Ruim twee weken na Soekot ligt mijn etrog er zielig bij. Wat eens een fiere, gele, welriekende, groot uitgevallen citroen was, is nu niet meer dan een klein geel verschrompeld dingetje ter grootte van een kleine mandarijn. Ik schat hem op nog maar een 1/3 van de oorspronkelijke grootte. Hoe kan dat nou? Als ik gewoon fruit of groente 14 dagen laat liggen komen er misschien wat vlekjes op, hij krimpt een beetje, vertoont wat rimpeltjes – maar een dergelijke metamorfose als bij mijn etrog heb ik nooit waargenomen... Worden de etrogiem ingespoten met water (net als bij vlees en kip)? Zijn ze ingevroren hierheen gebracht, waardoor ze na aankomst versneld aftakelen? Botox-injecties misschien, siIiconeninjecties – wie zal het zeggen? Volgens mij gebeurde dat vroeger – 30 jaar geleden of zo – helemaal niet. Je kon een etrog lang bewaren en dan droogde die langzaam in...
Aanstaande zaterdagavond – uitgaande Sjabbat – wordt in Jeruzalem, in het Binyane Ha-Oema (de Jeruzalemse versie van de RAI) een muzikale herdenkingsavond gehouden voor de 17e Jaartijd van Shlomo Karlebach. Karlebach – de King van de religieus-Joodse muziek van de jaren ‘60-’90 van de vorige eeuw, blijft onverminderd populair. Hoewel bij zijn leven bekritiseerd en soms zelfs verguisd door de (ultra-)orthodoxie, is hij nu, ruim 15 jaar na zijn overlijden, populair bij alle stromingen van het Jodendom. Hij heeft ook leerlingen nagelaten, die op hun manier een bijdrage proberen te leveren aan de hedendaagse religieuze Joodse muziek. Sommigen noemen Shlomo Carlebach een Rebbe, omdat inmiddels doorgedrongen is dat hij meer was dan alleen artiest. Zijn optredens wisselde hij altijd af met Chassidische verhalen die bij hem dan nét een andere betekenis kregen dan die men kende. Enkele volgelingen van Carlebach hebben al boeken geschreven waarin ze zijn informele, in intieme kring gegeven lessen opschreven, lessen die vooral over de Feestdagen gingen. En dan is er natuurlijk zijn dochter Neshama, die zich graag als opvolger van haar vader presenteert – zij zong donderdagavond 10 november in New York tijdens een door haarzelf georganiseerd herdenkingsconcert voor haar vader. Maar in orthodoxe kring heeft zij een beperking: ze is vrouw. En volgens veel halachische autoriteiten mag een man nooit met een vrouw zingen – zeker niet als hij haar daarbij ook nog eens kan zien! Veel te verleidelijk – denk maar aan de zingende Sirenen en Odysseus...
Afgelopen dinsdag was het ook de Jaartijddag – volgens de traditie althans – van Aartsmoeder Rachel. Ik weet niet hoe het uiteindelijk is afgelopen, maar er werden dit jaar meer dan 100.000 mensen verwacht bij haar graf in Betlechem. En ja, ook veel mannen worden daar gezien – zoals Sjas-voorman Eli Jisjai. Kijk hier (het inladen kan even duren) voor wat leuke foto’s en een impressie van de drukte aldaar.
Tja en wat hadden we verder nog in Israël? Af en toe komt her en der helaas een raket(je) uit de lucht vallen, met soms tragische gevolgen.
En dan was er nog de ruzie tussen het Rabbinaat/Ministerie van Religie en Tzohar. Tzohar is een orthodoxe organisatie die ervoor ijvert seculiere Israeli’s wat positiever tegenover religie te laten staan, bijvoorbeeld door het geven van Joodse lessen in seculiere gebieden. Maar het zwaartepunt van de activiteiten van Tzohar ligt op het gebied van het huwen. Omdat veel seculiere Israeli’s de drempel van het Rabbinaat te hoog vinden om een religieus huwelijk te sluiten – in Israël is elk huwelijk dat gesloten wordt eigenlijk een religieus huwelijk en dus in handen van het Rabbinaat – besloot de organisatie om een laagdrempelige outreach te doen voor seculiere Israeli’s, ter voorkoming van het alternatief: een seculier, burgerlijk huwelijk op Cyprus. Door een moderne aanpak, een lage drempel en veel uitleg over de Joodse tradities rond het huwelijk heeft Tzohar al duizenden seculiere echtparen tevreden gesteld. Daar zou nu een eind aan komen.
Het precieze verhaal is mij niet helemaal duidelijk, maar het draait met name om de vraag welke rabbijnen een huwelijk mogen sluiten in Israël. Vroeger kon elke rabbijn met een ordonatie dat, maar de wetten worden de laatste tijd steeds strenger, waardoor alleen rabbijnen met de functie van opperrabbijn van een stad huwelijken mogen sluiten. Volgens Tzohar is het allemaal bedoeld om hún rabbijnen dwars te zitten, omdat veel van de Tzohar-rabbijnen die opperrabbinale functie niet bekleden. Dat zou betekenen dat het succesvolle project in de prullenbak zou belanden. Na de nodige ruzies en boze verwijten is er een compromis gesloten, waardoor Tzohar voorlopig kan doorgaan met het sluiten van huwelijken. Eind goed, al goed? Wordt vast vervolgd...
Toen ik donderdag lekker in de felle zon zat, vroeg ik me af wat er uit zou komen van de voorspelling dat we een koude winter gaan krijgen. Voorlopig merk je nog niets, mompelde ik. En verdraaid, bij thuiskomst lees ik op www.nu.nl dat het inderdaad wel eens een kwakkelwinter kan worden. Afgelopen jaar zou het 'zonneminimum', dat schaatsijs mede mogelijk maakt, ten einde zijn gekomen. Actuele waarnemingen tonen volgens de wetenschapspagina van nu.nl aan dat het aantal zonnevlekken in november tot boven de honderd is gestegen. Volgens mij heb je geen ingewikkelde meetapparatuur per se nodig om te zien dat de novemberzon best fel was... Enfin, lees het zelf maar verder!
Sjabbat Sjalom!
