Afgelopen Sjabbat was het Sjabbat Chazon. Sommige sjabbatot hebben een speciale naam die verbonden is met de Haftara die op de desbetreffende Sjabbat gelezen wordt. Vandaar dat de Sjabbat vóór Tisja Be’Av Sjabbat Chazon heet, omdat de Haftara die altijd gelezen wordt, het stuk uit Jesjaja is dat begint met de woorden: “Chazon Jesjajahoe ben Amotz…”- “Een / het visoen van Jesjaja, de zoon van Amotz – die hij schouwde over Judea en Jeruzalem …” (Jes. 1:1). Een Sjabbat als een gazonnetje… De Sjabbat ná Tisja Be’Av heet Sjabbat Nachamoe – Sjabbat van troost, wegens de openingswoorden van de Haftara: “Nachamoe, Nachamoe, Ami” – “Troost u, troost u, Mijn volk, zal uw God zeggen. Spreekt tot het hart van Jeruzalem, roept het toe, want haar (lijdens)tijd is volbracht, haar ongerechtigheid verzoend is; want zij heeft uit de hand van de Eeuwige dubbel (straf) ontvangen voor al haar zonden…” (Jes. 40:1-2). En zo heet de Sjabbat vóór Jom Kippoer Sjabbat Sjoewa, wegens de Haftara die beging met de woorden: “Sjoewa Jisraël ad Hasjem Elokecha – Keert terug Israël tot de Eeuwige Uw God, want u bent gestruikeld over uw zonden.” (Hosjea 14:2).
En dan is er natuurlijk Sjabbat Hagadol, de Sjabbat voor Pesach. Volgens sommigen heet deze Sjabbat zo ook naar de Haftara die dan gelezen wordt. In dit geval vinden we het woord “Hagadol” niet terug aan het begin van de Haftara, maar juist aan het einde. We lezen immers als Haftara voor die Sjabbat altijd uit het laatste hoofdstuk van Maleachi dat eindigt met de komst van Elijahoe haNavie (de Profeet Elija), voordat de ‘Dag van de Eeuwige komt’, de ‘Grote Ontzagwekkende Dag’ – Jom Hasjem, Hagadol weHanora (Mal. 3:23 in de Hebreeuwse Bijbel, Mal. 4:5 in de Christelijke Bijbel). Dit vers lezen we in de Haftara altijd twee keer – één keer op de gewone plek, en één keer als afsluiting – zodat we afsluiten met iets positiefs en niet eindigen met het vers dat Maleachi feitelijk afsluit, waarin God de bekering van de mens voorziet, omdat Hij anders de aarde met de banvloek zal treffen (Mal. 3: 24 / Mal. 4:6)… Da’s niet lekker Pesach ingaan… Volgens mij heb ik ze zo allemaal wel gehad, zo niet lees ik dat wel in uw reacties.
Een mooie Chassidische verklaring trouwens van R. Levi Jitschak uit Berditsjev, leert dat Sjabbat Chazon zo heet omdat op die Sjabbat aan een ieder een glimp van de Derde Tempel wordt getoond. Chazon – het visioen – wordt dus niet alleen aan de profeet getoond, maar aan iedereen. En het gaat hier om een visioen van de toekomst, en niet alleen stilstaan bij het visioen van Jesjaja, meer dan 2500 jaar geleden. Of misschien zo: het visioen is zowel een visioen van het verleden van de verwoeste Tempel, als tegelijkertijd een visioen van de toekomst, van de Derde Tempel. Dit zou goed aansluiten met het duale karakter van Tisja Be’Av in latere rabbijnse bronnen, als dag waarop de Masjiach is geboren en als feestelijke dag in potentie. Een wat meer gewaagde lezing van de verklaring van R. Levi Jitschak uit Berditsjev, leidt bij mij tot de neiging om het een meer individuele betekenis te geven: Op de Sjabbat vóór Tisja Be’Av wordt een ieder een glimp getoond van zijn toekomstige Tempel.
