De Israëlische State Controller

Zoals u misschien wel gemerkt hebt, ben ik gefascineerd door wat meer exotische vormen van Jodendom, althans exotisch in vergelijking met ons Nederlandse Calvinistische Jodendom. Vandaar dat ik meteen geïnteresseerd raakte toen ik in een Israëlische krant een artikel las over een rapport van de 'State Controller' (mevaker hamedina) – een soort Nationale Ombudsman van Israël, maar dan serieuzer – inzake het graf van Rabbi Sjimon bar Jochai in Meron. Even wat achtergrond info: Meron is een vlekje op de kaart van Noord Israël, in de buurt van Sefat, dat eigenlijk alleen bekend staat vanwege het graf van Rabbi Sjimon bar Jochai. Deze rabbijn uit de 2e eeuw was fel anti-Romeins (prima vent dus...) en bovendien een persoonlijkheid waar omheen al in de Talmoed veel wonderbaarlijke verhalen de ronde doen. In de Middeleeuwen meende men na het ontdekken / schrijven van de Zohar (13e eeuw), dat dit mystieke werk door Rabbi Sjimon bar Jochai was geschreven. Vanwege de grote mystieke geheimen in dit boek, bleef de inhoud gedurende zo’n 1000 jaar verborgen voor het grote publiek en was deze alleen bekend bij een kleine kring mystici. De middeleeuwse reizende rabbijn Binjamin uit Tudela beschrijft in zijn dagboek van zijn grote reis van Spanje naar Israël, dat in het plaatsje Meron het graf lag van Rabbi Sjimon bar Jochai. Een bedevaartsplaats was geboren ... Vooral toen vanaf de 16e eeuw de Kabbala een grote vlucht nam in het Jodendom, werd dit graf een populaire plek. Maar niemand kon vermoeden welke proporties dit zou aannemen – ook ik niet – totdat ik dit bovengenoemde rapport las van de State Controller... Het graf staat op de TWEEDE plaats van de belangrijkste bedevaartsplaatsen in Israël, waarbij je althans mag aannemen dat de Kotel – de Klaagmuur – op 1 staat. Het geschatte aantal bezoekers per jaar is 1.500.000 – met op een normale dag enkele duizenden bezoekers. Het grootste evenement is rond Lag Be'Omer – de sterfdag van Rabbi Sjimon bar Jochai – ruim twee weken voor Sjawoe'ot. Dan bezoeken tussen de 250.000 en 400.000 mensen het graf. Dit kun je dus niet afdoen als een marginaal verschijnsel, integendeel. Het rapport geeft ons ook nog een ander beeld van wat er rond het graf gebeurt, met details die ons merkwaardig voorkomen. Zo is er een strijd aan de gang over wie baas is over het graf. Vier partijen zijn hier al jaren over aan het ruziën: "Het Sefardische Heilige Erfgoed", "De Asjkenazische Raad van Heilige Erfgoederen", de plaatselijke autoriteiten waaronder de plaats Meron en omgeving valt, en de Staat. Toen ik het las moest ik denken aan de kluchtige taferelen rond de Heilige Grafkerk in Jeruzalem, waarover allerlei kerken ruziën. Zo wordt daar exact beschreven welk gedeelte van de Heilige Grafkerk van welke kerkorde is, en waar de verschillende functionarissen mogen komen en wat hun taken zijn. Dit alles is amusant beschreven door Els van Diggele in haar recente boek Heilige Ruzies. Al met al leidt de strijd om het bezit van het graf tot gebrekkig onderhoud, slechte infrastructuur en allerlei andere misstanden. Van slechte bewaking tot het niet voorbereid zijn op calamiteiten omdat bijvoorbeeld vluchtwegen niet worden vrij gehouden. Ook wordt de 'Wet op het Behoud van Heilige Plaatsen' – die eten, drinken, slapen, verkoop, en bedelen verbiedt – met voeten getreden, foetert de 'State Controller'. Bedelaars, rode-draadjes-tegen-Boze-Oog-verkopers, zegengevers en allerhande marskramer-achtige typetjes doen inbreuk op de heiligheid van de plaats, vindt hij. Tja, dat er gewoon geslapen wordt rond het graf wist ik al jaren voordat de 'State Controller' dat blijkbaar wist. Een gedeelte van de oriëntaalse familie van mijn vrouw gaat al jaren enkele dagen voor Lag Be'Omer gezellig naar Meron, in een soort caravaan van auto's. Tenten, barbecues, waterkokers, stereo en draagbare t.v.'s worden soms gewoon meegenomen. Wanneer was die 'State Controller' voor het laatst in Meron, vraag ik me dan af ... Enfin, verder windt hij zich nog op over het illegaal bouwen rond het heilige graf. Allerhande aanbouwsels, gebouwtjes, overkappingen e.d. worden al jaren zonder vergunning bijgebouwd (welcome in Israel ...) en dus ook zonder toezicht van een architect. De laatste professionele metingen werden 20 jaar geleden verricht. Een ongeluk door instorting van dergelijke bouwsels of het instorten van het originele graf zelf, is dan ook een serieus gevaar. Onfris wordt het bij het paragraafje over de illegale slacht rond het graf. Volgens het rapport worden er illegaal schapen en geiten geslacht zonder toezicht van de veterinaire dienst, onder slechte hygiënische condities. Verder valt uit het rapport op te maken - althans volgens het krantenartikel – dat er soms rond het graf een illegaal slachthuis uit naam van 'Het Centrum voor de Heilige Plaatsen' actief is. Ook hier worden de regels rond rituele slacht en consumptievlees met voeten getreden. Er zouden, ik citeer, "inwendige organen van de geslachte dieren onderzocht zijn in het kader van instructie [tot rituele slacht] en het kosjer maken van het vlees. Een team van slachters verrichtte de handelingen rond het vlees onder de blote hemel, op opklapbare tafeltjes en kartonnen dozen, vlakbij een ongeasfalteerde weg, waarop bezoekers in auto’s langsreden of te voet langswandelden". Bovendien wordt er voedsel onder de bezoekers uitgedeeld door een andere organisatie, die de naam "Gastvrijheid" (hachnasat ochiem) draagt. Uiteraard is er niemand die toezicht houdt op de versheid van het vlees en de sanitaire voorzieningen tijdens de opslag en verwerking. Heh, lekker ... Is er geen middenweg mogelijk tussen Nederlandse regelneverij en laksheid? Voor mensen met een zwakke maag en een hypochondrische inslag raad ik voorlopig in plaats van een uitje naar Meron, een dagje Kinneret aan.