De voorbereidingen voor Pesach zijn alweer in volle gang, althans als het goed is … Afgelopen week lazen we in sjoel een extra stuk naast de wekelijkse parasja – Parsjat Parah, de verhandeling over de koe. Ik doel dan natuurlijk op de Rode Koe – een geheel rode koe die in één van de meest mysterieuze rituelen van het jodendom in zijn geheel verbrand werd. Van de as werd een reinigingswater gemaakt: men neme bronwater, aangevuld met wat cederhout, een stukje rode wol (scharlaken?) en hysop. Wie onrein is geworden door contact met een dode werd met dit reinigingswater bespat om weer rein te worden. Daar moest wel nog een offer bij gebracht worden en zo – enfin lees het zelf maar.
Het is traditie dat men dit extra stuk leest op de Sjabbat ná Poeriem. Als het kwaad in onszelf benoemd is (Amalek), kunnen we ons gaan reinigen als voorbereiding op Pesach. In de tijd van de Tempel moest of wilde men met Pesach altijd een pelgrimage naar Jeruzalem maken. Maar wie onrein is, mag de Tempel niet in – vandaar dat men zich voorafgaande aan het bezoek aan de Tempel moest reinigen: door een ritueel bad te nemen voor lichtere vormen van onreinheid, en het ritueel van de Rode Koe wanneer men onrein was geworden door de dood en bij voorbeeld dat eerder nog niet had afgewassen door het ritueel van het reinigingswater van de Rode Koe.
Tja, de Tempel werd alweer bijna 2000 jaar geleden door de Romeinen vernietigd en Jeruzalem verwoest – u weet wel die Romeinen die van die mooie aquaducten konden bouwen en zo … Dus hoe wordt je nu rein? Eigenlijk is de conclusie dat je inderdaad die zware vorm van onreinheid zonder het Rode Koe-reinigingswater niet kúnt afwassen. Vandaar dat we de Masjiach nodig hebben om weer rein te worden. Want de Masjiach zal de Tiende Rode Koe bereiden, gerekend vanaf de eerste die door Mozes werd bereid. Samen met de Masjiach wordt natuurlijk ook de Tempel herbouwd en alle offers en bijbelse rituelen keren weer terug. Misschien leest men de tekst uit de profeten dan ook letterlijker dan je zou zeggen: “Ik zal rein water over u sprengen, en gij zult rein worden; van al uw onreinheden en van al uw afgoden zal Ik u reinigen” (NBG, Ez. 36:25). Dat is dan geen metafoor voor spirituele reiniging, maar een beschrijving van de reiniging door het reinigingswater, met daarin de as van de Rode Koe.
Ik wil geen Rode Koeien uit de sloot halen, maar ter herinnering aan het Tempelritueel van reiniging als voorbereiding op een bezoek aan de Tempel, leest men jaarlijks nog dit stuk uit Bemidbar 19. Om ons zo voor te bereiden op Pesach en te herinneren aan wat ontbreekt aan onze bevrijding, onze Pesach: een herbouwd Jeruzalem (hoewel alles wordt dichtgebouwd …), een Tempel en offers. Maar men leest het misschien ook wel als vervanging van het offer. In de Joodse traditie vinden we het idee dat door een bepaalde passage uit de Tora te lezen, iets geactiveerd wordt – er gebeurt iets. Zo ook ten aanzien van de offers. Wie een brandoffer schuldig is, of een zonde-offer en de bijbehorende passage leest uit de Tora – hem wordt het aangerekend alsof hij het offer gebracht heeft. Door het lezen van deze passage over de Rode Koe worden we dus misschien in spiritueel opzicht rein.
Over reiniging gesproken. Enkele dagen geleden las ik het bericht op nu.nl dat luchtvervuiling jaarlijks 7 miljoen slachtoffers maakt.
Zeven miljoen! Dat zijn toch aantallen waarvan we niet kunnen zeggen, niks aan de hand?
Het opmerkelijke hierbij is wel – voor het geval dat u alleen denkt aan rokende fabrieksschoorstenen, auto’s en andere roetuitbrakers – dat de meeste slachtoffers binnenshuis vallen:
Hoe het ook moge zijn – binnen- of buitenshuis – het tegengaan van vervuiling is ook een religieuze opdracht. Zoals een spirituele meester het eens (ongeveer) zei: “Het zorgen voor het fysieke welzijn van een ander is jouw spirituele opdracht.” Of in het Jiddisj: jenems gasjmiyes, is dein ruchniyus. Dus ik vraag u allemaal: willen jullie meer of minder luchtvervuiling?
Een andere link met vervuiling vond ik in weer een ander alarmerend bericht: ons vlees is niet veilig, volgens de Volkskrant:
De oorzaken: op de toezichthoudende instantie, de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), is zo veel bezuinigd dat ze geen toezicht meer kan uitoefenen. Bovendien blijken financiële factoren belangrijker dan voedselveiligheid – opnieuw een bewijs dat het aan de markt overlaten tot slechte en immorele resultaten leidt. Nu moet ik er wel bij zeggen, dat dit voor kosjer vlees mogelijk minder geldt, omdat daar toch meer toezicht op is en rare bijmengingen of knoeien met koeienvlees dus uitgesloten is (hopelijk …).
Tot slot deze link naar een artikel in de Engelstalige versie van de Yediot, waarin een rabbijn een ban op de gefillte fisj uitroept, omdat de prijsstijgingen exorbitant zijn. Wie denkt dat ‘het’ jodendom altijd voor een vrije markt staat, vergist zich.
Sjabbat sjalom!
