Vorige week schreef ik al over de soms krampachtige reacties aan Joodse kant als het over christendom, Jezus of een kerstboom gaat. Sommigen schuwen daarbij grote woorden niet: gojs, heidens, of awoda zara - afgodendienst. Het moet toch mogelijk zijn om wat meer ontspannen en respectvol om te gaan met het geloof van anderen, denk ik dan. In Israël hebben sommigen dit begrepen, getuige deze foto die een Israëlische lezer van mijn columns mij stuurde (want zelfgemaakt). Het is een foto van een kerstboom in Israël:
Iemand die het herkent? Dit is de versierde kerstboom die op de luchthaven Ben Gurion staat. Als teken van respect aan de Christelijke inwoners van Israël en als welkom aan de vele Christelijke toeristen die Israël bezoeken. Als deze boom daar verdwijnt dan zal dat geen positief teken zijn voor de verdraagzaamheid en pluriformiteit denk ik, dus hou het in de gaten …
Dan was er nog de Keulse doofpot. Een bizar verhaal, dat meer vragen oproept dan tot nu toe beantwoord zijn: over het politieoptreden (kwam een afwachtende houding sommigen onbewust niet ook goed uit?), over de overige voorbijgangers – zag niemand wat, deed niemand wat? – en de schaal waarop de gebeurtenissen zich zouden hebben voorgedaan. Gelukkig stelde onze burgervader Van der Laan ons gerust, hij sloot uit dat Keulse toestanden in ons Amsterdam zouden gebeuren: “Ik vind Amsterdammers daar veel te lief voor en we stellen grenzen.” U kunt weer rustig gaan slapen, zal ik maar zeggen … Uiteraard kwam de ‘te lief’-uitspraak van burgemeester Van der Laan hem weer op veel kritiek te staan. En zo kan het mediacircus weer de volgende ronde in.
Apart was ook de reactie van MP Rutte zoals beschreven in de Volkskrant. Wij doen geen concessies aan onze normen: “Wij passen onze normen en waarden niet aan. Zij hebben zich aan te passen. Wij zijn West-Europa, wij zijn beschaafd.” Vooral die laatste zinsnede Wij zijn West-Europa, wij zijn beschaafd deed bij mij een belletje rinkelen. Een wat merkwaardige uitspraak voor de MP die zelf geschiedenis studeerde en gastdocent maatschappijleer is op het Variascollege (VMBO) van de Johan de Witt Scholengroep in Den Haag.
West-Europeanen beschaafd? Je zou het bijna niet geloven gezien de Kruistochten, het kolonialisme, eeuwen van godsdienstoorlogen, en twee Wereldoorlogen die tientallen miljoenen mensen doodden. De grootste genocide uit de geschiedenis vond plaats op Europese bodem, uitgevoerd door West-Europeanen en hun handlangers in het Westen und Osten. Verkrachting van Joodse vrouwen was onderdeel van het Duitse repertoire in de concentratiekampen maar ongetwijfeld ook daarbuiten. Daar kwam geen Syriër aan te pas. En hoe beschaafd waren onze jongens in Indonesië?
Wat veel mensen zich niet realiseren is dat beschaving een dun vernisje is dat steeds opnieuw moet worden aangebracht en onderhouden. Dan mag je hopen dat het uithardt tot een dikkere laag die ook robuust blijkt te zijn in tijden van spanning en conflict.
Laten we ons met iets luchtigers bezighouden, nu uit Israël. Ja, ook daar is het wel eens luchtigjes en ontspannen … De sjaal annex taliet die de gemoederen verhitte. Zo zeer dat de fabrikant en modeketen het product terugtrokken uit Israël vanwege de boze reacties aan Joodse zijde, aldus de Yediot.
Nu ben ik verbaasd: eerst maken ze een pyjama met iets wat als een Jodenster gezien kan worden, dan een maf vest met schedel en davidster, en nu maken ze een keer iets positiefs Joods – zijn de Joden boos … Ik begrijp eerlijk gezegd niet wat het probleem is.
Een talliet is in eerste instantie gewoon een kledingstuk met vier hoeken zoals dat vroeger als omslagdoek op het lichaam of als een soort toga werd gedragen. Aan zo'n kleed moet men draden van een hemelsblauwe kleur maken om zo de hemel, Gods oog en morele wet altijd te gedenken. Vandaar ook dat je in je talliet mag slapen ’s nachts, wat echter niet mag met tefillien. Nadat een talliet versleten is, mag je ook strikt gezien de draden eraf halen en de talliet zelf voor een ander doeleinde gebruiken. Voorwaarde is wel dat dit andere doeleinde niet respectloos is in vergelijking met de eerdere rituele bestemming die het kledingstuk had. Dit alles om aan te geven dat de Joodse wet een duidelijk onderscheid maakt tussen heilige geschriften, tefillien en mezoezot, en de talliet. Enfin.
U kunt zich voorstellen wat er gebeurt als een vrouw met sjaal-talliet bij de Klaagmuur komt … (Komt een vrouw bij de Kotel … etc). Bovendien voldoet de sjaal-talliet niet aan de voorschriften van de rituele talliet – de draden zijn te kort, niet geknoopt, niet aan de hoek bevestigd. Het probleem van de sjaal is dat het niet zo respectvol is om je andermans religieuze cultuurgoederen toe te eigenen, en dan ook nog eens voor een puur commercieel doel. Maar, is er echt geen andere weg dan boze protesten om de producent van de sjaal-talliet te doordringen van het feit dat het misschien niet zo kies is om in andermans traditie te gaan rondstruinen en op basis daarvan een commercieel product te maken, zonder met leden van de desbetreffende religieuze groep om de tafel te gaan zitten?
Verder is het natuurlijk ‘hartverwarmend’ dat er zoveel vraag blijkt te bestaan naar de kritische uitgave van Mein Kampf dat alweer aan een tweede (beschaafde) druk toe is. In Iran is nog wel wat Holocaust-onderwijs nodig gezien de jaarlijkse daar gehouden cartoonwedstrijd, met geldprijs, die de Holocaust ontkent of ridiculiseert.
Maar rabbijn Mizrachi die in Nederland door sommigen bejubeld werd, heeft het ook niet begrepen, want hij zei onlangs dat er maar minder dan 1 miljoen Joden waren omgekomen in de Holocaust. Natuurlijk bood de rabbijn zijn excuses aan voor deze quatsch. Een excuus dat overigens niet werd aanvaard door (orthodoxe) Sjoa-overlevenden.
En om met positief nieuws te eindigen: rapperzente Anouk is weer zwanger, nu van haar zesde kindje! Zo zie je maar weer, wij zijn in Nederland best tolerant tegen mensen uit een andere cultuur en met een afwijkende leefstijl!
Sjabbat sjalom!
