Een week geleden, Poeriem, tijdens de middaglezing van de Megilla (begin: 16:30 uur) voor mensen die de lezing in de ochtend gemist hadden. We lazen nét het vers aan het begin van het tweede hoofdstuk van de Estherrol (2:5) – Nu was er een Joodse man in de burcht Soesan, wiens naam was Mordechai, de zoon van Jaïr, de zoon van Sjimi, de zoon van Kiesj, een Benjaminiet – toen het gebeurde: enkele mensen begonnen te klappen, al snel gevolgd door anderen. Anderen keken echter verbaasd om zich heen – waarom werd er nu geklapt en lawaai gemaakt, de naam van de boosaardige Haman was toch helemaal niet gelezen? Verbaasd keken ze naar de rabbijn die tot hun verbazing echter glimlachte en naar de klok wees. Deze stond op 16:44.
Niet begrijpend keken de mensen van de klok weer terug naar de rabbijn, die nu met zijn vingers het getal van ‘14’ maakte. Nu lachten ook zij en begonnen mee te klappen. Bijna iedereen klapte nu, maar ik begreep het nog steeds niet en vroeg aan mijn buurman wat er aan de hand was. “Noe, het is exact de 14e minuut van de Megillalezing – 14 – weet je wel?” Ah, nu begreep ik het ook. Het nieuws van het overlijden van Johan Cruijff had ook hier diepe indruk gemaakt. Na een minuut hield iedereen op met klappen en werd de lezing voortgezet …
Ik zeg het er voor de zekerheid maar alvast bij – dit is niet écht gebeurd, maar het hád misschien kunnen gebeuren. De Joodse gemeenschap in Nederland is immers meer bezig met voetbal dan met een Megilla-lezing. Dat lijkt me een nuchtere constatering. Wat me weer bij de bekende witz brengt over een man die naar de rabbijn gaat met een probleem dat hem slapeloze nachten bezorgt: een belangrijke voetbalwedstrijd wordt gespeeld op Kol Nidré-avond, wat nu? De rabbijn begrijpt het probleem niet helemaal: “Maar je kunt het toch opnemen?” vraagt hij. Waarop de man antwoordt met de wedervraag: “De hele dienst?” Een witz dus, maar wel één met een kern van waarheid.
We zien een enorme aandacht voor de vroege en tragische dood van Cruijff – in de krant, op radio en tv, en op straat. Mensen laten zeeën van bloemen en boeketten achter bij voetbalarena’s en het geboortehuis van Cruijff. Alles waaraan men te veel belang hecht, kan een afgod worden, ook religie. Over het graf van Mozes zegt de Tora dat ‘het bij iedereen tot op heden onbekend is’, zodat het geen bedevaartplek kan worden. Wie zich te veel richt op één enkel doel, mist weer veel andere zaken van belang. Dat geldt al voor een belangrijk doel, en des te meer voor iets dat eigenlijk van betrekkelijk belang, maar vooral amusement is.
Wie zich verbaast over de sterke geruchten over vermeende corruptie bij de FIFA en berichten over match-fixing, had beter kunnen weten. Terreur, oorlog of andere calamiteit – voetbal moet altijd doorgang vinden. We hadden beter kunnen weten omdat we al jarenlang horen over de uitbuiting en dood van gastarbeiders in Qatar die daar in recordtempo en in de verzengende hitte stadions uit de grond moeten stampen. Volgens Amnesty is de toestand nu nauwelijks beter dan enkele jaren geleden, aldus de NOS:
Uiteraard is uitgebreid stilstaan bij de dood van een persoon niet negatief. Zeker niet wanneer deze persoon voor andere mensen iets bijzonders betekende en een inspiratiebron voor hen was. Het benadrukt het waardevolle en heilige karakter van elk mensenleven – van een leven dat voorlopig eenmalig is en daarmee het kostbaarste in onze wereld. Het sterven van een persoon zou ons moeten doordringen van het bijzondere karakter dat onze aandacht en bescherming verdient en nodig heeft. Elke dag weer. In de praktijk blijkt dat toch moeilijker te zijn dan op papier. We zijn terecht verontwaardigd over wapengeweld en terreur, maar nauwelijks verstoord over banken en pensioenfondsen die in de wapenindustrie beleggen. We zijn uiteraard tegen discriminatie en racisme, maar drijven wel vrolijk handel met dictatoriale regimes – religieuze en seculiere – die de mensenrechten, vrouwenrechten of religieuze rechten schenden.
We zijn bezorgd over de golf van vluchtelingen en migranten die onze richting opkomen, in verband met veiligheid en de economische kosten die daaraan verbonden zijn, maar zijn verder minder geïnteresseerd in de tienduizend migrantenkinderen die op weg hierheen in Europa lijken te zijn verdwenen. We maken ons terecht druk over (kleine) oplichters in een programma als Opgelicht, maar reageren gelaten op woekerpolissen bij banken en verzekeraars, of marketeers die je uitleggen hoe je producten aan anderen verkoopt die ze eigenlijk niet nodig hebben. Terwijl al deze zaken aan het leven van mensen raken – lees over de golf van zelfmoorden in Griekenland na de economische crisis en de draconische bezuinigingen.
Lees ook het schokkende artikel in de Volkskrant over persbureau Associated Press (AP) en hun samenwerking met de nazi’s vanaf 1933 tot 1941. Voor wie het Engelse stuk wil lezen, zie het artikel in The Guardian.
Rest nog de discussie in Israël over een soldaat die mogelijk een al gewonde terrorist, die op de grond lag, door het hoofd schoot. Een voorval dat scherp door de legerleiding en Netanjahoe werd veroordeeld, maar weer niet door Bennet en aanhang. Ook opvallend was de veroordeling door Tempelberg-fanaat Glick die verklaarde geschokt te zijn door dit voorval. Hierdoor werd hij door het rechts-religieus zionistische kamp uitgekotst en ook bedreigd.
Er is nog genoeg te doen om de wereld een stukje beter te maken.
Sjabbat sjalom!
