Terwijl de sjiwwe van rabbijn Josef is afgelopen en de rust enigszins terugkeert in religieus Israël, diende zich afgelopen dinsdag alweer een nieuwe happening aan – de sterfdag van onze aartsmoeder Rachel – 11 Chesjwan. Een kleine honderdduizend bezoekers – voornamelijk vrouwen, waaronder een niet gering aantal met vruchtbaarheidsperikelen – trokken op naar het graf in Beth Lechem van deze legendarische vrouw, sommigen al op maandagnacht toen de jaartijddag volgens de Joodse kalender officieel begon. Deze foto’s van het gebeuren laten vooral mannelijke bezoekers zien, misschien om religieuze redenen?
Ook interessant is de volgende internetpagina vol met online educatief materiaal over aartsmoeder Rachel en haar sterfdag. Ook wie geen Hebreeuws leest, kan de imposante lijst bekijken. Het gaat hier om de internetpagina van een hogeschool uit Be’er Sjewa (Michlelet Kai) die veel educatief materiaal verzamelt voor het onderwijs in Israël.
Ook opmerkelijk is deze pagina van een religieuze middelbare school in Asjkelon (die zich specialiseert in de Bètavakken), waar de sterfdag van Rachel en de herdenkingsdag van Jitschak Rabin samen op de pagina staan met bijbehorende links naar achtergronden en YouTube-filmpjes – hiermee benadrukkend misschien dat Rachel een net zo tastbaar en historisch persoon is als Jitschak Rabin.
Zelf hebben we net ruim anderhalve week zonder ijskast achter de rug. De trouwe koelkast gaf zaterdag 5 november, uitgaande Sjabbat, al een fikse waarschuwing af in de vorm van een branderige geur die we toen nog niet konden thuisbrengen. Dat herhaalde zich zondagochtend, en nadat ik de stank toen wel had gelokaliseerd, maakte de ijskast voor het eerst kortsluiting en verloor de machine het bewustzijn. Na een kat-en-muis-spel dat een kleine dag duurde - een uurtje koelen, kortsluiting maken, weer starten, weer kortsluiting maken – was die zondagnacht duidelijk dat er weinig hoop meer was. Enigszins bedroefd trok ik definitief de stekker uit het stopcontact en toog midden in de nacht met een gevulde vuilniszak met diepvriesproducten naar de flat van mijn ouders om het eten daar zolang te stallen. Maandagochtend begon een raar proces, waarbij opeens vragen opdoken die alle zekerheden wegnamen: hoe oud was de ijskast eigenlijk, wat voor ijskast nemen we nu, waar kopen we die, hoe krijg je de oude – een enorme Amerikaanse ijskast – eigenlijk weer naar beneden, en héb je eigenlijk wel een ijskast nodig?! Welkom in de theologie van de ijskasten … Vooral de existentiële vraag over het nut van de ijskast trok mij erg aan – mijn vrouw was meer in de ondermaanse vragen geïnteresseerd.
In de winkel deed zich al snel keuzestress voor, vooral bij mijn vrouw. Zo veel types en modellen – wat kies je? Gegoochel met cijfers over inhoud, stroomverbruik, vriescapaciteit en afmetingen, deden ons langzaam duizelen. Onze oude ijskast bleek zeer stroomverslindend – mogelijk hadden we op jaarbasis zo’n 100-150 euro aan stroom te veel betaald, over de jaren dus duizenden euro’s. Waren we misleid, onnozel, of was het gewoon ordinair antisemitisme? Na twee bezoeken aan de winkel waren ‘we’ er uit – nooit meer een Amerikaanse ijskast, al was het maar vanwege het probleem hoe dat ding in vredesnaam bij ons naar boven moest. “We zijn geen verhuizers,” glimlachte de verkoper ons toe, op mijn vraag of ze het niet ‘gewoon’ via de tuin en het balkon konden doen. “U moet sowieso voor twee extra mensen zorgen” – zei hij ook nog. Want er waren vier mensen nodig om de klus te klaren – ARBO-wetgeving en zo … Nee, geen Amerikaanse ijskast dus.
