Is de lente dan eindelijk aangebroken? Ik durf het haast niet te geloven ... Want voor je het weet verpesten enkele dagen regen en bewolking al je plannen. Bovendien, voor je het weet staat de zeespiegel opeens 8 meter hoger dan tot nu het geval was, met deze hoge temperatuur voor de tijd van het jaar ... En als het langere tijd zo doorgaat zelfs 20 meter.
Toe maar. Ik wil u natuurlijk niet bang maken, dat spreekt voor zich. Enfin, ik denk lente+zon+warmte = lol. Mijn vrouw denkt: lente+zon+warmte = schoonmaken, binnenshuis opruimen, keukenkastjes schoonmaken = ¼ leuke dingen doen. Oftewel: Pesach², nee eerder nog Pesach³! Ja, vierkantswortel uit menoeche zal ik maar zeggen. ‘Er ligt stof op de boeken’, zegt mijn vrouw. Nou is dat inderdaad ernstig, maar niet omdat het niet schoon zou zijn of niet-kosjer voor Pesach. Stof op je boeken betekent dat je ze niet genoeg openmaakt ... Maar leg dat maar eens uit.
Nou is opruimen niet helemaal negatief hoor. Soms helpt het echt om fris tegen dingen aan te kijken als je je fysieke omgeving ordent of anders inricht. Zo zie je dingen echt vanuit een nieuwe hoek of gezichtspunt. Je eigen doortocht door de Schelfzee zal ik maar zeggen. Want wie had gedacht dat wat eerst water was, nu droog komt te liggen, en dat water zich kan opstapelen als een muur? We zagen dat helaas wel eens de laatste tijd bij een tsunami waarbij er echt een muur van water aankomt. Maar, als we het ook als een metafoor zien, gaat het over het ontdekken van nieuwe oplossingen, nieuwe krachten in jezelf, een eigen pad banen in de chaos. Volgens een Midrasj spleet de Schelfzee uiteen in 12 paden, één pad voor elke stam. Volgens een andere Midrasj zijn er 12 poorten in de hemel waardoor de gebeden naar binnen komen, van elke stam. En voor wie niet weet bij welke stam hij hoort, is er ook een 13e poort. Iedere gemeenschap zijn eigen benadering, zijn eigen kanaal, lijkt de boodschap te zijn.
Ondertussen beginnen we weer een nieuw boek van de Tora, althans in de orthodoxe traditie. Eigenlijk is het onlogisch dat we, nu Pesach er aankomt, we in het derde boek van de Tora zitten, Wajikra. Nu was er ook een cyclus in Israël die de Tora in 3 jaar uitlas. En volgens sommigen zelfs een 7-jarige cyclus. Was er ooit wel een cyclus waarbij je op de belangrijke drie bijbelse feesten net de passages las die iets met de feestdag te maken hebben? Dat gaat nog best een klus worden – tussen de Uittocht en de doortocht van de Schelfzee en het verhaal van de Openbaring zitten maar enkele hoofdstukken, maar wel 7 weken. Iemand een idee? Voorlopig is het best een moeilijke klus voor de rabbijn om de naderende Pesach aan de Parasja van de Week te verbinden, die over offers gaat. Tenzij je de hele Pesach-schoonmaak als één groot offer ziet. Want opruimen is best een pijnlijke en confronterende bezigheid. Brieven die je niet hebt opengemaakt, boeken die je wel gekocht hebt maar niet gelezen, werkstukjes van de kinderen die ergens gekreukeld onder vandaan komen terwijl ze zo hun best hebben gedaan. Tijdschriften die je niet hebt gelezen, spullen die je hebt gekocht maar nooit gebruikt, kleren die nog met het etiket eraan in je kast liggen en nu te klein zijn. En wat gooi je weg, en waarmee ga je een nieuw seizoen verder?
Vroeger was Pesach net zo stressvol denk ik, en ook toen zullen de verschillen tussen het mannelijke perspectief en het vrouwelijke, aanwezig geweest zijn. We lezen immers bij de rabbijnen dat men 30 dagen voor een feest zich moet gaan bezighouden met alle wetten (halachot) van de feestdag. Als geleerde moest je ook over de feestdagen je voordracht houden. Daar is nog het gebruik van overgebleven dat de opperrabbijn op de sjabbat vóór Pesach zijn halachische voordracht houdt. Oorspronkelijk was het de bedoeling dat het volk in de weken voor Pesach van de rabbijn in de synagoges de wetten hoorde die van toepassing waren. Oftewel: ook toen begon men al een maand van te voren met schoonmaken omdat de rebbetzinte dat nu eenmaal zo besloten had.
Op verschillende internetsites beginnen de vragen over Pesach dan ook al op te duiken. Over een aanrecht dat gespleten is, wat nu op Pesach? Kokend water er overheen gieten maakt het alleen maar erger. Antwoord: afdekken met veel lagen aluminiumpapier.
Ook apart is de vraag van een net getrouwd stel dat niet kan besluiten waar ze de Pesach gaan vieren: bij zijn ouders, of bij haar ouders? Mogen ze het lot laten beslissen? (Blijkbaar zitten ze nog een beetje in de Poeriemstemming) ... Antwoord: door loting mag bepaald worden waar ze gaan seideren.
Tot slot: hoe een keramische kookplaat te reinigen (elk jaar een vast terugkerend thema lijkt me ...), volgens Asjkenaziem, voegt de vraagsteller er nog aan toe, want die houden er een strengere mening op na inzake het kasjeren van glas op Pesach. Ieder zijn eigen Pesach natuurlijk. Antwoord: In dit geval kan je het wel kasjeren door de kookplaat te verhitten tot een temperatuur waarop papier erop verbrandt.
Alvast een goede schoonmaak gewenst.
Sjabbat sjalom
