Ik hoop dat u een leuke seider heeft gehad. Ik schreef al eens eerder dat de dag erna in sjoel het altijd een soort markt was, waarbij de kinderen tegen elkaar opbieden hoe laat de seider bij hun afgelopen was, en hoeveel gasten ze wel hadden. Misschien gaan deze kinderen – inmiddels groot geworden – nu andere vragen stellen: heb je wel tijdens het eten van de gehele hoeveelheid matze geleund? Hoeveel matze heb je gegeten, en in hoeveel tijd? Want, dat blijkt allemaal ingewikkeld te liggen. Over de maten in de halacha is eindeloos gediscussieerd en gelernd. Hier enkele meningen over hoeveel die olijfgrootte aan matze nu moet zijn.
Allereerst is er de vraag of je naar gewicht of naar volume gaat meten. Meestal beslist men naar gewicht. Maar hoeveel dan? De maten variëren van 19 gram, 27, 29, 33 tot 50 gram (de ‘moeder der olijven’ zal ik maar zeggen ...). Maar dan ben je er nog niet. Er is een andere regel in de halacha dat eten pas eten is als je een bepaalde hoeveelheid voedsel in een bepaalde hoeveelheid tijd eet. De rabbijnen noemen dit: ‘de tijd nodig voor een half brood’ (kedei achilat peras). Maar hoe groot is dat halve brood dan? De hoeveelheid van 3 eieren, zegt één. Welnee, 4 eieren zegt de ander (uiteraard verschilt men ook van mening over hoe groot/zwaar een ei dan wel is).
En is dat een standaardtijd die geldt voor elk voedsel, of meer een gemiddelde tijd die we in de halacha in bepaalde gevallen gebruiken? Daarnaast moet je ook in elk specifiek geval kijken naar de structuur en aard van het voedsel zelf (hard, zacht, vezelig etc). Maar hoeveel tijd is dat nu in praktijk? Op internet vond ik in ieder geval de volgende meningen uit de halachische literatuur: 9, 8, 7.5, 6, 5, 4.5, 4, 3, of 2 minuten. Tja, en machinematzes of handgebakken matzes? In dat laatste geval raad ik u ten stelligste af om volgend jaar de grootste maat voor de olijf (circa 50 gram) in de strengste tijd proberen te eten (2 minuten).
Veel rabbijnen gaan relaxed met de materie om en adviseren om de maat van 27-29 gram aan te houden in de gemiddelde tijdsduur van 4-4.5 minuten. Dat is te doen, en de geboden zijn gewoon in het normale leven te integreren. Daar hoef je niet opeens voor te gaan schrokken en hele brokken matze onverteerd weg te slikken. Misschien heet dat ook geen eten in de halacha omdat het op een onnatuurlijke manier gebeurt? Anderzijds zijn er mensen die hier spiritueel nerveus van worden en dit allemaal verwarrend vinden. Die gaan met horloges en weegschaaltjes in de weer. Niet doen, zeiden ze bij mij op de jesjiva, deze mensen controleren ook dagelijks wanneer ze het huis verlaten meerdere keren of ze het gas wel écht goed uit hebben gedaan ...
Wanneer bovenstaande u allemaal tot op heden onbekend voorkwam, dan zal het u niet kwalijk genomen worden denk ik. Althans dat meen ik te ontlenen aan het volgende chassidische verhaal, een genre dat zeker in de beginperiode van het chassidisme zeer serieus werd genomen (en onder sommigen nog steeds). Het verhaal gaat ongeveer zo (u kunt het o.a. lezen op de website van Pardes, waar u ook nog andere verhalen kunt lezen):
Het verhaal is ook hier te lezen, maar dan is Chaim de Kruier opeens Shmerl de Kleermaker en ook andere details verschillen iets, maar het is in essentie hetzelfde verhaal ...
DISCLAIMER: probeer ook dit niet zelf thuis uit. Alcohol maakt meer kapot dan je lief is.
Voor wie geen of moeilijk afscheid kan nemen van Pesach, de matzes en de Pesachwijn: misschien is een Masjiach-maaltijd een goed idee voor volgend jaar ...