De keuze was inmiddels gevallen op een smaller model, maar wel weer hoger (2 meter nog iets) dan de oude. Het was de grootste gewone ijskast in de winkel. En omdat ‘we’ metallic wilden, kostte dat ‘iets’ extra en zou het veertien dagen duren voordat we onze vriend thuis konden verwachten. Tevreden togen we naar huis. De ruim anderhalve week kwamen we wel door zonder ijskast. Je koopt gewoon per dag je boodschappen en alleen dingen die je die dag nog opeet. Ook zetten we sommige dingen buiten, zodat ze goed bleven. Trots zette ik de pan soep buiten, die de volgende dag echter een stuk zwaarder leek dan eerst. Een vermeerderingswonder? Nee, gewoon vergeten dat er een klein gaatje in het deksel van de pan zat. De onderkant van de soep was steenkoud, maar de rest van de pan was gevuld met helder regenwater, dat de hele nacht vrolijk via het deksel naar binnen was gekomen. “Dan maar geen soep,” lachte ik vrolijk naar mijn vrouw en gooide alles weg in de wc. Ondertussen was er een week voorbij en hadden we nog geen info over de afleverdatum. Het invoeren op de website van ordernummer en postcode leverde niets op.
Dan maar bellen op eigen kosten (participatiesamenleving?) naar een 0900-nummer. O ja, hij was al binnen, raar dat er nog geen datum bij stond. Maar afgelopen woensdag zou D-Day zijn en inderdaad hield de firma zich aan de geplande tijd. Maar hoe kregen we nu in vredesnaam die oude ijskast weg? Eindeloos meten leverde een somber beeld op – de trap bleek toch onmogelijk (de trapleuningen waren er voor niets afgehaald), en het balkon moeizaam, vanwege de balustrade. En waar haal ik mensen vandaan om te helpen? Gelukkig vond ik na enig zoeken iemand uit de buurt die wilde helpen. Na het demonteren van het balkonhek en gesjor en gesjlep, stond het ding eindelijk in de tuin. Blij met ons was de elektronica-boer niet. De ijskast hadden we van te voren al ongeduldig gedeeltelijk gedemonteerd en dat mocht eigenlijk niet – gedemonteerde apparaten mogen niet mee (trillende en vallende onderdelen, schade, gevaar, etc).
Zij namen alleen de kast mee – de planken, rekken, deuren en andere onderdelen die ik zelf met veel moeite had verwijderd voor het gewicht – niet. Bovendien ging ook de nieuwe smallere ijskast – ondanks de in de winkel opgegeven exacte maten van deuren, trapportalen en draai in de trap – niet via de trap naar boven. Dan ook maar via de tuin en balkon, zei ik. Ja, maar we mogen wel van beneden naar boven tillen maar niet hijsen – zeiden de mannen van de vrachtwagen. Regels in verband met mogelijke beschadigingen en zo. Maar u, en de meneer die helpt, mogen hem wel boven van ons aanpakken. Na een lange bevalling stond de ijskast in de hoek van de keuken. Trots wilde ik hem aanzetten. “Nog even zes uur wachten hè,” zeiden ze bij vertrek, en een kort verhaal over tot rust komende koelvloeistoffen volgde.
Moe geworden reed ik naar de officiële vuilstortplaats en dumpte daar – na zoeken in welke container nu precies welk onderdeel moest – de restanten van de ijskast. Was een ijskast kopen en afleveren vroeger ook zo moeilijk? Ja, Abraham had dat goed bekeken in zijn tent.
Hoewel het sobere beeld dat de religie vaak schetst van religieuze voormannen, niet per se klopt in dit geval. Want Abraham had veel bezittingen (zwaar aan bezittingen, lees je in Beresjiet 13:2 zelfs): kuddes, slaven, goud en zilver. Maar wij hebben weer vliegtuigen, auto’s, computers, en boeken. Alles heeft voor- en nadelen.
Sjabbat sjalom
