Tja, het zijn rare tijden met deze coronacrisis. Veel mensen zullen zich ongerust maken over hun eigen gezondheid, hun kinderen, vrienden, familie, kennissen en andere dierbaren. Bovendien is ook de financiële chaos enorm – veel zzp'ers zijn hun inkomen kwijt en ook de beurs staat historisch laag. Natuurlijk willen we deze crisis eensgezind doorkomen en zullen we vast op elkaar letten. Maar echt gerust word je er niet van. Want echt nieuw is het niet. Honderd jaar geleden maakte de Spaanse griep wereldwijd miljoenen slachtoffers. En dan natuurlijk het jaarlijkse terugkerende griepseizoen, waarin iedereen het eigenlijk normaal vindt dat duizenden (bijna altijd ouderen) sterven. Was dit echt niet te voorzien, na SARS, MERS en de Mexicaanse griep? De steeds vaker optredende vogelgriep en varkenspest? Was er echt niets aan te doen, geen geneesmiddel voor virussen te bedenken?
Het lijkt alsof we tegen de grenzen van het systeem aanlopen dat we zelf hebben gecreëerd. Het lijkt alsof we nauwelijks voorbereid zijn op calamiteiten die zich gelukkig sinds ’40-’45 nauwelijks hebben aangediend. Hoewel? In 1953 stierven nog ruim 1.500 mensen bij de Watersnoodramp – denk ook aan de stijgende waterspiegel die ons nog te wachten staat. De afgelopen decennia lijken we echter van crises naar crises, van natuurramp tot de volgende calamiteit te lopen: tornado's, tropische stormen, overstromingen, aardbevingen en tsunami's. En nu dus corona. Een wake up call? Hopelijk wel, zodat het tij ten goede kan worden gekeerd, en we de lessen leren van het verleden. Zoals ook de negentiende eeuw een teruggang was ten opzichte van de achttiende eeuw met al zijn beloftes – deels loos, sommige betekenisvol. Toen kwam de stilstand, teruggang en onrust op veel vlakken. We weten in Europa wat dat ons heeft gebracht: veel strijd en revoluties en twee wereldoorlogen. Toen begonnen we plechtig opnieuw en beloofden 'nooit weer', maar hielden ons daar vaak in de praktijk niet altijd aan, verblind als velen zijn door de winst op korte termijn – politiek of economisch.
De afgelopen jaren is de gang steeds meer gemaakt van solidariteit naar een ongezond individualisme waarin concurreren, egoïsme, winstcijfers en tabellen de boventoon voeren. Een 'ieder voor zich'-mentaliteit die niet het beste in mensen naar boven haalt. Want niemand leeft alleen en kan alles alleen … Kortom, de vraag is of er echt geen betere keuzen kunnen worden gemaakt. Zodat iedereen een verzekerd basisbestaan heeft, schone lucht en water, genoeg voedsel, toegang tot scholing en gezondheidszorg. Wordt alles dan saai en is iedereen dan hetzelfde zonder de 'gezonde concurrentie' om de basis van het bestaan?
Er is zeker genoeg plek in een dergelijke samenleving voor iedereen om zichzelf te ontwikkelen in de richting die hij of zij wenst. Vrijheid, autonomie en keuzevrijheid blijven behouden en worden zelfs nóg belangrijker. En dan niet alleen voor Nederland – één van de meest welvarende landen in de wereld, maar slechts met 1150 IC-bedden (?) – maar voor heel Europa, ja heel de wereld. Dagdromen en naïef idealisme? Misschien, maar we hebben een inspanningsverplichting en de resultaten zullen positief zijn als we het echt willen.
Laten we onze prioriteiten anders stellen en aandacht en energie besteden aan wat écht belangrijk is. Dat zijn nogmaals allereerst de dagelijkse basisbehoeftes waarin iedereen moet worden voorzien, vervolgens de top, waarin de gekozen ontwikkeling, zingeving en individuele leefstijl hun plaats krijgen. En natuurlijk culturele goederen die van waarde zijn voor een gemeenschap. Laten we de komende decennia inzetten op het bestrijden van honger en ziektes wereldwijd – want als deze coronacrisis íets duidelijk heeft gemaakt dan is dat wel dat lokale problematiek niet meer bestaat. Alles wordt geëxporteerd en geïmporteerd – letterlijk en figuurlijk. Zet de knapste koppen wereldwijd bij elkaar uit alle disciplines – alfa-, bèta- en gamma-richtingen – om de echte problemen het hoofd te bieden. En dat betekent voor nu – een geneesmiddel voor het coronavirus. Als er dan nog tijd overblijft steken we die uiteraard in het EK, het WK, de Olympische Spelen en het Songfestival, waar ik natuurlijk helemaal niets tegen heb. Als de andere dingen maar ook worden opgelost …
Laten we van de crisis dus een wereldwijd moment van tesjoewa maken, een punt van verandering en transformatie naar een betere wereld, mensheid en samenlevingen. Waarin veiligheid, stabiliteit, geluk en welvaart op positieve wijze tot stand komen. Laten we hopen dat corona snel gaat worden bedwongen, zonder veel slachtoffers. Uiteraard denken we hierbij ook aan alle coronapatiënten in de wereld en mensen die in quarantaine zitten. Wie het nieuws volgt, kan lezen hoe de regels in Israël vandaag weer aangescherpt zijn en mensen eigenlijk het huis niet uit mogen. Ook daar geen pretje. Hoewel men op Internet en WhatsApp de moed erin houdt met allerlei grappen en grollen. Van een filmpje van het inzaaien/volplanten van een veld met wc-rollen tot een moeder die klaagt dat haar kinderen nu ontdekken hoe dom ze is, omdat ze hen niet kan helpen met het vele huiswerk voor allerlei vakken. Enfin …
Veel gezondheid en gemoedsrust voor iedereen.
Sjabbat sjalom!
