Wat is er weer veel gebeurd in die bijzondere dagen tussen Rosj Hasjana en Jom Kipoer. Laat ik bij het belangrijkste beginnen: het wok-akkoord. Kort gezegd: wokken is een nu erkende specialiteit waarvoor ook buitenlandse koks – lees: uit China – een werkvergunning krijgen, mits zij ook de Nederlandse werkloze kok opleiden tot wok-expert.
Een zeer belangrijk akkoord uit de koker van Asscher, die vergaande gevolgen zal hebben. Allereerst werden / worden allerlei alfa-vakken aan de Nederlandse universiteiten de afgelopen 10-15 jaren al in rap tempo gesloten of slank bezuinigd. Zo verdwenen de Slavische talen op veel universiteiten en ook de Theologie – hoe God uit de academie verdween, zal wel weer de titel luiden van een boek van Geert Mak hierover … Allerlei opleidingen verdwenen of moesten onder andere noemers verder – de prestigieuze Vrouwenstudies gingen ook als een nachtkaarsje uit. Kortom er zijn veel semi-werklozen die een baan nodig hebben straks. De oplossing ligt voor de hand: leid ze op tot wok-expert.
En dat is nog maar het begin. Volgens Louise Fresco moet de universiteit nog veel verder op schoot zitten bij het bedrijfsleven – ik schreef hier al eerder over. Het hoger onderwijs is inderdaad de laatste tien jaar veranderd in een fabriek die met managersjargon wordt bestuurd en geleid. Alleen wat geld opbrengt, is belangrijk en als hoogleraar moet je je eigen onderzoek bij elkaar sprokkelen. En dan heb ik het nog niet eens over de soms dubieuze connecties tussen onderzoek en bedrijfsleven … Wie de krant nog beter las in de vele vrije uren van de feestdagen, kon lezen dat onze Asscher ook nog even tussen neus-en-lippen door het mogelijke verdwijnen van drie miljoen banen aankondigde door de robotisering. Je kunt drie miljoen mensen natuurlijk niet allemaal opleiden tot wok-expert, maar wat dacht u van sushi-snijder, wrap-deskundige, whopper-bouwer, haringkaker, steak-specialist of choemoes-maker (MA)? We kunnen met Rosj Hasjana dus beter tot Unilever, Philips en Shell bidden voor ons levensonderhoud dan tot God, denk je cynisch.
Dan was er ook nog Joods nieuws. Bijvoorbeeld de rampvlucht van EL AL uit New York naar Israël die door ultra’s werd gedomineerd die niet naast een vreemde vrouw wilden zitten. Nu wil ik soms ook niet naast vreemde mensen zitten, maar om hiervoor nu een vlucht te vertragen en het gangpad te versperren …
Zulke berichten verpesten de beeldvorming van de wel-normale ultra. Gelukkig weten andere ultra’s wél hoe het moet. Neem nu die Breslov’s, die gaan elk jaar met Rosj Hasjana naar Uman in de Oekraïne – hoe zit dat dit jaar met de veiligheid, vraag ik me af - om het graf van hun grote rebbe, Nachman van Bratslav te bezoeken. De rebbe verlangde van zijn leerlingen immers dat ze op Rosj Hasjana naar zijn graf zullen komen. En wie naar zijn graf komt, een aalmoes geeft, en de 10 Psalmen uitspreekt van de Tikkoen Hakelali, die zal persoonlijk door rebbe Nachman uit de hel gered worden. En ja, wie wil dat nu niet?! Vandaar dat de afgelopen jaren het graf zo'n 20.000 tot 30.000 bezoekers trok, voornamelijk mannen. Dat is overigens ook één van de kritiekpunten op het bezoek aan Uman – ze laten op de Hoge Feestdagen hun gezin in de steek … Enfin, dit jaar doet de beweging een dringende oproep aan de vrouwen om toch vooral niet naar het graf te komen omdat dit het spirituele niveau daar aantast doordat mannen en vrouwen mixen. Lees het verder zelf.
Ondertussen was u al aan het sap-vasten als oefening voor Jom Kipoer. Zo rijst tevens de vraag of vrouwen gouden sieraden mogen dragen op Jom Kipoer. U denkt: wat mij betreft het hele jaar niet, want dat is goedkoper – nee, daar gaat het nu even niet om. De vraag wordt in de Daily Halacha van 30 september behandeld door rabbijn Eli Mansour uit de VS – mij verder onbekend. We lezen namelijk in de Talmoed dat de Hogepriester op Jom Kipoer het Allerheiligste alleen in ging met eenvoudige witte kleren, en niet in zijn gewone mooie kleren waarin goud zit verwerkt. Want het goud zou wel eens een associatie bij God (of Satan?) kunnen opleveren die aan het Gouden Kalf herinnert. Dat willen we natuurlijk juist op deze dag vermijden – de Hogepriester moet immers de zonden in de vergetelheid werpen, en juist niet oprakelen. Maar wat betekent dat voor de gewone man of vrouw? Mag die wel goud dragen? Er zijn allerlei discussies over, maar de consensus schijnt te zijn dat alleen gouden sieraden die op witte kleren worden gedragen – of geborduurd zijn – verboden zijn. Opmerkelijk genoeg stellen sommige rabbijnen dat voor vrouwen dit allemaal niet geldt omdat ze geen deel hadden aan het Gouden Kalf – hé, nu eens niet de schuld van de vrouwen … Maar wel is men het erover eens dat allerlei extravagante sieraden die je niet gewoonlijk draagt, op Jom Kipoer niet passend zijn vanwege het serieuze karakter van de dag.
Voor wie weinig inspiratie voelt voor Jom Kipoer heeft Aron Moss een oplossing: Jom Kipoer is geen droevige depressieve dag, maar de dag van onze feilbaarheid en dus menselijkheid. Juist door onze menselijkheid te benadrukken door stil te staan bij onze onvermijdelijke fouten, brengen we het goddelijke perfecte in de onvolmaakte wereld binnen, stelt hij op chabad.org. Waren we perfect dan hadden we weinig te zoeken op aarde – God heeft al engelen genoeg. Zo worden onze fouten een bron van vreugde en teken van Gods onvoorwaardelijke liefde voor de mens. Uitprinten dus en in sjoel lezen …
Wat me tot slot brengt bij de inspirerende SMS-vragen aan rabbijn S. Aviner, die ook al gedeeltelijk te lezen zijn op de website van zijn uitgeverij (bijna 5000 SMS-vragen staan daar).
Ik put dan natuurlijk weer uit het sjoelblad van deze week Olam Katan, nr. 467:
Antwoord: Nee, dat is niet waar. Toast is gedroogd brood, en het water dat verdwenen is bevat geen calorieën. Het belangrijkste is niet te veel eten en goed kauwen (associatie: Koot & Bie, Hengstenbal).
Sjabbat sjalom, nog veel jaren!
