Laat ik beginnen met het belangrijkste nieuws van de week: de wolf die de gemoederen zo bezig houdt. Experts mogen uitleggen of het over een échte wolf gaat, over een wilde wolf, of juist een tamme. Inmiddels lijkt de wolf overgestoken / teruggekeerd naar Duitsland. Een wolf-bericht duikt de laatste jaren vaker op. In 2011 zou een wolf in Duiven (Gelderland) zijn gezien. Ook in 2013 en 2014 waren er wolf-meldingen in Nederland. In 2010 werd er waarschijnlijk ook een lynx in Gelderland gesignaleerd. 2005 Was het jaar van de poema op de Veluwe, een twijfelachtig verhaal volgens velen – of mogelijk een broodje aap? De organisatie ARK wil 'Nederland voorbereiden op de spontane komst van wolven naar Nederland en zet zich in voor een conflictarm samenleven van mens en wolf'. Niets minder. Wat is dat toch, dat gezeur over de ‘wolf die terug is in Nederland’? Vanwaar die fascinatie? Moeten we dan toch Jung en zijn archetypes erbij gaan halen? Iemand in voor een duiding? Misschien kan dit boek helpen.
Tja, en dan hadden we nog het duo Teeven en Opstelten – een pijnlijke politieke crisis te midden van verschillende incidenten bij VVD-volksvertegenwoordigers. Hoor ik een populistische oproep tot het monitoren van politieke kleur bij overtredingen? Spelen politieke kleur en politiek geloof tóch een doorslaggevende rol? Goed voor het politieke bestel zijn al die incidenten niet – vreugde in het kamp van de oppositie lijkt dan ook misplaatst. Teeven zal goede bedoelingen hebben gehad voor Volk en Vaderland (Dûh?!) maar viel in de ‘het-doel-heiligt-de-middelen-val’.
Misschien had Teeven de parasja van de week moeten lezen, waarin begonnen wordt met de werkelijke bouw van het draagbare Heiligdom, de Tabernakel. Als opening van deze episode lezen we een vermaning om de Sjabbat te houden (Sjemot / Exodus 35). Om aan te geven dat zelfs het bouwen van een Heiligdom op aarde voor God, waarin Hij aanwezig is, niet een doel is dat alles maar rechtvaardigt. Het doel heiligt de middelen niet – Sjabbat, rust en reflectie moeten er zijn voor iedereen. Anders ontaardt dit heilige project in een megalomaan bouwproject van koningen en totalitaire overheden, waaraan middelen moeten worden opgeofferd, herendiensten verricht worden, en soms levens moeten worden opgeofferd. Een soort WK in Qatar van 2022.
En dan de universiteit. Bloeit er iets moois? Dat is nog moeilijk te zeggen – een terugkeer naar de revolutie van de jaren ’60 en ’70 lijkt onwenselijk en onmogelijk – de geschiedenis herhaalt zich niet. Bovendien leiden revoluties vaak weer tot nieuwe elites, nieuwe hiërarchie, repressie, geweld, of een lange periode van stuurloos leiderschap en onrust. Dat er iets moet veranderen lijkt evident. Toevallig was ik de afgelopen week vaak op een universiteit in de regio Amsterdam. Ik had boeken nodig uit de bibliotheek die op verschillende etages is gesitueerd. Tot mijn verbazing echter bediende de lift maar een gedeelte van de etages. Zo zijn de kelder, maar ook verdieping 1, 2, 5, 7, 11 en reservegetal 13, permanent afgesloten en onbereikbaar per lift. Wie gehandicapt is, of slecht ter been, kan wel een speciale regeling krijgen, zo leert een bordje bij de lift. Toch raar, dat je honderden mensen – misschien wel meer dan duizend – elke dag dwingt de trap te nemen. Wat zegt dit over deze universiteit en haar leiding?
En waarom eigenlijk dit beleid? Niemand kon het me precies vertellen. In de reacties was een generatiekloof te zien: de veertigers en iets ouderen die zelf nog de Exodus hadden beleefd en Mozes persoonlijk hadden gekend, vonden het allemaal vrij absurd. Twee jonge vrouwen die ik er over doorzaagde, hadden er nooit zo bij stilgestaan en waren wat gelaten. Eén noemde het ‘wel gezond voor de conditie’. Vals bewustzijn? ‘Om de doorstroming te bevorderen’ – mompelde weer iemand anders. Welke doorstroming, vroeg ik me af, terwijl ik na een kwartier wachten op de 9e etage, maar te voet enkele etages naar beneden liep. Ook daar was geen lift te scoren. En dus liep ik maar terug naar de begane grond; door een trappenhuis dat aandeed als een mierenhol – met slierten studenten die naar boven liepen, terwijl anderen weer de weg naar beneden bewandelden.
Hoe zou dat hier ’s avonds gaan? Een beetje unheimisch, dat zwalken in trappenhuizen ’s avonds. En wát voor trappenhuis – om het beton wat op te vrolijken had men één muur rood geverfd, de ander gebroken wit. Samen met enkele reflecterende gele vierkantjes op de treden, het spaarlicht, en kleine bruine tegels op de vloer – gaf dit een raar effect, dat nog het meest op een soort van Mondriaan lijkt:
Dan Israël. Daar vond zaterdagavond een grote demonstratie tegen Netanjahoe plaats, in Tel Aviv – 50.000 mensen waren gekomen. Blijkbaar is toch niet iedereen tevreden …
Ook de Bostoner-Rebbe liet van zich horen, in een mediareactie op mensen met een andere seksuele geaardheid die hij met moordenaars vergeleek. Tjaaaaa …
Gelukkig wijst rabbijn S. Aviner ons de weg naar de verkiezingen in Israël (17 maart), maar dat geldt ‘natuurlijk’ ook voor Nederland (18 maart). Zie hier een kersvers SMS-vraag-en-antwoord (Sjoelmagazine Jisraëli nr. 689) over iemand die voor het eerst gaat stemmen:
Vraag: Mag iemand die (voor het eerst) gaat stemmen en daar blij om is de zegen 'Sjehechijanoe' zeggen? (Een zegen normaliter uitgesproken op onder andere feestdagen en bij bijzondere gebeurtenissen).
Antwoord: Ja. De eerste keer wanneer men een religieus gebod vervult.
De redacteur vervolgt met een verwijzing naar een andere publicatie van Aviner waarin deze stelt dat men deze zegen niet uitspreekt bij de eerste keer dat men kiest, omdat:
1. Men zegt geen 'Sjehechijanoe' voor iets dat is 'als een mitswa' (maar geen volle plicht is). De Staat Israël is niet ons koninkrijk in haar volledigheid, maar (slechts) vergelijkbaar met het Israëlitisch Koningschap, zoals onze Leraar Rav Kook heeft geschreven …
2. Wanneer iemand stemt, doet hij niet de gehele mitswa, maar slechts een deel ervan.
Conclusie: Wie wil, mag de zegen uitspreken.
Sjabbat sjalom!
