Wanneer u deze column leest bent u vast wel – of niet – al naar de bijeenkomst afgereisd in de LJG, op donderdagavond. Een bijeenkomst over de dreigende boycot tegen Israël, onder andere aangekondigd door PGGM. Organisatoren zijn het Nederlands Verbond voor Progressief Jodendom, CIDI, FNZ en de LJG Amsterdam.
Mijn vraag is dan wel waarom de locatie een Joods kerkgenootschap is. Wij hoeven toch niet overtuigd te worden dat PGGM raar bezig is? Liever dus een dergelijke bijeenkomst in een conferentiezaal, een hotel, de Rode Hoed etc., waarin het debat juist met mensen wordt aangegaan die de boycot steunen – het liefst PGGM zelf natuurlijk. Want hypocriet is het zeker, gezien de beleggingen van allerlei bedrijven in de wapenindustrie en in landen waar grove schendingen van mensenrechten plaatsvinden. Israël-bashen is helaas een te makkelijke sport geworden. Overigens denk ik ook dat kerkgenootschappen zich vooral met religie bezig moeten houden en niet met politieke kwesties. Ben benieuwd hoe het verder zit met het taboe voor orthodoxen om het LJG-gebouw in te gaan, dat gebaseerd zou zijn op een halachische uitspraak van lang geleden…
Enfin, in het NIW, AT5 en het Parool kon u verder lezen over een grove misleiding op kasjroet-gebied. “Grillroom Baba in het centrum van Amsterdam verkoopt halal vlees als kosjer en misleidt nietsvermoedende toeristen met een vervalst kosjercertificaat”, opende het NIW-artikel.
Tja, vervalsingen. DigiNotar enzo. Jigal Krant toog er vermomd als argeloze toerist naar toe. Hem werd een cheeseburger in de handen gedrukt nadat hem eerst het nep-hechsjer getoond was. Triest inderdaad als kasjroetcertificaten worden vervalst. Toch is het de vraag of degenen die daar eten zichzelf ook niet misleiden. Zelfbedrog. Ik bedoel: je bent toerist in Amsterdam en kent de stad niet, noch de Joodse gemeente en de situatie ter plekke. Je ziet een grillroom die gerund wordt door twee Egyptenaren (heb overigens niets tegen Egypte). Je vraagt of het er kosjer is, en krijgt een hechsjer te zien.
Stop. So what, hechsjer? Laten we stellen dat het wel een echt hechsjer is. Van wie is het? Wie zijn die rabbijnen die er op staan? In dit geval uit de VS. Is het niet naïef om te denken dat die vanuit de VS kunnen zien wat er zo een 6000 km verder in Grillroom Baba in Mokum gebeurt? Wie garandeert dat het vlees dat je nu eet ook inderdaad het kosjere vlees is. Hoe behandelt men het vlees – is er ook melk aanwezig in de grillroom? Is er ook ander niet-kosjer vlees aanwezig of andere niet-kosjere producten die vermengd met het kosjere vlees kunnen worden, of hiermee in aanraking komen? Zitten er mensen te eten in Baba die er religieus uitzien? Met keppel en zo? Ik denk het haast niet. Wie traditioneel is – dus niet per se orthodox – zal met vlees al sowieso strenger zijn dan met andere producten. En voor die korte vakantieperiode eet je dan maar even geen vlees… De reactie van één van de geïnterviewde kosjere restauranteigenaren klinkt haast surrealistisch:“Streng religieuze Joden trappen er met open ogen in. Als ik ze vertel dat ze niet-kosjer vlees hebben gegeten zijn ze totaal van slag". Hoe naïef kun je dus zijn? Maar misschien is het feit dat kasjroet tegenwoordig aan (niet-vervalste) certificaten wordt afgemeten wel het grootste probleem…
Mijn eigen Rosj Jesjiva (hoofd van een Talmoedschool) had het niet zo op kasjroetcertificaten. De man was één van de weinige rabbijnen uit Vilna die de Sjoa overleefde en een groot geleerde. Hij wist dus wel waar hij het over had. In Vilna at je bij een ‘ehrliche Jid,’ zei hij, en wie geen ‘ehrliche Jid’ was, daar at je niet. Een certificaat aan de muur maakt iemand nog niet tot ‘ehrliche Jid’. Een orthodoxe witz hierover gaat ongeveer zo:
‘Is het hier kosjer,’ vraagt de man aan de eigenaar.
‘Maar meneer, uiteraard’ – zegt de man enigszins beledigd. ‘En kijkt u maar eens om u heen,’ zegt hij daarna, en wijst op de foto’s en afbeeldingen van grote rabbijnen die aan de muur hangen.
‘Tja,’ antwoord de klant, ‘ik had het liever omgekeerd gehad.’
‘Hoe bedoelt u?’ vraagt de eigenaar.
‘Nou, nu hangen hún portretten aan de muur en bent ú de uitbater. Ik had liever úw portret aan de muur gezien, en dat zij de sjoarma afsneden…’
Overigens zijn vervalsingen van kasjroet-certificaten – zowel in Israël als de Diaspora – een veelvuldig voorkomend euvel. Getuige de updates hiervan door het Opperrabbinaat van Israël. Bekijk hier bijvoorbeeld de laatste update met vervalste kasjroetzegels en ingetrokken certificaten van deze maand.
Vooral het vervalste certificaat op het mondwater Listerine spreekt mij dan weer aan – dat heeft toch helemaal geen certificaat nodig? Je mág het niet eens doorslikken… Wie dit leuk vindt kan hier andere updates lezen. Of zich vergapen aan tientallen vervalste certificaten op olijfolie in Israël.
Tot slot: eens in de zoveel jaar krijg ik weer eens de vraag of men een krant die in een plastic folie zit verpakt (het NIW) open mag maken op Sjabbat om deze te lezen. Ik heb daar al eens in het NIW zelf over geschreven en gezegd dat het mijns inziens geen probleem is. Omdat ik echter geen halachische uitspraken doe maar slechts richtingen aangeef, is het altijd prettig om het nog eens terug te lezen bij een échte rabbijn op Internet, Eliyad ben David. En wel op de site van de Yeshiva in Beth El die geen Jodendom-light is te noemen (of je het politiek met ze eens bent is een tweede…).
Antwoord: Vrede en zegen! Je mag het zakje openen op Sjabbat. Zelfs als je een voorwerp hebt laten ontstaan op Sjabbat (namelijk het zakje), dan is dat niet te beschouwen als een voorwerp omdat je geen bedoeling hebt om het (= het zakje) erna te gaan gebruiken. In elk geval is het goed om te proberen om het te scheuren op een manier dat er geen voorwerp ontstaat, zoals je schreef…
Sjabbat Sjalom!
