Deze week lezen we de parasja van Behalotecha, dat begint met het ontsteken van de Menora in de Tempel / de Tabernakel. Op zich is het een krachtig beeld – die mooie kandelaar met 7 lampen, gelijk aan de 7 dagen van de week en de 7 planeten die men toen kende en waarvan men geloofde dat ze de hemelse energieën naar de aarde brachten. En 7 stond natuurlijk ook symbool voor het menselijke lichaam met een hoofd, een romp, twee armen en twee benen, en de geslachtsdelen – samen 7 dus. Op deze manier gaf men aan dat de mens-tijd-ruimte één geheel vormden. Of dat de aarde, de sterrenwereld en de goddelijke wereld (de 7 lichten) allemaal met elkaar verbonden waren.
De Menora kon je dan ook terugvinden in oude Joodse iconografie en versieringen op mozaïekvloeren in synagogen. De rabbijnen vonden het symbool van de Menora zo krachtig dat een leek niet zomaar een Menora als die van de tempel mocht nabouwen. Ja, er waren latere rabbijnen zelfs die vonden dat je helemaal geen kandelaren met 7 lampen mocht maken (de sjabbeslampen hadden dan ook altijd 7 lampen in het rond, niet op één lijn, omdat die te veel lijken op de oude Menora uit de Tempel. Diezelfde Menora, die de Romeinen trots meesleepten naar hun roversholletje in Rome, zoals te zien is op de Titusboog (klik hier voor een afbeelding van deze Titusboog).
Toch is er iets interessants gebeurd met dit symbool. Een soort religieuze inflatie waar het jodendom rijk aan is. Het begon met een kandelaar met 7 lampen waarvan het echte exemplaar door de Romeinen werd meegenomen cq die verdween. (Volgens een legende [?] hebben de Romeinen een replica meegenomen en is de echte kandelaar uit de Tempel nét op tijd verstopt. Waar weet niemand. Wanneer de Masjiach komt, zullen ook de voorwerpen van de Tempel weer tevoorschijn komen. Volgens sommigen de voorwerpen uit de Eerste Tempel, waarvan niemand ook verder weet waar die zijn gebleven, hoewel Bagdad of een andere bekende stad in Irak een goede kandidaat geweest zou zijn. Volgens weer anderen bevindt de Ark zich in Ethiopië, enfin ga naar Raiders of de Lost Ark kijken om een beetje in de stemming te komen ...).
Religieuze inflatie dus, want eerst was er een lamp met 7 lichten. Toen kwam het Chanoekaverhaal om er een lamp met 8 lichten van te maken. Om vervolgens een sjammasj er aan toe te voegen, totaal dus 9 lichtjes. Kwestie van tijd totdat het er natuurlijk 10 zijn ... Grappig genoeg is er een tekst die een dergelijke ontwikkeling op symbolische manier beschrijft aan de hand van de harp van de Tempel. De Talmoed (Erachien 13b) schrijft dat de harp van de Tempel waarop men muziek maakte, er één was met 7 snaren (muziek met 7 stamtonen?) In de messiaanse tijd zal er op een harp worden gespeeld met 8 tonen (het octaaf?), zie Psalm 12:1. En in de Toekomstige Wereld (Olam Haba), heeft de harp 10 tonen (zie Psalm 92:4; Ps. 33:2-3) om het nieuwe lied van de hele schepping te spelen (Zingt Hem een nieuw lied). En ja, er schijnen 10 octaven te zijn voor degene die hier iets van begrijpt ... En let op wat de wiki-rebbe zegt: “maar al in het zesgestreept octaaf zijn de meeste tonen niet meer hoorbaar voor de meeste mensen en het achtgestreept octaaf ligt zelfs boven de gehoorgrens, in het gebied van het ultrageluid ...” We krijgen dus zoveel inzicht in de Toekomstige wereld dat we ook dingen kunnen waarnemen die we nu nog niet kunnen horen (en zien?). Geen religieuze inflatie dus maar op weg naar een voortschrijdend inzicht van de volledig verlichte mens ...
Rest mij nog om u te wijzen op een ander belangrijk religieus artefact dat verdwenen is. Het gaat om niets minder dan de houten stoel waarop rabbijn Ovadia Josef altijd zat in de sjoel van de Jezadiem (de naam van een Perzische stad, vraag me niet waar precies ...), in de Boechaarse Wijk (en vraag me nu ook niet wat dat nu precies is, dat Buchaars) om zijn wekelijkse les te geven op uitgaande Sjabbat. Een stoel die volgens het bericht in de Yediot Acharonot als meubelstuk misschien enkele honderden sjekels waard is, maar een emotionele waarde heeft van ca. 100.000 dollar. Een eerdere stoel werd voor een donatie van enkele tienduizenden dollars verkocht, weet de krant te vertellen ... Inmiddels geeft de hoogbejaarde rabbijn zijn lessen in een sjoel in de buurt van zijn huis in de wijk Har-Nof, op een andere, nieuwere stoel dus die, volgens de krant, meetrekt met de rabbijn bij zijn verschillende optredens (een soort meereizende Ark ...). Kijk hier voor een plaatje van de legendarische stoel en het Hebreeuwse artikel.
Dus: let u even op verdachte stoelen die op dit model lijken en u voor een zacht prijsje – enkele duizenden euro’s – worden aangeboden ...
Sjabbat sjalom
