van intercom-incontinentie op. Opeens hoor je zomaar door de intercom dat de trein waar je in zit verder gaat als sneltrein naar Auschwitz en dat alle Joden 'worden verzocht straks uit te stappen en een kleine douche te nemen'. Vlaamse/Waalse humor, dat staat vast … Maar wat nog het aller-raarste is, is dat iemand zich zomaar toegang tot het intercomsysteem kon verschaffen. Terwijl 'het kastje waarin het systeem zit altijd wordt afgesloten'. Ik kan deze berichten nog aanvullen met andere recente Sjoa-gerelateerde berichten uit de media …
Verder leidde het bezoek van Martin Schulz aan Israël afgelopen woensdag tot opwinding. In zijn praatje in de Knesset liet hij kritische noten horen: het waterbeleid voor de Palestijnen in de gebieden en de gevolgen van de blokkade van Gaza. Rechts werd niet vrolijk van deze vermaningen en Bennett verliet samen met zijn fractie Habayit haJehudi de zaal – allemaal leugens en zo. Het Duits waarin Schulz sprak, was rechtse critici mede een doorn in het oog, lees ik in de Yediot.
De Yediot wijdt verder een heel artikel aan de vraag hoeveel liter water Israëli’s per dag gebruiken, en hoeveel liter Palestijnen – en wiens schuld dat is. Wat wel vaststaat volgens mensenrechtenorganisaties, is dat er 50.000 Palestijnen die onder Israëlisch bestuur leven (gebied C) niet op het waternet zijn aangesloten. Aan de andere kant zegt Israël veel meer water aan de Palestijnen te geven dan ze verplicht is. Veel cijfers die nauwelijks te controleren zijn – maar drinkwater is een must voor een menswaardig bestaan lijkt me …
En om even bij de cijfertjes te blijven: volgens nu.nl stelt het IMF dat de huizenprijzen in Israël te hoog zijn. Sinds 2007 zijn de prijzen met 80% gestegen en ze zijn 25% hoger dan zou moeten in de huidige economische setting. Een recessie ligt op de loer (20% kans …). Tja, wat zeggen zulke gestegen huizenprijzen? Misschien toch wel iets. De Engelstalige versie van de Yediot schrijft over de schrijnende toestand van arme senioren in Israël die van 25 sjekel per dag moeten rondkomen. Yelena Elimelech van 73 vertelt haar verhaal. Na aftrek van alle vaste lasten heeft ze soms maar 25 sjekel (5 euro) per dag over. Tja, het is raar dat je orthodoxe partijen of rabbijnen daar nooit over hoort. Misschien valt het in praktijk wel mee (dat hoop ik dan ...), maar een rechtvaardige samenleving is altijd een must, zeker in Israël zou ik zeggen.
Tot slot: ik schreef eerder over twee modern-orthodoxe scholen die hun vrouwelijke studenten toestaan om tefillien te leggen. Het hoofd van de rabbijnse leerschool van de Yeshiva University, rabbijn Hershel Schachter, is het daar niet mee eens, lees ik op Failed Messiah. In de Hebreeuwse tekst van de reactie van Schachter volgt een zeer conservatieve verhandeling over het probleem van onze tijd, waarin iedereen maar zelf denkt te kunnen beslissen op basis van boekenkennis en internet. Grote vragen moeten aan grote geleerden worden voorgelegd, die dit in de brede context van een kosjere Weltanschauung zien. We moeten de eeuwenoude traditie eerbiedigen, ook als iets an sich niet echt verboden is. Bovendien riekt tefillien voor vrouwen naar Conservative gedachtegoed, dat niet gelooft in de Goddelijkheid van de Tora (en het halachische proces?) Hij verwijst nog even naar de weerstand van rabbijn J.B. Soloveitchik destijds tegen het vieren van een bat mitswa voor een meisje, zoals een bar mitswa voor jongens, omdat het uit de koker van de Conservatives kwam. Nee, we moeten onze plaats kennen en in onze tijd zal iedereen het erover eens zijn dat tefillien voor vrouwen verboden zijn …
Uit heel andere hoek werd ook een negatief antwoord geformuleerd op de combinatie van vrouwen en tefillien. In de Daily Halacha van de Oriëntaalse rabbijn Mansour vinden we op 7 februari jongstleden een uitvoerige verklaring waarom vrouwen géén tefillien mogen leggen. Kort gezegd geeft hij de volgende argumenten: 1) de (pseudo) Targum Jonathan (overigens geen halachische bron) legt het gebod van een vrouw om mannenkleren te dragen expliciet uit als betrekking hebbend op de tefillien; 2) Tefillien hebben een ‘schoon lichaam’ nodig en dat lukt bij vrouwen niet vanwege de menstruatie. (Schachter legde dit overigens uit als ‘schone geest’ waartoe de moderne mens nauwelijks in staat is, maar mannen moeten nu eenmaal de tefillien aanleggen, hoewel ook zij dit alleen nog maar tijdens gebed doen en niet meer de hele dag); 3) overmoed – door tefillien te leggen, waarvan vrouwen vrijgesteld zijn, doet een persoon zich extra vroom voor; 4) een onduidelijke kabbalistische reden. Maar oordeel zelf.
Sjabbat sjalom!