Daar zijn wel aanknopingspunten voor te vinden in de rabbijnse literatuur (onder andere in Pesachim 88a): dat de drie aartsvaders symbool staan voor de drie Tempels: Awraham voor de Eerste Tempel van Solomo, Jitschak voor de Tweede Tempel, en Jakob voor de Derde Tempel van de toekomst die eeuwig zal staan volgens de traditie. Toch noemen de aartsvaders de Tempel met hun eigen naam: Abraham noemt het een ‘berg’ – de berg Gods – hoog, moeilijk bereikbaar, en imposant; Jitschak een ‘veld’ – waarin het aangenaam wandelen is en men de heerlijke geuren van de bloemen kan opsnuiven – en tot slot Jakob als ‘huis’, iets dat jou geheel omhult en waarin je leeft en woont. Maar we weten allemaal dat elke persoon een apart accent in zijn huis aanbrengt – loop maar eens door je eigen straat…
Overigens bracht de Jedijot Acharanot de uitkomsten van een enquête waaaruit zou blijken dat het merendeel van de bevolking in Israël de Tempel heeft opgegeven en de Kotel als heiligste plaats ziet, en niet de Tempelberg. Uiteraard verschilde het nog wel wie je de vraag stelde: voor orthodoxen was de Tempelberg toch de heiligste plek. Maar ook daar valt het tegen: nog maar iets meer dan 50% ziet daar de Tempelberg als heiligste plek. Wel gaven de geënqueteerden aan dat men vóór het toelaten van gebed door Joden op de Tempelberg is, maar er hoeft geen Tempel (45% tegen) of synagoge (49% tegen) gebouwd te worden. Ook zou de Tempelberg gedeeld moeten worden met de Moslims. Ik vind het best een lastige enquête die ongetwijfeld religieus-politiek verschillend geduid kan worden door de bestaande groeperingen in de samenleving daar (de religieus-zionisten lijken bijvoorbeeld het meest te hebben met de Tempelberg en een bezoekje aldaar…).
Verder was er ook nog ander slecht nieuws. Of juist goed nieuws? Op de NIK-site las ik het volgende:
Ruim een op de drie docenten in het voortgezet onderwijs was het afgelopen jaar getuige van antisemitische voorvallen in de klas. Dit blijkt uit onderzoek dat in opdracht van de Anne Frank Stichting is verricht onder 937 docenten in het voortgezet onderwijs.
Antisemitisme in het voortgezet onderwijs kent verschillende verschijningsvormen. Veertig procent van de docenten geeft aan hier een of meerdere keren te maken te hebben gehad met voetbal gerelateerd antisemitisme. Dit voetbalgerelateerd antisemitisme dat sinds circa 1980 is opgekomen, blijft niet meer beperkt tot de stadions maar manifesteert zich nu, een generatie later, ook op middelbare scholen.
Elders in de media werd hetzelfde onderzoek van de Anne Frank Stichting zo beschreven, ik geef u het begin en de kop van het artikel op nu.nl
Het aantal antisemitische voorvallen in het voortgezet onderwijs is afgenomen van 50 naar 35 procent in vergelijking met 2004.
Een op de drie docenten was het afgelopen jaar getuige van antisemitisme in de klas. Dit blijkt uit het rapport van onderzoeksbureau Panteia, dat hier in opdracht van de Anne Frank Stichting onderzoek naar deed.
De meerderheid van de scholieren die zich schuldig maakt aan antisemitisme is autochtoon en man, waarbij het vooral gaat om supporters van verschillende clubs die met elkaar bekvechten. Meestal betreft het scheldpartijen en beledigingen die zich niet tegen een specifiek persoon richten.
Grappig hè, hoe datzelfde rapport zo anders wordt gepresenteerd in beide media. Wie wil uitzoeken welk perspectief het meest juiste is, mag het rapport van de Anne Frank Stichting zelf lezen (heb ik niet gedaan).
En verder? Eigenlijk niets nieuws – terwijl iedereen zich zorgen maakt over een paar honderd mensen met mazelen, rijden treinen massaal door rood, worden er in juli 200.000 tekenbeten verwacht en kregen gemiddeld in Europa 7 per 1000 mensen longkanker van fijnstof van vooral uitlaatgassen van auto’s volgens een groot onderzoek.
Een goede zomer, Sjabbat Sjalom
