Stel dat u prima uw talen spricht, and vous voudrai entradas into a cafe, gewoon pour la comodidad – om wat te bebida met je chaweriem. Quero herein bitte, spasiba, merci, gracias, köszönöm, grazie, tack, dankon, sjoekran, toda! Ai, dat kan dus niet in Tiel hè? In Tiel spreken we namelijk alleen Tiels en Nederlands – zoals Flipje dat ook deed. Verder geen andere talen, niets. Nada. Dus word je gewoon aan de deur geweigerd. Want dat is toch heel gewoon in de wereld. Als je in een land bent waar je de taal niet kent, word je toch altijd de toegang ontzegd tot horecagelegenheden? Moeten we niet moeilijk over doen. Uiteraard heeft het café (eigenlijk waren het er twee) de keutel – la drôlle – alweer ingetrokken. Want spijt en excuus.
We zitten tegenwoordig namelijk erg diep in de ‘sorry en excuus'-cultuur. Ik hoop niet dat ik hiermee iemand heb beledigd … Je kan eigenlijk meestal alles wel zeggen, als je later maar oprecht spijt betoont en excuses maakt. Of het nu gaat om memo's over de dividendbelasting, bonnetjes van een deal met een crimineel, een gefantaseerde ontmoeting met een buitenlandse leider, of nepnieuws als zanger om jezelf via troll-accounts als een sympathiek mens voor te stellen, een Nederlandse rapper die vrouwen beledigt, of Duitse zangers die lollige teksten met verwijzingen naar de Sjoa rappen.
Of je bent natuurlijk politiek leider van de Palestijnse gebieden en zegt dat de Joden zelf schuld hebben aan de Sjoa. In eerste instantie maak je gewoon je excuses en vaak – maar niet altijd – loopt het dan allemaal met een sisser af. Het mooiste is natuurlijk als je een symbolische daad stelt: je rapt een liedje met excuses of je gaat een bezoek aan Auschwitz brengen om boete te doen vanwege je domme en krenkende rapteksten.
Niet dat ik tegen excuses ben, integendeel. Vergeving is een zeer noodzakelijke menselijke eigenschap die een religieuze en sociale waarde heeft. Zeker in een door digitale media gedomineerd tijdperk waarin niets wordt vergeten en alles op het eeuwige web blijft staan. En natuurlijk zeg je in een opwelling van boosheid, pijn en verdriet wel eens dingen waar je achteraf spijt van hebt. Mensen moeten een nieuw begin kunnen maken. Maar het moet niet zo zijn dat je maar kwetsende teksten rondstrooit om die vervolgens binnen 24 uur al weer af te zwakken, in te trekken en spijt te betuigen. Dan wordt beledigen en liegen gewoon een strategie – je kijkt gewoon of je er mee wegkomt. Zo ja, prima. Zo niet, dan excuses. Denk na over wat je zegt en doe dat vooraf, niet erna (niet na-denken maar voor-denken …). Bij twijfel: niet doen en raadpleeg anderen.
Deze column schrijf ik vanuit Israël, waar altijd wel iets gebeurt. Allereerst het weer – ook hier lijken de gevolgen van klimaatsverandering merkbaar. In de kleine week dat ik hier nu ben, is het voornamelijk bewolkt geweest, met of extreem hoge temperaturen (tussen de 35-40 graden Celsius) of te lage temperaturen (20-25). Afgelopen maandag viel er hagel en regen op sommige plekken en ook dinsdag viel er in het noorden al veel regen, 's avonds gevolgd door grote hoeveelheden op mijn locatie niet ver van het vliegveld. Woensdag verliep weer warmer dan voorzien; donderdag werd het weer héél warm – boven de 30 graden. Kunt u er nog iets van begrijpen? Regen na Pesach is uitzonderlijk in Israël – zeker in grote hoeveelheid – en werd vroeger als negatief gezien. Te nat graan ging rotten of zorgde voor plantenziekten.
En dan is er natuurlijk de toch nog plotselinge opening van de Amerikaanse ambassade in Jeruzalem, pyro-vliegers uit Gaza die met hun brandend materiaal voor grote branden zorgen aan de grens met Gaza, en zorgen over een Iraanse vergelding na Israëlische acties – bijvoorbeeld door een raketaanval van een aan Iran gelieerde beweging op het noorden van Israël. Maar er is wel meer aan de hand in Israël, zoals ook het Jodendom in de diaspora meer is dan alleen het strijden tegen antisemitisme. Op dit moment zijn er twee wetsvoorstellen in Israël die men ook in Joods Nederland met aandacht zou moeten volgen. Het eerste is een wetsvoorstel waarmee het Israëlische rabbinaat en daarmee ook de staatsinstituten kunnen optreden tegen elke Jood – ook wanneer die geen staatsburger is van Israël – die zijn vrouw geen scheidingsakte wil geven. Om zo het probleem van de geketende vrouw (agoena) tegen te gaan.
Nu is het inderdaad belangrijk het agoena-probleem op te lossen, maar dan graag vanuit het halachische systeem zelf, zoals sommige rabbijnen ook voorstellen. Maar het gaat te ver indien het Israëlische rabbinaat zich gaat mengen in huwelijken van Joden uit de diaspora en meent dat het hierin jurisdictie heeft. Al eerder schreef Times of Israel over dit wetsvoorstel. Maar lees ook dit recente artikel in de Haaretz van enkele dagen geleden.
Een ander opmerkelijk wetsvoorstel, van de rechts-religieuze Habajit Hajehoedi, is er een dat de invloed van het Hooggerechtshof van Israël aan banden wil leggen en dat in feite wil omzeilen. Dit maakt het in de toekomst mogelijk dat de Knesset met een meerderheid van 61 stemmen een wet kan aannemen die door het Hooggerechtshof is afgekeurd omdat hij in strijd is met grondrechten. Hiermee valt volgens critici de laatste juridische basis weg onder individuen die in hun grondrechten worden geschonden. Afgelopen maandag werd het wetsvoorstel aangenomen in een commissie van ministers, maar nog niet in de Knesset, waar de wet op veel weerstand stuit, ook van centrum-rechtse kant. Een aantasting van de democratie van Israël, zo zeggen tegenstanders van links én rechts terecht.
Want het zou elke Knesset – links of rechts – in staat stellen allerlei wetten door te voeren die niet door de ethische beugel kunnen. En Israël heeft al geen echte grondwet. Directe aanleiding voor het doordrukken van deze wet door zijn voorstanders is dat het zo mogelijk wordt de Afrikaanse asielzoekers die in Israël wonen, uit te zetten – iets wat het Hooggerechtshof eerder verbood. Enfin lees er zelf meer over in Times of Israel.
Maar voor de rest zijn de meeste Israëli's natuurlijk gewoon bezig met hun dagelijkse leven en proberen ze net als iedereen van hun leven te genieten. Of van een wielerspektakel als de Giro d'Italia. En geef ze eens ongelijk …
Sjabbat sjalom
