Het NIW van vorige week besteedde veel aandacht aan wonderen. Terwijl om ons heen overal wonderen gebeuren. Neem nou de commotie rond de wonderlijke zorgwet die onze individuele vrijheid nog verder wil inperken – wonderlijk toch? De oplossing van de politieke crisis zal wel opnieuw een klein Godswonder zijn, denk ik. Of neem nou de Belastingdienst die het zelf niet altijd begrijpt, terwijl de Bulgaren het weer wél begrijpen. Laat de Bulgaren de dienst runnen denk je dan – het kost iets meer aan tweelingen-toeslagen, maar je hebt wel wat!
Of neem Israël waar een modeshow in een orthodoxe sjoel in Tel Aviv werd gehouden, hetgeen weer tot allerlei verontwaardiging leidde. Wonderlijk toch – want de rabbijnen hoor je weer weinig over het opnieuw zeer negatieve rapport van het Taub-Instituut over de sociaal-economische verhoudingen in Israël.
Of neem de hamster van onze dochter. Die wordt opeens de laatste week minder actief. De kou en verminderde zonnestraling heeft op hem ook invloed, wonderbaarlijk genoeg. Hij eet wat minder, rent minder in het rad rond, en oogt wat valer. Bovendien is ie opeens overal eten aan het verstoppen en verschanst hij zich steeds dieper in zijn hol – soms is slechts een enkele vierkante centimeter aan witte vacht zichtbaar. Een aankomende winterslaap? Op internet lees ik dat eigenlijk alleen de Syrische hamster een winterslaap houdt. Zou ik ook doen, gezien de toestand daar. Hm, dus geen winterslaap, maar wat dan wel? Als vrome Joden besluiten we de voorschriften om voor genoeg licht te zorgen en de kamertemperatuur niet onder 10-15 graden te laten komen (open raam), toch maar op te volgen. Voor de zekerheid. Onze Joodse hypochondrie mag geen onderscheid maken tussen mens en dier. Gelukkig lijkt het alweer beter met Hammie te gaan na een extra dosis aandacht, en rent hij als vanouds ’s nachts(!) rond in zijn rad. Die rat …
Terug even naar het artikel van Sarah Whitlau in het NIW van vorige week. Een alleraardigst artikel – heb er zelf nog aan meegewerkt. Maar ik heb wel een aanvulling: Hume stelt inderdaad dat wonderen gewoon zeer onwaarschijnlijk zijn, maar zei niet dat wonderen dús niet bestaan. Volgens mij keerde hij zich tegen het veelvuldige beroep dat religies doen op wonderen, en de absolute waarheidsclaims die daaraan worden opgehangen. Als empirist ging dat Hume veel te ver. Tegelijkertijd zette hij ook vraagtekens bij de inductieve methode als kennisparadigma. Je kan pas echt iets absoluuts zeggen als je de hele reeks aan gebeurtenissen kan bekijken, hetgeen per definitie niet kan. Het feit dat al duizenden of miljoenen jaren de zon opkomt, wil nog niet zeggen dat dit voor 100% zeker morgen óók gebeurt. Daarvoor zou je alle zonsopgangen gezien moeten hebben. Of: bijna alle raven zijn zwart, maar dat betekent niet dat een witte raaf niet bestaat. Sterker nog: er is slechts één tegenvoorbeeld nodig om een algemene bewering te ontkrachten. Dus, terwijl je een oneindige reeks aan zwarte raven gezien moet hebben om te stellen: alle raven zijn zwart, heb je maar één witte raaf nodig om deze stelling te ontkrachten. Hume zou dus ook stellen dat de natuurwetten zoals we ze kennen, niet in absolute zin door ons gekend kunnen worden. Een uitzondering hierop is dus mogelijk, hoe onwaarschijnlijk deze mogelijkheid zelf ook is op basis van onze vele waarnemingen tot dusver. Lees hier maar even verder …
Of neem Albert Ringer in datzelfde NIW – pagina 39. Die weet het gewoon zeker: het wonder van de acht dagen is nooit gebeurd. Bewijs: geen enkele Joodse bron uit de Oudheid spreekt erover. Behalve de Talmoed, maar de Talmoed is pas vele eeuwen later opgeschreven in Babylonië. Tja, ik ben het met Ringer eens dat er geen schriftelijke bronnen van zijn uit de periode zelf. Sterker nog: in het Al Hanissiem wordt ook niets over het kruikje olie gezegd. En ja het is zeer, zelfs buitengewoon onwaarschijnlijk dat het gebeurd is. Hoewel ik er zelf ook weer niet bij was. Aan de andere kant: wat is er wonderbaarlijker: een gek kruikje met olie dat opeens tegen de verwachting in acht dagen blijft branden? Of de overwinning op de vergriekste Syriërs, de herovering van de Tempel, de her-inwijding van die Tempel, en een erkende onafhankelijke Joodse Staat? Ik zou voor dat laatste wonder gaan omdat het honderd jaar duurde en vele eeuwen inspiratie vormde. Dat kruikje had na acht dagen al last van een burn-out …
Hoewel ik wel weer benieuwd ben naar Ringers visie op het bijbelse vermeerderingswonder in het verhaal van Elisja en de weduwe in II Koningen 4:1-7. In dit prachtige verhaal heeft de weduwe maar één kruikje olie in huis, maar wel schuldenaars die haar kinderen willen meenemen als slaven. De profeet geeft haar opdracht om zoveel mogelijk potjes en pannetjes bij de buren te lenen. Wanneer ze weer thuis is, blijkt ze uit dat ene kruikje alle andere voorwerpen te kunnen vullen met olie. “Ga de olie verkopen en betaal uw schuldeiser; van het overschot kunt u met uw kinderen leven,” geeft de profeet haar als advies. Kunnen we Elisja geen hypotheken laten verkopen – dan weet je zeker dat je een betrouwbaar advies krijgt.
Tot slot: u moet meer knuffelen tegen de griep.
En wereldwijd leidt Chanoeka tot allerlei creatieve muzikale uitingen. Van parodieën en Joodse popachtige vrome muziek van Six13, de iets minder vrome maar nog altijd leuke Fountainheads, tot de solo-vrome Avi Goldwag en good old Matisyahu. Hoewel ‘good old’ …
Sjabbat sjalom, goed Chanoeka en een goed 2015!
