Een nieuw jaar, een jaar van nieuwe kansen en mogelijkheden. Laten we hopen dat mensen die ook nemen en er iets positiefs mee doen, en niet iets negatiefs. Want sommigen zien helaas kansen en mogelijkheden voor het doen van schadelijke en kwade zaken, die in hun ogen goed zijn, maar in de ogen van anderen het ultieme kwaad zijn. Goed doen in je eigen ogen is dus niet genoeg, het moet goed en juist zijn voor jezelf én anderen. Naar de wapens grijpen om een krantenredactie het zwijgen op te leggen is dus kwaad doen, en niet de weg die de mens moet bewandelen. Hoezeer je misschien ook gekwetst bent – geweld is nooit een oplossing. Makkelijk gezegd, maar hoe overtuig je mensen die hier anders over denken? Die in geweld wél een legitiem middel zien om allerlei doelen te bereiken, soms zelfs ‘heilige’ doelen, als waarheid, rechtvaardigheid, het goede, God, et cetera. Een oud probleem, maar een probleem dat helaas veel nieuwe gezichten kent …
Enfin, het oude jaar dus. Een jaar waarin we ook afscheid nemen van allerlei dingen: het woord sjaria-driehoek, omdat die misschien helemaal niet bestaat. Een bijna afscheid van vuurwerk – maar gelukkig is het geknal nu ook een Nederlands cultuurgoed aan het worden dat behouden moet blijven. Vuurwerktraditie heet het in het AD.
Ook hier lijkt het haast een onmogelijke communicatie tussen voor- en tegenstanders te worden. Mevrouw Strouken van het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed legt het uit:
Een variant op de discussies tussen gelovigen en atheïsten?
Ook namen we afscheid van de chipknip, die ooit werd ingevoerd (waarom en wanneer ook al weer?) en nu weer ‘uitgevoerd’, zal ik maar zeggen … Waarom eigenlijk? Gefrustreerd denk ik aan de boete die ik eens kreeg toen ik geen pinpas bij me had, maar wel geld – maar ja ondertussen waren de meeste parkeerautomaten alweer omgebouwd op pin en chipknip. Ook allerlei automaten met eten en drinken deden het opeens niet meer met muntgeld, maar alleen de heilige chipknip verschafte nog toegang tot het versnaperingsparadijs. Nu schijnen allerlei automaten weer haastig klaargemaakt te worden voor muntgeld. Wat kost deze migratie van de chipknip ons, dat ombouwen van automaten in een heel land?
Ook bij Oriëntaalse partij Shas werd afscheid genomen, van zowel Eli Jisjai als van Arje Deri. Ik moet eerlijk zeggen dat ik het maar half volg, maar dit artikel geeft u wat inzicht. Deri is weg, maar komt mogelijk weer terug in de Knesset, Jisjai heeft een eigen partij opgericht: Maran. De naam verwijst naar de eretitel ‘maran’ die aan grote geleerde en spirituele leiders wordt gegeven. Het kan een afkorting zijn van morenoe – onze leraar. Of van mara, in het Aramees ‘heer’, en betekent dus: onze heer. Tja, dat klinkt misschien niet echt Joods, maar 't is toch zo … Een andere uitleg is dat het een afkorting is van: meme’a rabbaniem nismach – hij is als rabbijn door 200 andere rabbijnen erkend. Oftewel: een belangrijke rabbijn die door zijn generatie als één van de leiders wordt gezien, of misschien wel dé leider. In het geval van Shas werd de titel Maran uiteraard voor rabbijn Ovadja Josef gebruikt, oprichter van de Shas-partij en boegbeeld voor veel Oriëntaalse rabbijnen en leken. Ook de schrijver van de Sjoelchan Aroech – Josef Karo – werd trouwens de naam Maran als eretitel gegeven. Overigens valt deze titel nog in het niet bij de gebruikelijke titulatuur voor een chassidische rebbe – Admor: Adonenoe Morenoe weRabenoe. Onze heer, leraar, en meerdere – zoiets.
Afscheid ook van het idee dat wij – Joden – het zo slecht hebben in Nederland. Zoals Michel Kotek schrijft in de Benjamin van Chanoeka (Het wereldbeeld van de Nederlandse Jood): ‘Hebben wij het als Joodse gemeenschap in Nederland nu echt zo slecht getroffen?’
Wat mij betreft echter ook afscheid van de door hem gebruikte term ‘Idijoden’ voor de aanhangers van sex-rabbijn Berland. Een overbodige term voor deze groep rond iemand die nog niet veroordeeld is. Bovendien is het een wat unheimische manier van kijken, door een groep collectief de fouten van zijn leider(s) toe te dichten. Hebben wij, Joden, slechte ervaringen mee …
Maar gelukkig is er ook al goed nieuws in 2015. We gaan er bijna allemaal, netto-gezien, wat op vooruit. Niet spectaculair, maar toch …
Havermout blijkt hartstikke gezond te zijn, en is eerdaags op doktersrecept verkrijgbaar …
Witte wijn is toch een beetje rood, en beren bevorderen de plantengroei.
En hoewel er net weer nieuwe winderige dagen voorspeld zijn (zacht, maar regenachtig mét wind …), is het over minder dan een maand – februari – alweer Toe Bisjwat. Het Bomenfeest dat in het jodendom een steeds prominentere rol speelt sinds de afgelopen eeuwen. Dus laten we de komende weken gebruiken om ons in te leven in het wezen van de Boom. Want de mens is als een boom op het veld … Die gewoon boom staat te zijn, meebeweegt met de wind, opbloeit in de zon, en heerlijke vruchten geeft – of mooie groen gekleurde bladeren. Hoewel de boom ook in verschillende uitvoeringen te bestellen is …
Sjabbat sjalom!
