Na zo’n twee weken was de minioorlog tussen Hamas en Israël weer voorbij. Op weg naar een volgende ronde? Want wat we zagen, kwam erg bekend over uit eerdere afleveringen: duizenden (mini-?)rakketten van Hamas op Israël en Israël die keihard terugslaat. Beide zijden claimen de overwinning en de gewone burger aan beide zijden is de pineut – hij verliest alleen maar en staat op geen enkele kieslijst … Veel verwoesting en bange tijden waren het voor hem of haar.
Hoe nu verder is de vraag, of gaat men gewoon op deze weg door? Een doorbraak zou betekenen dat beide partijen hun eigen perspectief op het absolute gelijk opgeven en een compromis doen. Niet omdat een compromis zwakte betekent, maar omdat ons menselijk perspectief altijd gebrekkig is en niemand de volledige waarheid in handen heeft.
In onze traditie is er een prachtige midrasj die vertelt hoe God de waarheid – zijn eigen handelsmerk en Naam (denk aan het toevoegen van emet als laatste woord van het Sjema) – op de aarde kapot gooit in plaats van die in de Hemel te laten. De engelen zijn onthutst – hoe kan Hij nu zoiets doen? Waarom zijn eigen zegel op aarde gooien en de waarheid in duizenden fragmentjes laten exploderen? Maar de Psalm zegt het al: De waarheid zal vanuit de aarde groeien (Ps. 85:12) Een van boven opgelegde, absolute waarheid is voor mensen niet leefbaar, lijkt de boodschap. De waarheid moet juist van beneden groeien naar boven toe, als een plant of boom die zijn weg naar boven zoekt – in zon, weer en wind … Psalm 85 is trouwens een prachtige psalm, die ook benadrukt dat er altijd sprake is van verschillende waarden, die in een bepaalde verhouding tot elkaar staan en met elkaar verbonden horen te zijn: vergeving, liefdadigheid, gerechtigheid, waarheid en vrede worden benadrukt in relatie tot de aarde en het land Israël.
Zo na Sjawoeot is er een periode van enkele maanden tot de volgende feesten in de kalender: Rosj Hasjana, Jom Kippoer en Soekot. In de zomermaanden moeten we het doen met twee vastendagen die verwijzen naar de verwoesting van de Tempel in Jeruzalem – tot twee keer toe, hoewel vooral de verwoesting van de Tweede Tempel in het jaar 70 van de gangbare jaartelling door de Romeinen een trauma was/is. Deze werd immers tot op de dag van vandaag niet herbouwd en een echt herstel zoals beloofd door de Profeten bleef ook uit. Hoewel sommigen in de oprichting van de staat Israël de belofte van de Profeten zien … De zomerperiode is dus een beetje als een woestijn waar we doorheen moeten tot het begin van de herfst.
Toevallig of niet lezen we in die drie maanden inderdaad over de veertigjarige omzwervingen van de Israëlieten in de woestijn. Rare plek zo’n woestijn. Aan de ene kant oases, kwartels, manna en dadelpalmen – aan de andere kant schorpioenen, slangen, vijandige stammen en allerlei andere gevaren. Toch wordt de tocht door de woestijn beloond met de intocht in het Beloofde Land. Dat doel houdt men steeds voor ogen op de weg langs de uitdagingen en valkuilen. Op zichzelf dus een hoopvol verhaal – als je de juiste weg weet te vinden in de woestijn, kom je in het Beloofde Land. Of beter: wordt de woestijn zelf tot vruchtbaar land: “De woestijn en het dorre land zullen zich verblijden, de steppe zal juichen en bloeien als een narcis; zij zal welig bloeien en juichen, ja, juichen en jubelen. De heerlijkheid van de Libanon is haar gegeven, de luister van de Karmel en van Sharon; zij zullen aanschouwen de heerlijkheid van de Eeuwige …” (Jes. 35:1-2).
En dat lijkt mij ook een kwestie van het volgen van de juiste weg, zoals beschreven in de waarden van de hierboven genoemde Psalm 85, waardoor een woestijn ook kan omvormen tot vruchtbaar land. Misschien een positieve input voor het conflict daar in het Midden-Oosten?
Sjabbat sjalom!
