Harde wind, regen en sneeuw in Spanje, het zijn weersomstandigheden die al enkele doden hebben geëist de afgelopen dagen. Maar ook in ons land is het te warm voor de tijd van het jaar, en dat is niet de eerste keer. De afgelopen jaren is er nauwelijks een winter geweest. Maar nu blijkt er ook nog nooit zo’n hoge luchtdruk te zijn gemeten in ons land – wat dat dan ook verder te betekenen heeft, behalve dat water nu bij 101 graden Celsius kookt …
Maar ook Israël ontsnapt niet aan de klimatologische kuren. De afgelopen twee weken waren koud in Israël, maar vooral extreem nat. Enorme overstromingen in Tel Aviv, Asjdod, Rosj Ha'ayin en Nahariya waren het gevolg, hetgeen al miljarden sjekels schade hebben opgeleverd.
Maar het kostte ook al enkele mensenlevens, onder andere die van twee mensen die verdronken in een lift die vol stroomde met water. En ook bij het schrijven van deze column is er al weer veel regen gevallen, die mogelijk weer nieuwe overstromingen gaat veroorzaken, en verwacht men mogelijk zelfs sneeuw in de heuvels van centraal Israël.
Israël ontkomt op de lange termijn niet aan een klimaatplan dat bij het plannen van steden, nieuwbouw en nieuwe wegen meer rekening houdt met afwatering en met de gevolgen van opwarming in de zomer en afkoeling in de winter. Want dat lijkt het patroon te zijn in de afgelopen jaren – in de zomer wordt geregeld de veertig graden of meer aangetikt, terwijl de winters koud, guur en nat zijn. In Amsterdam en Jeruzalem is het nu ongeveer even warm/koud …
Ondertussen is er ook nog een nieuwe geheimzinnige rivier 'ontdekt' die iets heeft te maken met de industrie rond de Dode Zee; de berichten zoemden sinds enkele dagen rond op social media, nadat er eerst een kort item over was op de televisie, bij kanaal 11. Prachtige, unieke natuurfenomenen maar ook een gevaar, want er zouden landmijnen (?) in de buurt liggen. Lees er hier over in de Jewish Press. In Yediot Acharonot stelt het Israëlische Instituut voor Geologie dat het helemaal geen geheime rivier is, maar dat die sinds de jaren tachtig bekend is. Het zou gaan om een rivier die deels uit het water van de Nachal Arava bestaat, en voor een ander gedeelte uit regenwater uit de omgeving en het water van de industrieën rond de Dode Zee die zout water terug in de Dode Zee laten stromen. Als u Hebreeuws leest, wordt u er hier wat wijzer van …
Aan de andere kant moeten we ook niet denken dat het klimaat geheel maakbaar is. Het is een te complex – en mogelijk instabiel en chaotisch – systeem om harde berekeningen en modellen te maken die ons handelen één-op-één met de uitkomsten verbinden. Meer dan het tegengaan van verdere onnodige opwarming, het bedenken van nieuwe energiebronnen die minder vervuilend zijn en andere out of the box ideeën zit er vooralsnog niet in. Maar het is zeker de moeite waard en een plicht om in ieder geval iets te doen – niets doen is geen optie.
Wel maakbaarder dan het klimaat lijkt mij de samenleving te zijn. Niet in de strikte modellen en theorieën uit de negentiende en twintigste eeuw die allemaal hun makkes hadden, maar we moeten dit idee van maakbaarheid zeker niet geheel laten varen. Het zou betekenen dat we een stuk ethische en morele impact van onze invloed op de samenleving zouden ontkennen, een in mijn ogen onjuiste, onJoodse en onhumanistische visie. Wanneer we verwachten dat onze inspanningen altijd het gewenste effect van maakbaarheid zullen krijgen, zijn we eigenlijk utilistisch bezig. Onze inspanningen zijn een moreel-ethische opgave, los van de vraag van rendement. Wie van alles een kostenplaatje maakt, heeft het niet begrepen.
Rest mij nog om u te wijzen op de mooie film Hors Normes van de regisseurs Nakache en Toledano, die eerder Intouchables maakten. Ook dit keer weer een levensechte maar grotendeels fictieve film over een orthodoxe Jood, Bruno (Vincent Cassel), en de moslim Malik (Reda Kateb), die zich inzetten voor kinderen en volwassenen met een zware vorm van autisme die niemand anders wil hebben, en er bovendien voor zorgen dat kansarme jongeren uit Parijs een opleiding krijgen in de zorg en deze zware gevallen onder hun hoede nemen. Het verhaal gaat over de onorthodoxe methodes van beide hoofdpersonen en de spanning die dat oplevert met de meer reguliere zorg en de overheid. Want er komt geen goedkeuring en certificering voor het instituut van Bruno. Het verhaal is gebaseerd op twee werkelijk bestaande personages, Stéphane Benhamou en Daoud Tatou, die een organisatie hebben voor autistische personen, Le Silence Des Justes.
Enfin ik wil geen spoiler zijn – lees het artikel erover in het Parool – en ga vooral die prachtige film zien. Een film over integratie, multiculturalisme, co-existentie tussen moslims en Joden in Parijs (met een rol voor Chabad-Lubavitsch, voor de oplettende kijker) waarmee de Fransen Nakache en Toledano ons toch een ander, meer ontspannen, beeld bieden dan andere media doorgaans doen.
Sjabbat sjalom
